Ik kwam dit tegen en dat ziet er niet best uit. Nu zijn de lesgelden al behoorlijke uitgaven en als les gevolgd moet worden bij particulieren kon dat nog wel eens hoger worden.
Bij ons in de gemeente is er al jaren lang geen muziekschool meer...ik denk een jaar of 15 nu. Er is een collectief van muziekdocenten de hier lesgeven maar dat zijn allemaal zzp-ers. Sommige wonen hier en hebben thuis hun lespraktijk, anderen huren een ruimte in een gebouw in het dorp of geven les bij de leerlingen thuis. Het beleid van de gemeente is dat wanneer je als inwoner van Waalre muziekles neemt bij en gediplomeerde docent en je bent op 1 augustus onder de 18 jaar dat de ouders 120 euro subsidie bij de gemeente kunnen aanvragen. Er moet een kopie van de conservatorium diploma van de docent bij de gemeente aanwezig zijn en verder moet een kopie lesgeld nota en een kopie van de betaling van het lesgeld worden bijgevoegd. Voor mij als ouder een prima systeem en voor mijn man als docent ook. Ook voor de gemeente vallen de kosten erg mee omdat er geen directeur, gebouw, administratie etc hoeft te worden betaald.
In mijn gemeent (Borger-Odoorn) is ook geen muziekschool. Hemelsbreed woon ik 1 km van Stadskanaal af , waar wel een muziekschool is. Daar kan ik wel heen maar omdat ik buiten de gemeent woon, moest ik dan bijna 1500 euro voor een jaar betalen...absurd hoog voor 40 x een half uurtje les. Ik heb dus priveles van overigens dezelfde docent voor veel minder maar daarvoor moet ik dan wel weer naar Assen rijden, zo'n 35 km. Best een beetje absurd dus. Volgend seizoen gaat het hier helemaal anders, de docenten op de muziekschool worden ZZP'ers die gebruik maken van de faciliteiten. Nu kan ik dus wel naar Stadskanaal en gewoon individuele lessen nemen bij mijn docent zonder tussenkomst van de muziekschool. Voor mij gunstig, ik betaal dan iets extra ivm huur ruimte, maar de benzine die ik nu kwijt ben, kost al meer.
Muziekschool hier, 10 lessen van 30 min. voor 399,30 (volwassenen), voor leden van de gemeente. Niet-leden van de gemeente betalen nog meer. Jaarcursus is wel ietsje goedkoper, maar dat zijn geen 40 weken (36 of 38, weet ik niet meer). (Bron: www.mikweb.nl) 40 lessen wordt dan ongeveer 1600 euro. Je bent bij jullie dan nog 'goedkoop' uit.... Dus wij doen eraan mee, dat de muziekscholen verdwijnen. Wij hebben een particuliere juf gevonden die ook nog eens erg enthousiast en goed les geeft.
Er waren natuurlijk goede en minder goede muziekscholen, maar de lappendeken aan regelingen, uitzonderingen en regionale verschillen zijn niet bevorderlijk voor een helder beeld van het landelijk beleid m.b.t. de muzikale opvoeding. Het voor een flink deel verdwijnen van muziekscholen betekent ook dat een basisvoorziening met vaak een katalysatorfunctie op muziekgebied, een muzikaal ontmoetingspunt en een stimuleringspunt voor muziekeducatie uit het lokale voorzieningenpakket aan het verdwijnen is. Daar kan toch -een enkele cultuurhater uitgezonderd- niemand blij mee zijn? Particuliere muziekscholen, docentencollectieven en samenwerkingsprojecten van individuele docenten kunnen dit nooit helemaal opvangen; zij hebben de handen al vol aan het geven van lessen tegen een onder druk staand tarief, de bedrijfsvoering als zzp'er en de administratie die dat met zich meebrengt. En dat terwijl er geld zat is voor dure straaljagers en salarisverhogingen van bankdirecties van door de staat (lees belastingbetaler) geredde banken.
