Dyslexie is een algemeen begrip geworden in Nederland, maar wat betekend dat voor het lezen van muziek? Voor mij is het een ramp, ik heb dyslexie en probeer al een ruime tijd noten te leren lezen, maar het lijkt wel een soort van te blokkeren in mijn hoofd, ben nu bij les 10 van speel viool vioolmethode deel 1 en het lukt me echt niet. Als ik de wijs goed ken, middels luisteren, kan ik de wijs redelijk spelen (2 1/2 maanden viool ervaring). Heeft iemand misschien goede tips hier voor?
Waar heb je precies moeite mee, met het benoemen van de noten of met het weten welke vinger er bij een noot hoort? In mijn studie en werk heb ik me vrij veel met dyslexie bezig gehouden, maar eigenlijk nooit iets gelezen of gehoord over noten lezen. Vind het wel een interessante vraag. ik zal eens zoeken of ik er artikelen over kan vinden.
Een stuk dat ik al redelijk goed kan spelen, kan ik niet halverwege oppakken alleen van noten, wel als ik de bijbehorende muziek hoor, dan kan ik op elk willekeurig moment mee gaan spelen. Mee lezen met een stuk gaat wel, maar al zou daar een noot 1/2 verkeerd worden gespeeld, dan hoor ik de fout niet, om dat ik niet snel genoeg zie hoeveel het zakt of stijgt. In zo'n geval zit het probleem al in meer als 1/2 noot zakken, ik zie simpelweg niet dat het 1/2 noot of 1 noot moet zakken, wel dat ik moet zakken maar niet hoeveel. Dan ben ik ongeveer 1-2 seconden aan het kijken per noot hoeveel die omhoog of naar beneden moet. Hierdoor kan ik de muziek echt slecht volgen. Ook als ik het stuk een paar keer langzaam heb gespeeld ga ik na de 1/4 noten automatisch de 1/2 noten als 1/4 noot bespelen, dat is erg frustrerend, dan weet ik dat ik fout zit en blokkeert het een soort van. Als het stuk er eenmaal in zit, dan is het geen probleem, dan gebruik ik de noten alleen maar om te herkennen waar ik het stuk moeilijk vind spelen. Soms verzin ik een tekst die bij de noten zou kunnen passen betreffend het ritme, anders lukt het me helemaal niet. Zoals bij les 51-52 open-snaren rock, (heel eenvoudig voor een normaal mens) Alles forte 4/4 en maar op 2 open snaren (A en D). Op de A snaar 1/2 noot, 2x 1/4, 1/2, 6x 1/4, 2x 1/2. Gevolgd door 2x rust van 4 tellen er tussen ook op de D snaar dan door 8 tellen rust, waarna op de A 1/2 noot, 2x 1/4, 3x 1/2, 2x 1/4, 1/2 en dan 9 tellen rust gevolgd door het zelfde op de D snaar. Op de een of andere manier heb ik daar echt een tekst bij nodig om het ritme te kunnen onthouden. Een beetje gênante tekst: 2x ik teken het paralelogram zo uit, gevolgd door ezelsbruggetje 2x. dit is niet moeilijk dus makkelijk.
Ik vind het persoonlijk al erg snel om na 2,5 maand al noten te spelen en ritmes te lezen. Ik heb een maand of 3-4 alleen maar met naspelen op gehoor gespeeld want ik was nog erg druk met het strijken zelf, viool vast houden en wennen aan het geluid. Ritmes spelen van voor- en naspelen wel maar nog niets met noten. Misschien wil je gewoon te snel (of wil je docent te snel voor jou).
Onze viooljuf weet allerlei trucjes om kinderen/volwassenen met dyslexie toch noten te laten lezen. Je kunt elke noot een eigen kleur geven. Misschien kun je voor jezelf iets verzinnen om de noten waarden te tekenen? Juist die een kleur geven? of een ander teken?
