"Learning the Tenor clef, Progressive Studies and Pieces for Cellists" van Pat Leg & Alan Gout, uitgave Faber Music. Heel systematisch opgezet.
Heb je gezien dat je in de tenorsleutel alles gewoon een snaar hoger speelt? Toen ik dat eenmaal zag, werd het een stuk makkelijker!
Handig, ik had het natuurlijk al eerder ervaren, maar die vlieger gaat maar heel beperkt op. Je kunt het toepassen voor de d-snaar waar je dan de a-snaar voor raadpleegt. In de praktijk wordt alles zo genoteerd, dat het trucje van voor de g-snaar en de c-snaar niet nodig is. De muziek is dan weer in de vertrouwde f-sleutel genoteerd. In een muziekstuk zie ik dan bijvoorbeeld de tenorsleutel en de f-sleutel afwisselen: zelfs midden op een notenbalk staat er dan ineens een andere sleutel. Er zit niets anders op dan gewoon te oefenen en die sleutel in je hoofd te automatiseren. Hersengymnastiek.
Je kunt het zelfs 'droog' oefenen. Je bedenkt een toonhoogte/noot die je op de a-snaar of d-snaar speelt en vervolgens hoe die in de tenorsleutel is. Dat nootbeeld projecteer je in je hoofd. (hahaha, misschien ben ik wel een beetje gek, maar de methode heeft mij wel geholpen!)
Net andersom toch? Een noot in de tenorsleutel op de A-snaar ziet er uit als dezelfde noot in de bassleutel op de D-snaar.
Ik begrijp dat mijn verwoording misverstanden oproept. Een toonhoogte/noot die je (bijvoorbeeld in de eerste positie) altijd op de d-snaar speelt, speel je (als het in de tenorsleutel staat) op de a-snaar.
Maar dat is geredeneerd vanuit de cello-situatie, toch? Voor een violist die altviool wil leren spelen is de tenorsleutel* iets wat je gewoon moet aanleren, zonder trucjes. * correctie: dit moet zijn altsleutel.
Huh? Een altviool speelt toch in altsleutel? Weliswaar zelfde sleutel als de tenorsleutel (allebei C-sleutel) maar een lijntje lager. Hoe dan ook, het trucje met de snaar hoger spelen werkt inderdaad maar heel beperkt, want vaak zit je al op de a-snaar. Ik transponeer meestal maar, dus lezen of er een bassleutel staat en dan alles een kwint hoger denken.
Ja, je hebt gelijk! De tenorsleutel is niet dezelfde als de altsleutel. De sleutel heeft wel dezelfde afbeelding in het notenschrift maar niet dezelfde positie op de notenbalk. Heb de tekst aangepast in #9. Even de verschillen bij elkaar:
Mooi overzichtelijk die twee sleutels zo! Voor het spelen van wat simpele altpartijen had ik een hele rare kronkelige ezelsbrug. Die C bij de alt is een beetje een omhoog getilde C (dus een D) als het om de f-sleutel voor cello ging. Dus alles moest ik in gedachten ietsies laten zakken. Bovendien weet ik dat die C die zo genoteerd staat bij de altviool de toonhoogte heeft van de middelste c op de piano. Dus mijn grijze massa moest dus de boel nog oktaveren (heb je al hoofpijn @jis77 ?). Tja, sommige mensen houden van moeilijk doen en zolang ze ermee vooruit kunnen. Maar ja, bij het wat snellere werk, struikelde ik natuurlijk wel over de kronkels als ik het á vue moest doen. En als de altviool hulplijntjes aan de bovenkant van de balk nodig heeft, wordt het wel erg heavy
Daar zeg je wat: uit het hoofd leren! Dat zal zeker vlot gaan, want de melodielijn zie je nog voor je neus staan en als je die een kwint hoger moet spelen, krijg je ook dan auw genoeg gevoel waar je wezen moet. Uit je hoofd leren zónder het stuk in de tenorsleutel nog te moeten raadplegen, zal eerder remmend werken op het automatiseren van het kunstje.
Ja, das waar, je leert dan niet lezen, maar t is wel makkelijk als t een paar maten zijn. Misschien leer je het onbewust toch een beetje.....
Ja, dat zijn behulpzame overzichten voor als je aan het begin van de uitdaging staat. Spieken van dit soort schema's helpt zeker bij het noten leren lezen, maar je moet er natuurlijk wel los van komen. Het is een proces dat wat tijd vraagt en op een zeker moment betrap je je erop dat 'zomaar' lukt.
Eerlijk gezegd zie ik niet zo het nut van een schema. Als je weet dat het c'tje in de C-sleutel (die eruit ziet als een kleine gestyleerde < opgesierd met 2 mooie krullen) de c1-lijn aangeeft, dan je van een noot die je niet direct herkent, toch heel snel uitvogelen wat het is door stomweg vanaf die c-lijn te tellen? Net zo als dat de G-sleutel de g1-lijn aangeeft en de F-sleutel de F-lijn. Op die manier heb je geen schema nodig; als je één keer weet wat de sleutel aangeeft, kan je het altijd uittellen. Overigens herken ik de truucjes van Marcelita wel; in het begin las ik de bassleutel door het als een vioolsleutel te lezen en dan alles een lijn (2 noten) lager (en dan 2 octaaf naar beneden). Dat ging wel aardig, totdat die tenorsleutel om de hoek kwam. Ja, waar ga je dan aan refereren? Dan wordt het dus een noot hoger dan de vioolsleutel en een octaaf naar beneden maar ja, ik ga steeds meer 'rechtstreeks' de bassleutel lezen dus dan wordt het steeds ingewikkelder. Wat mij een goed helpt, is onder het spelen de notennamen mee te zingen. Train ik tegelijk het lezen èn mijn gehoor.
Waarschijnlijk is het zo dat de één het makkelijker oppakt door telkens op een schema te kijken, totdat het beeld op die manier helemaal in het hoofd zit per noot. En de ander gaat vanaf de notenbalk doortellen of andere trucjes verzinnen. Waarbij je goed hebt aangegeven waar de truckendoos niet meer zal werken en je eerder problemen oplevert. Voor een allereerste begin vond ik het wel even fijn om een schema even te zien, gewoon even voor de snelle oriëntatie, en dat was eigenlijk alleen voor toen ik een simpele altvioolpartij ging spelen. Namen van noten meezingen bij het spelen helpt ook heel goed bij het lezen van noten en dan weten hoe die moet klinken (ter controle ook als je de noot speelt). Het helpt ook om te voorkomen dat je noten in de f-sleutel genoteerd, toch weer in de g-sleutel gaat spelen (tenminste: je kunt je zelf dan sneller corrigeren).