Ja Bert, vooral je kritiek op de nationale prioriteiten doen pijn bij veel van ons! In onze vorige woonplaats in het westen des lands besloot de gemeenteraad dat de muziekschool alleen nog subsidie kreeg voor het lesgeven door muziekschooldocenten aan klassen kinderen op de basisschool. AMV welteverstaan. De lesgelden voor groepjes leerlingen instrumentaal schoten dus omhoog. Bovendien zijn docenten van de muziekschool doorgaans geen schoolmuziek-docenten. Dat is toch wel andere koek! Je kreeg dus dat een musicus van een goed beroepsorkest die nog wat op een muziekschool leerlingen verder wilde helpen (of : bijkluste, hoe je het noemen wil) gedwongen werd een basisschoolklas AMV te geven. Die rent gillend weg. Hoe het met die muziekschool afgelopen is, weet ik niet precies, want we waren intussen aan het verhuizen. Ik vrees het ergste De muziekschool van onze huidige woonplaats wordt gefinancierd door twee gemeenten. Dat betekent ook twee tariefgroepen voor leerlingen, want hoe meer de gemeente bijdraagt, des te gunstiger de tarieven voor de inwoners, zo bleek. Dit jaar was het crisis wegens dreiging totale subsidiestop en dus opheffing van de muziekschool. Na heel veel acties en interventie van een politieke partij, is de boel nog een beetje gered en wel voor zolang het duurt. Nu worden de docenten ontslagen en gaan op basis van nul-urencontracten lessen aanbieden op hun vakgebied: individuele lessen en bijvoorbeeld meer ensembles waarvoor apart moet betalen (was voorheen inclusief). Verder geven een aantal docenten lessen aan schoolklassen waarvoor school betaalt. In de lumpsum van school zit ook geld voor cultuuronderwijs en dat kun je dus inkopen bij de muziekschool. Bovendien kan de gemeente ook voorwaarden stellen aan het besteden van de subsidie die de muziekschool krijgt. Hier is overigens de muziekschool ook nog eens opgegaan in een kunstencentrum, samen met dansschool, theaterschool en teken-schilder-boetseer-houtbewerk-fotografie-etc.lessen. Het hele kunstencentrum is in zwaar weer beland. Nu gemeenten allerlei zorgtaken van het rijk moeten overnemen, moeten ze dat in samenwerkingsverbanden met andere gemeenten gaan doen. Vooral de kleinere gemeenten moeten dat met grotere. Ik voorzie dat de extra kosten die op dat gebied moeten worden gemaakt, uiteindelijk worden verhaald op de cultuursubsidies. Kortom: we krijgen overal zzp-ers die mogelijk nog wel in een verzamelgebouw hun lessen geven. En dan zou het zo mooi zijn als ouders nog korting krijgen zoals in Willekes gemeente, maar het is de vraag hoe lang die gemeente dat nog wil doen. Al is de vormende waarde van muziekonderwijs bekend, het wordt uiteindelijk als een luxepost weggezet.
Ik vraag het me af, hoe bekend dat dat is. Valt m.i. vies tegen. Ik zie dat ook op veel basisscholen niet of nauwelijks nog wat aan muziekonderwijs wordt gedaan. Laatst heb ik een groep 8-er 'Pinda liep langs spoorwegbaan" geleerd. Hij vond het fantastisch. Ik vond het triest dat hij dit niet allang kende (met nog een heel aantal andere kinderliedjes. En dan vind ik dat zingen in de klas alleen ook nog geen muziekonderwijs is... Op een andere school wordt het complete muziekonderwijs verzorgd door de muziekschool. Bijzonder grappig is dat de leerling die ik daar begeleid me aangaf het vreselijk te vinden, hij moest nu een verslag schrijven over een componist (tof, als dyslect). Gelukkig zijn zij thuis wel veel met muziek bezig, heel het gezin bespeelt instrumenten, hij zelf cello. Maar dan ben je als muziekschool op zo'n basisschool toch ook niet zinvol bezig, lijkt me, als de lessen demotiverend werken. Maar goed, dit even off-topic...
Wanneer is iets dan wél muziekonderwijs? Met zingen gebeurt tenminste nog wat en als de leerkracht wel feeling heeft voor het leiden van een kinderkoor (de klas), dan mag je van geluk spreken! Een verslag laten schrijven over een componist valt voor mij niet speciaal onder muziekonderwijs. Maar wat zou je willen wat er in de klas gebeurt? Gewoon alle kinderen AMV geven, zodat ze allemaal noten kunnen lezen, en met maten en ritmes uit de voeten kunnen? Vanaf groep 3? Of ga je met kinderen activiteiten doen, bijvoorbeeld als beschreven in het boekje "muziek met kinderen" (Margrit Küntzel-Hansen, uitgave Callenbach, 1975). Allemaal activiteiten en spelletjes om bewust te worden van toonhoogten, verschillende ritmes, geluiden, klanken en soorten instrumenten. Je blijft altijd de grote verschillen houden tussen kinderen die in een muzikaal gezin opgroeien en die dat niet hebben en kinderen bij wie muziekonderwijs niet wil 'aanslaan', terwijl anderen er helemaal in opgaan. En wat doe je met kinderen die AMV al gehad hebben en het nu in de klas anders weer zouden moeten doen? Het blijft moeilijk te voorkomen dat kinderen gedemotiveerd raken. 't Zou zo mooi zijn als alle niveaus aan hun trekken zouden kunnen komen en gevorderde leerlingen in een orkestje komen ergens anders in het gebouw. Beginnerslessen en orkest met gevorderden door bevoegde muziekdocenten geleid. Helemaal mooi als de instrumentale lessen van de leerlingen ook in het onderwijsprogramma zijn ingeweven. Of gewoon na schooltijd. De muziekschool in onze vorige gemeente is inderdaad opgeheven. De docenten zijn zelfstandigen geworden die samen lesruimte huren in scholen of wijkcentra. Er waren drie gemeenten betrokken bij de financiering van de muziekschool. De nieuwe situatie scheelt de gemeente inderdaad de kosten van gebouw, concierge en administratie. Alle geregel ligt nu bij de muziekleraren. Maar ach....bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest moeten ze ook de boekhouding gaan doen
