Rust roest zeggen ze wel, en dat lijkt bij mijn viool ook wel het geval. Doordat ik door ziekte mijn viool af en toe een tijdje niet gebruik valt me iets op. Bespeel ik de viool iedere dag of om de dag even dan blijven de snaren prima op spanning, ja behoef ik bijna niet te stemmen. Maar zodra ik het instrument bijvoorbeeld drie weken niet gebruik dan zijn ze ontstemd en sommige snaren zelfs erg gezakt. Ik heb geen idee hoe dat eigenlijk komt. Ook nu weer na enkele weken in de koffer te hebben gezeten, lijkt het of de viool er de brui aan heeft gegeven. En moet ik helemaal opnieuw gaan stemmen. Ra ra hoe kan dat.
Je hebt het over "enkele weken". Als je in die weken elke dag zou spelen en de viool regelmatig even controleert en em, eventueel met de fijnstemmers, bijstemt dan overbrug je natuurlijk ook al een stuk van het zakken in toonhoogte. Probleem met lang in de koffer laten liggen is wel dat de viool mogelijk wat te droog ligt er daardoor de boel gaat verlopen. Speel je regelmatig op de viool dan blijft hij denk ik beter op de juiste vochtigheid en blijft daardoor wat stabieler. Ook temperatuur kan bijdragen aan ontstemmen.
Dat houdt dus in dat in ieder geval om de twee dagen een kleine stemcorrectie wordt uitgevoerd. Omdat de tijdspanne tussen twee stemmingen relatief kort is, zal er weinig correctie nodig zijn. Ik wel: tel het aantal stemcorrecties in die drie weken op en je hebt het verschil van één keer een flinke correctie over drie weken. Je geeft dus eigenlijk zelf al het antwoord op je vraag.
Het is wel zo dat als je de viool eens wat langer in de koffer laat liggen je merkt dat stemknoppen losschieten, de toonhoogte zakt, de kam kromtrekt en bij langdurig niet-gebruik het halsblok gaat werken waardoor zelfs de toetshoogte lager kan worden. Een viool die regelmatig wordt gebruikt blijft dan ook beter in conditie.
Het losschieten komt niet door de langere tijd van liggen maar doordat er een langere periode zit tussen corrigeren en dus draaien aan de stemsleutels. Wanneer de periode langer wordt neemt de kans op het losschieten van een stemsleutel toe. Is pure kansberekening. Zelfde verhaal bij een 'kromme kam' (ik neem aan dat scheefstaande kam wordt bedoeld): iemand die regelmatig de viool ter hand neemt en de moeite neemt ook even te kijken of de kam nog goed staat en zonodig corrigeert, beperkt daarmee de mate van de correctie tot een minimum. Ik zie niet in waarom het halsblok meer gaat werken wanneer het instrument in de koffer ligt onder dezelfde snaarspanning dan wanneer er regelmatig op gespeeld wordt. Als er al sprake zou zijn van een kleine afwijking in de halshoek is dat het gevolg van een langdurige spanning die na een tijd een evenwicht bereikt. Het is zelfs zo dat wanneer de viool die langdurig onaangeroerd in de koffer zit een grotere kans maakt op losschietende stemsleutels (zie boven) waardoor de spanning op de hals juist afneemt en er juist géén distorsie plaats vindt.
Kijk maar eens bij hoeveel lang niet gebruikte violen de toets is "ingezakt". Komt door uitdrogen van het halsblok. Als je pech hebt en de e-snaar is op spanning blijven staan is de toets ook nog naar links getrokken.
Laten we eens aannemen dat het 'inzakken' van de toets komt door indrogen. Dan maakt het toch niet uit of die viool nou vier weken achtereen in een koffer zit of regelmatig bespeeld wordt? Trouwens, als het fenomeen toegeschreven moet worden aan indrogen, is er verkeerd hout gebruikt.
Waarom hebben zoveel oude "Duitse" violen die vaak tientallen jaren op een droge zolder hebben gelegen daar dan last van? Ik koop ze regelmatig op op te lappen en meer dan de helft van deze violen heeft dit probleem. Als een viool goed wordt onderhouden en regelmatig wordt bespeeld en (mede daardoor) de juiste vochtigheid wordt behouden, dan blijft een viool veel beter in conditie. Daar ben ik van overtuigd.
Geert en Frits ik denk dat jullie allebei gelijk hebben. Geert omdat het indrogen door het dicht houden van de koffer zeker een rol zal spelen. Omdat na weken niet gebruik sommige snaren bijna geheel ontspannen zijn. En dus de sleutels zijn teruggelopen. En Frits omdat het dagelijks iets bijstellen van de snaren na verloop van weken als dat niet dagelijks gebeurd natuurlijk gaat oplopen. Ik heb hier zelf niet aan gedacht.
Dat denk ik toch niet! Wanneer twee meningen lijnrecht tegenover elkaar staan kun je niet zeggen dat beide gelijk hebben.
Wanneer ik de twee verschillende visies van jou en die van mij beschouw, over een zich veranderende halshoek dan staan die lijnrecht tegenover elkaar. Dan kun je (Tobias in dit geval) toch niet stellen dat we allebei gelijk hebben?
Ik maak onderscheid tussen het verlopen van de viool in een paar weken (ontstemmen) door bv teruglopende sleutels en vocht/temperatuur schommelingen en de lange termijn effecten (tien jaar of meer) waarbij bv de veranderende halshoek en andere narigheid optreedt. Volgens mij ging de vraag eigenlijk alleen om het ontstemmen bij een paar weken niet spelen. Daar had ik in post #2 de oorzaken al van genoemd.