Sommige muzikanten kunnen na 30 jaar muziek nog altijd niet deftig op het zicht spelen en snel noten lezen. Doe dus inderdaad maar rustig aan, en geniet van de melodieën die je al wel in je hoofd hebt steken!
Het probleem met cijfers is dat je een noot aan een vinger gaat hangen en je straks helemaal opnieuw kunt beginnen als je in positie gaat spelen. Die C die eerst een 3e vinger was...is dan opeens een 1e vinger...dan is de verwarring natuurlijk compleet. Leer je nu op je gemak dat het een C is en waar die op de toets zit, dan blijft het straks in de 3e positie een C en zit hij op dezelfde plaats op de toets...je pakt hem alleen met een andere vinger...en in de 2e positie weer met een andere vinger...maar de noot en de plek blijft hetzelfde. Kleurtjes zou wel kunnen maar ja, dat is nogal wat werk als je over 5 jaar orkestpartijen van 8 pagina's vol met noten per partij moet gaan zitten inkleuren...hoop dat je een aantal dochters hebt tegen die tijd die er hun hobby van willen maken. Zoals je vroeger ook hebt geleerd om de letters te benoemen (en waarschijnlijk deed je daar wegens je dyslexie langer over dan je klasgenootjes) zou ik ook gewoon leren om de noten te benoemen. Dan duurt het misschien iets langer voor het erin zit maar daar heb je later profijt van als de speel stukken meer dan 5 regels gaan beslaan.
Fascinerende kwaal, dyslexie. Er schijnt ook niet maar één soort dyslexie te zijn. Maar wat elke vorm van dyslexie kenmerkt is moeite met het onderscheid kunnen maken tussen verschillende tekens. Vaak komt dit doordat de tekens teveel op elkaar lijken. d en b en p en q zijn beruchte voorbeelden. Een gitaarleraar vertelde me ooit dat een leerling van hem de tablatuurregels verkeerdom las, wat natuurlijk bizarre muziek opleverde. Ik heb toen voorgesteld om één van de lijnen dikker te tekenen, zodat je in een oogopslag kon zien welke de lage E voorstelde. Iets soortgelijks kun je doen met de notenbalk. Je gaat niet elke noot inkleuren, maar één of meer van de tussenruimtes. Als je dan ook nog uit je hoofd leert dat de tussenruimtes FACE bij viool en ACEG bij cello heten wordt het misschien al wat overzichtelijker. Verder kan het ook helpen om je partituur iets groter af te drukken. Zodat je beter het verschil kunt zien tussen op de lijn of tussen de lijnen. Er zijn ook speciale boekjes in de handel om te oefenen op het lezen van notenschrift. Veel succes!
Voor mij is dit abacadabra over de tussenruimten en ACEG. Maar misschien heb ik iets gemist in mijn muzikale ontwikkeling? :/ Groetjes, Anara
met FACE en de tussenruimten wordt volgens mij bedoelt dat in de G-sleutel, de noten tussen de lijntjes (tussen de lijntjes = de tussenruimten) van onder naar boven de F, A, C en E zijn.. Ik weet niet of het zo wat duidelijker wordt..?
Bedankt voor deze bemoedigende woorden, ik zal inderdaad maar eens rustig aan moeten gaan doen. En genieten Ben nu bij op een grote paddenstoel., met decrescendo mF/ Forte en muzikale ademhaling... eh makkie, maar niet van noten Een kale snaarwisseling tussen de D en de A snaar op noten gevolgd door bijvoorbeeld de de b word ik inderdaad zeeziek van (zo heet het betreffende nummer toevallig ook). Als ik het maar snap he Bij viool hebben we het over FACE. Er zijn 5 lijntjes op een notenbalk te zien, tussen de onderste 2 is de F, tussen het 2e en 3e lijntje van af onder geteld de A, enz.. althans bij viool... blijkbaar heb ik net geleerd van jos22 Dat ik keyboard probeerde te spelen was er iets met de centrale c. Hoe dat zat weet ik niet meer precies, speelde ook zomaar wat uit de losse hand (niet hinderlijk voor de omgeving, maar mooi is anders). Ps: Ik ben dus met deze tekst 35 minuten bezig om dat leesbaar te formuleren (met dank aan spellingscontrole en Google).
