Ik las dat de binnenkant van de viool regelmatig moet worden schoongemaakt. Niet alleen om stof en vuil te verwijderen, maar ook om houtworm tegen te gaan. Ten eerste wat is regelmatig, en ten tweede waarmee schoonmaken. Het lijkt mij dat houtwormen zich weinig gelegen zullen laten leggen aan de rijstmethode. Hooguit kan je met de rijstmethode de zogenaamde stofmuis verwijderen. Het gaat dus niet om het verwijderen van de houtworm, maar om het voorkomen ervan. Nu is het wel zo dat een viool die regelmatig gebruikt wordt waarschijnlijk weinig last heeft van de houtworm. Want het zijn geen muzikale diertjes, ze hebben een hekel aan lawaai en trillingen. En nuttigen de viool het liefst in duisternis en stilte.
Af en toe een handje rijst door de viool schudden en door de f gaten met het stof er weer uitschudden en dit herhalen. Als de rijst wit blijft is de viool schoon. Als de viool is een moderne afgesloten koffer wordt bewaard is de kans op houtworm denk ik klein. De knaagkevers vliegen naar houten balken en leggen eitjes waar de larven uitkomen die als houtworm bekend staan. Vroeger kwam dan besmetting van b.v. meubels voor omdat er al houtworm in de balken van het huis zat. En een viool zat in een houten kist dus die liep ook risico. Heb je houtworm in een viool dan kan je de viool een paar dagen in de vriezer leggen, dan zijn ze wel dood En er zijn ook spuitbusjes te koop met bestrijdingsmiddel
't Is bijna zoiets als: laat je viool vervoeren in het bagageruim van het vliegtuig...('t is hoog in de lucht lekker koud) Dan is het toch beter om zelf geregeld op je instrument te spelen of iemand erop laten spelen. Krijg je een huiskamerconcertje of keukenconcertje op je eigen viool
Houtworm zie je een enkele keer nog wel eens in oude violen. De gaatjes bedoel ik, de houtworm zelf is allang weg. En meestal alleen in het bovenblad. Ze hebben dan van binnenuit hout weggevreten terwijl de lak er nog goed uitziet, die eten ze niet. Houtwormen houden n.l. van onbehandeld hout.
Houtwormen houden bovenal ook van huidenlijm, zodat de verlijmde gedeelten vaak het eerst worden geconsumeerd.
Violen van binnen lakken? Dat is lastig............. met een kwast door het F gat Een viool die regelmatig wordt bespeeld en in een moderne kist wordt opgeborgen wanneer hij niet wordt bespeeld, zal niet snel last van wormen krijgen zoals eerder al werd gesteld.
Niet alle violen die niet of nauwelijks worden bespeeld zitten in een vioolkoffer. Soms hangen ze aan de muur of nog erger liggen ze ergens. Wij hadden vroeger een oud meubeltje is de schuur staan. De achterkant was van triplex. Die achterkant zat vol gaatjes. En ik dacht ieder jaar kwamen er op een bepaald moment allemaal kleine bruine kevertjes uit die achterkant. Na even rondgekeken te hebben vlogen ze vrolijk weg. Mijn Vader die dat op een bepaald moment begon te vervelen smeerden die achterkant in met petroleum. En inderdaad dat leek goede resultaten af te werpen. Daarna herhaalde hij deze handeling ieder jaar. Maar ja om nu ieder jaar petroleum in je viool te gieten lijkt me net iets te ver gaan.
En die rijstmethode; krijg je alle rijst er wel weer uit? Want achtergebleven rijst kan vast wel irritant gaan meetrillen?
Bij een viool en een alt is het een kwestie van even doorschudden, dan komt alles er zeker uit. Voor een cello zou ik deze methode niet toepassen aangezien een paar minuten een cello boven je hoofd schudden tot een directe gang naar de fysiotherapeut kan leiden
Hier dan een foto van een bovenblad (4/4-viool) waar de worm actief was. De beestjes houden niet van lak, want aan de bovenkant is niets te zien, hoewel. Wie goed kijkt kan zien dat ik er een stiftje in heb aangebracht want daar was het wormgat door en door! De structuur is een beetje aangetast en er zijn zelfs mensen die beweren dat daarmee de klank verbetert, want je neemt massa weg terwijl de elasticiteit toeneemt. Dat moet wel ten goede komen aan de compliantie (beweeglijkheid) van het akoestisch centrum, gelegen tussen de f-gaten. Ik weet het niet hoor, heb daar zo mijn twijfels over.
Wat je aanroert Frits over de beweeglijkheid van het akoestisch centrum. Ook hout van violen van Stradivarius hebben last gehad van houtworm. Op foto's die van de scan van zijn violen zijn gemaakt zijn donkere plekken te zien. Dat zijn plekken volgens een Leidse radioloog waar houtwormen hun maagjes hebben gevuld. Misschien is dit wel ten goede gekomen aan de klank van de violen van Stradivarius. En hebben ze hun mooie klank mede te danken aan deze ijverige peuzelaartjes. Als dat zo zou zijn moeten we de houtworm dus gewoon zijn gang laten gaan.
Maar jij Tobias, als niet-vioolbouwer weet dat ook! M.a.w. daar hoef je echt geen vioolbouwer voor te zijn.
Rijst is te klein voor een cello. Mijn oom Co zaliger gebruikten altijd bruine bonen om zijn cello schoont te maken. Voor het schoonmaken van de bas zou je aan de limaboon kunnen denken, omdat die een nog wat groter formaat heeft.
Tobias, Waarom zouden bonen beter voldoen bij een groot(er) instrument? Het gaat om het reinigend vermogen. Daarbij is rijst geslepen, heeft geen schil maar al die bonen en peulvruchten welke je aanhaalt hebben wel een schil. Gaast het niet om het feit dat het een beetje een hele opgave is om met een cello of bas boven het hoofd te manoeuvreren is om de benodigde kilo rijs er weer uit te schudden...? Remi Met respect voor je ome Co zaliger.