Mij lijkt het dat allebei aan de orde zou moeten komen, en nog meer. Ja, je hebt grote verschillen, maar die zijn nog lang niet zo groot als de verschillen die je in de klas hebt met bijvoorbeeld lezen in groep 3. Daarbij valt hierin ook best eenvoudig te differentiëren en vindt een leerling die toevallig hierin meer heeft meegekregen, het vaak niet erg als het eens iets mag doen wat hij wel lekker beheerst (neem die knul met dyslexie waar ik het over had). Ook zou je een soort van keuzeprogramma kunnen hanteren voor een deel. Het ene kind heeft meer met slagwerk, een ander kind speelt al cello. En een kind wat echt extreem a-muzikaal is, maar wel graag schrijft, zou zelfs dan nog een verslag/presentatie over zo'n componist kunnen doen. (Hoewel ik het met je eens ben hoor, het is mijns inziens ook geen muziekonderwijs, vandaar dat ik verbaasd ben over het feit dat dit een opdracht was van de kunsteducatie-vereniging/muziekschool hier.) Ik heb meegemaakt dat dit zo ongeveer gebeurde (en het had nog beter gekund). En heel moeilijk was die niet eens! Uiteindelijk kwam dit samen in een aardig kerstorkest waarbij ieder kind een eigen rol had. Wat ik ook heel boeiend vind is dat je aan de manier hoe kinderen omgaan met muziek, ook heel veel te weten komt over wat voor kind je hebt. Voor het ene kind is het een aangename afleiding, voor het ander een belangrijk deel van hun ziele-inhoud. Je hebt kinderen die meer bezig zijn met de maat (die vaak meer motorisch leren), met de ritme (meer vanuit gevoel leven en leren) en vanuit de melodie (kinderen die meer cognitief, met hun hoofd, bezig zijn). Prachtig om dit te ontdekken in de klas, hier kan je op inspelen, maar wat nog belangrijker is, je kan kinderen helpen ook de andere gebieden meer te ontwikkelen (met muziek, maar ook daarbuiten). Prachtig toch ook bijvoorbeeld een piekeraar lekker bezig te laten zijn met maat en ritme, zodat hij uit zijn hoofd kan komen. Dan ben je echt bezig kinderen te helpen in hun groei en ontwikkeling. Muziek is een prachtig instrument. Ik zou hier nog wel uren over kunnen praten. Mijn droom is om dit gebied concreet uit te werken tot iets wat in de klas werkbaar is, dus zo, dat leerkrachten ermee aan de slag kunnen. Ik ben hiervoor al eens langs geweest bij bovengenoemde muziekschool, ze waren zeer geïnteresseerd en ik heb hen daarna (op hun verzoek) nog gemaild met meer informatie en een verzoek om contact (concrete vraag van mij, ik wilde eens mee naar hun muziekles op een school). Maar heb vervolgens niets meer gehoord. Nu ja, het suddert nog bij mij en ik zoek nog verder naar mogelijkheden. Voorlopig pas ik het gewoon lekker toe in mijn eigen praktijk en doe ik lekker ervaring op.
Mooi, zoals je beschrijft over maat, ritme en melodie. Daar is Bernard Lievegoed ook intensief mee bezig geweest (is daar geloof ik ook op gepromoveerd). Wat je bij kinderen bij muziek ziet, geeft inderdaad aanknopingspunten voor wat je voor een kind voor groei en ontwikkeling zou willen aanbieden. Terugkomend op het onderwerp: Over vijf jaar geen muziekscholen meer. De gebouwen zijn dan waarschijnlijk wegbezuinigd en we hebben een heel leger aan muziekdocenten, dus deskundigheid. Nu is het vooral de zorg hoe je hun deskundigheid bereikbaar laat blijven voor kinderen. Dat kan door bijvoorbeeld het beleid van de gemeente waar Willeke woont (subsidie direct naar ouders, zie #2) of door de muziekdocenten op basisscholen in te zetten. Er blijken ook kinderopvangorganisaties te zijn die Kunst & Cultuur als een soort profiel aanbieden (net zo goed als de sport-NSO). Het zou mooi zijn als daar dan ook daadwerkelijk professionele docenten bij betrokken zijn en het niet alleen een mooi verhaaltje voor de bühne is. En profielscholen zijn al in het VO bekend, maar dat zal zich ook verder gaan uitbreiden op basisscholen. Als dat betekent dat er dan ook echt goede faciliteiten voor leerlingen komen voor het volgen van muziekonderwijs (algemeen vormend en instrumenteel) en hierbij dus de professionals van de voormalige muziekscholen kunnen worden ingezet, is dat niet bepaald verkeerd! Er bestaan al heel lang koorscholen, dat zijn eigenlijk muziekprofielscholen en dat op een behoorlijk niveau. Hier worden leerlingen echt voor geselecteerd. Laat er dan ook muziekprofielscholen komen voor kinderen die dat andere niveau (nog) niet hebben. 't Is maar een ideetje.