jaa ik ben ook dyslectisch en moet ook notenlezen met muziek. Het is inderdaad lastiger dat merk ik ook, hoewel het langzamer steeds beter gaat. Wat je precies kunt doen is lastig. ik denk dat je gewoon meer tijd nodig hebt om het te kunnen(dat was teminste bij mij zo)
Hoi, Ik heb zelf ook zwaar dyslexie en merk inderdaad dat noten lezen lastig blijft. Wat ik doe voor ik een stuk ga spelen alle noten eerst benoem zodat ik al een klein beetje weet wat ik moet gaan spelen. Probeer ook niet een stuk gelijk helemaal te spelen, breek het in kleine stukken en bouw dat op. Verder is het met kruizen en mollen heel erg stampen. Ik heb stukjes overgeschreven uit mijn lesboek en ben gaan kijken welk kruis er voor stond en zo met een gekleurde pen gaan merken om welke noten het gaat. Het is moeilijk en het zal ook moeilijk blijven, maar net als met al het andere is het wel te doen het kost alleen iets meer tijd. Na 3 jaar spelen maak ik soms nog fouten in het lezen van de noten maar het gaat al wel beter. Zolang ik maar eerst alle noten vooraf lees en daarna pas ga spelen. Hoop dat dit een beetje help.
Nu één jaar en 2 maanden later zit ik nog steeds in het zelfde lesboek bezig, wel 6 bladzijden verder..... Dit is eenvoudig gezegd frustrerend. Als voorbeeld: Morgenstilte kan in eindelijk van noten spelen, maar dan ook alleen maar omdat ik het in *MuseScore kan afspelen en dus kan horen welke toon ze met welke noot bedoelen. De dynamiek op het juiste moment lukt me helaas nog niet en bij maat 29-30 zit ik een soort van in de knoop (klinkt het niet meer zuiver). De aangeboden tips helpen me niet voldoende naar mijn zin. Afijn er is vordering..... maar niet wat ik had gehoopt... zucht. (* een muziek programma)
Ik heb bewondering voor het geduld dat jullie met dyslexie moeten opbrengen om het noten lezen onder de knie te krijgen! Dat is voor jullie een lange weg met veel geduld, en dan maar hopen dat het plezier in muziek daar niet onder gaat leiden! Zouden jullie niet veel meer geholpen zijn door op twee sporen verder te gaan: spoor 1: wel blijven oefenen op noten leren lezen, al is de vordering bescheiden. spoor 2: stukken op gehoor leren spelen. En daarop kan wel sneller gevorderd worden. Bovendien kom je dan muzikaal meer aan je trekken, omdat je dan wel die dingen kunt doen die je van blad afspelend nog niet kan. Je kunt dan dus ook de dynamiek erin brengen, maar dat is dus nog niet doordat je het van blad af kunt lezen. Op deze manier is op gehoor flink ver te komen. Naar mijn weten zijn bijvoorbeeld in de zigeunermuziek knappe violisten opgegroeid die geen noot kunnen lezen en de sterren van de hemel spelen. Als je het niveau van de stukken die je speelt afhankelijk houdt van het niveau van notenlezen, moet dat volgens mij een grote bron van frustratie zijn. En dat terwijl je met je gekozen instrument mooie dingen wilt kunnen doen. Bij noten leren lezen kun je dan inderdaad doen met zo'n programma als musescore. Dan is het horen én zien. Dit is in feite wat ook bij verhalen lezen gebeurt met kijken en luisteren. Woordbeeld zien en horen. In mijn omgeving zijn meer mensen (volwassenen) die best goed op hun instrument uit de voeten kunnen (bijvoorbeeld piano) maar opnieuw moeten beginnen met leren noten lezen. Dat is echt helemaal weg, en bovendien is dat ook nooit echt van de grond gekomen. Maar ze spelen wél stukken die ik (ook met pianoachtergrond) niet voorelkaar krijg. En ik heb heel snel noten leren lezen en ben ook nog steeds handiger aan het worden in het gelijktijdig spelen in verkeerde sleutel (dus omzetten) en octaveren. Heel mooi, maar muziek is toch écht meer dan dit soort fratsen.
