Dit probleem doet zich dus voor bij een duet van viool en piano. wat ik mij afvraag is of dat ook het geval is bij een duet van viool en harp. ??
Ja, dat lijkt me van wel. Ook bij een harp worden de frequenties vastgelegd door het stemmen. De toonhoogte kan daarna tijdens samenspel niet meer worden veranderd. De violist moet dan zo goed en zo kwaad als het gaat, zich steeds aanpassen aan de harp.
Maar doet dit probleem zich niet met alle stukken voor, dus ook zonder voortekens? Tenslotte is een piano gelijkzwevend gestemd, dus de onzuiverheid is gelijk verdeeld over alle tonen. In de tijd van Bach, met het wohltemperiertes klavier, was dat anders. Dan was het inderdaad: hoe meer kruisen, hoe erger...
Ja, theoretisch wel, maar het blijkt in de praktijk dat een bepaalde toonsoort daar veel gevoeliger voor is dan een andere. Zo heb je ook allerlei stemmingen voor een orgel (en ik denk dat dit ook voor een piano geldt) die maken dat er verschil zit in de zwevingen: reine stemming, stemming van Pythagoras of middentoonstemming waarbij de tertsen natuur zuiver zijn. (Er zijn er nog veel meer!) Aangezien de meeste piano's tegenwoordig gestemd worden in gelijkzwevende stemming, klinken alle tonen vals behalve het octaaf!! Als je daar dan mee samenspeelt als violist begrijp je mijn eerdere reactie in #54 waar ik uitlegde dat het vioolconceert in E niet zuiver te krijgen was.
Ik blijf het boeiende materie vinden. Als ik een veel-verder-gevorderde speler was zou ik in die verschillende stemmingen willen leren spelen. Vooral de reine stemmingen. Verder is het ook wel een kwestie van constant afstemming tijdens het spelen. Het Van Bearle Trio speelt, met topzangers, het Stabat Mater van Avro Part. Zij ontdekten dat zij tijdens concerten telkens 'in de knoop' zaten. Toen zijn de zangers en de drie strijkers overgegaan in reine stemming (ook tijdens de CD opname). Voor luisteraars is het wennen (en er kan een andere natuurlijke 'knoop' ontstaan) en prachtig. Ik vind het geweldig.