Ik heb ook dyslexie, maar omdat daar in de jaren 60/7o geen aandacht voor was, heb ik altijd zelf trucjes verzonnen om mijn leesproblemen op te lossen (o.a mezelf voorlezen - vanaf mijn 8e -letter voor letter - woord-voor woord - op een bandrecorder, net zolang tot het vloeiend ging en na elke poging terugluisteren - je leert daarmee natuurlijk ook teksten uit je hoofd, maar je leert ook de verbinding leggen tussen die vervelende symbolen en klank). Muziek lezen was ook altijd een probleem en inderdaad, het werken met kleurtjes was een van mijn 'vroege' trucjes (voor snaar/positie). Verder: muzieklezen met een stuk papier/karton en vinger onder elke noot ... niet ideaal en met zingen veel makkelijker dan met een instrument). Toen ik een aantal jaren geleden (op mijn 42!) begon met cello spelen, waren gelukkig de mogelijkheden wat uitgebreid. Alle muziek die ik leerde spelen, typte ik eerst over in Finale. Noot per noot (je wordt er steeds handiger in) en dan dwong ik mezelf ook om de noten hardop te benoemen (dit o.a. ook omdat ik als kind wel kennis had gemaakt met de vioolsleutel, maar nu ook nog eens in de bassleutel moest gaan lezen - dat is in eerste instantie een ware ramp). Vervolgens mocht ik dan (als beloning) steeds een stuk terugluisteren en mee/naspelen (en Finale Notepad had indertijd best nog een aardige celloklank - niet te vergelijken met latere versies van Finale!). Ik heb dit de eerste jaren gedaan en ja, het kost veel tijd, maar het levert ook iets op. Je bent ook veel intensiever met de muziek bezig. Ook kan je door een stuk in Finale te tikken (en dan doe ik dat tegenwoordig in PrintMusic), de afstand tussen de balken en systemen aanpassen waar nodig. Meer ruimte helpt! (ook om hier en daar aantekeningen te maken trouwens). Bij sommige noten (vooral met hulplijnen, maar soms ook combinaties van noten), schrijf ik de nootnaam er gewoon bij (dat leest soms sneller). Er zijn nu eenmaal contexten waarin ik - zelfs bij stukken die ik goed ken - noten fout blijf 'zien' (bolletje op verkeerde lijn). Na een paar jaar ploeteren, kan ik stukken waarin niet al te veel tegelijk gebeurt, redelijk a vue spelen. Snellere stukken met lastige vingerzettingen en complexe ritmes, blijven erg lastig.. Ik kan na jaren hardop teksten lezen, redelijk lezen ... dus ... we houden stug vol! Je traint ondertussen ook je auditief geheugen en dat is mooi meegenomen! Groet, Wilma
Het door Marcelita genoemde Musescore is zeker een aanrader! Gratis te downloaden, gebruiksvriendelijk, een uitstekend muzieknotatieprogramma. Ik kan me voorstellen dat het gebruik van zo'n programma ook heel nuttig kan zijn om beter te leren noten lezen en ook als je dyslectie hebt. NB Maurien Bart, ik heb respect voor je doorzettingsvermogen!
Nou er is hoop hoor, ook voor dyslectische mensen, eindelijk een serieus muziekstuk aan het instuderen: Concerto in B Minor Violin & piano van Otto Rieding Op. 35 Viool docente zegt dat ik dat best wel kan.... eerst horen dan geloven
