Waarover hebben we het nog niet gehad wat de viool betreft. Alles hebben we al besproken op het forum. Over het hout is uitgebreid gediscuseerd en over allerlei onderdelen. Ook het piepkleine kielhoutje werd onder de loep genomen. Ja zelfs de bewoners van de viool, de houtwormen werden niet vergeten. Toch is er dacht ik weinig gesproken over de welving der bladen. En wel over de vervorming ervan. Vooral het achterblad heeft toch redelijk vaak een heel kleine afwijking in de vorm. Ik bedoel dus een lichte indeuking of verhoging op een bepaalde plaats. Dit kan misschien komen door invloeden van buitenaf, maar het kan misschien ook gewoon slordigheid van de bouwer zijn. Uit estetisch oogpunt is het niet mooi als men perfectie eist. Maar ik vraag me af of die lichte vervorming ook invloed op de klank kan hebben. Het eerste wat ik tegenwoordig doe als ik een vreemde viool in handen krijg. Kijken of er ook een vervoming in de bladen zit. Ik houd hierbij de viool aan de hals en tegen het licht. Heel fijn is als dan de luxaflexs naar beneden is geschoven maar wel open staat, iedere vervorming hoe weinig ook komt dan aan het licht. Het heeft door de bank genomen niets te maken met de waarde van de viool, heel goedkope instrumenten zijn soms perfect en heel dure hebben soms zo'n lichte afwijking. Wat ik me afvraag heeft een dergelijke vervorming invloed op de klank, of maakt het helemaal niets uit.
Vervorming der bladen en dan met name die van het achterblad, daar wil je het over hebben? Als het door 'slordigheid van de bouwer' is veroorzaakt, kan ik het geen vervorming noemen. Vervorming vind ik het resultaat van een bepaalde spanning over langere tijd, ook wel deformatie genoemd. Je vraag is: heeft een dergelijke 'vervorming' invloed op de klank. Die vraag is niet te beantwoorden, omdat je dan de klank of beter het gehele klankspectrum, moet kennen of hebben vastgelegd om een verandering te kunnen vastleggen. Dus de situatie vóór en na de vervorming. In het algemeen zal een bepaalde welving een bepaald effect teweeg brengen, die zal invloed hebben op de richtstraling, draagwijdte en het timbre. Maar een kleine misvorming? Misschien wel, misschien niet. Het hangt er eigenlijk van af of de bespeler het hoort en dat valt vaak tegen: die hoort het meestal niet. Het kan ook nog zo zijn dat het wel meetbaar is, maar niet hoorbaar en wat doe je er dan mee? Trouwens, deformatie van het bovenblad komt veel vaker voor dan die van het achterblad. Je schrijft dat je onvolkomenheden van de welving goed kunt zien in de reflectie van het licht onder een bepaalde hoek van inval. Dat is een bekend fenomeen. Misschien kun je er eens een foto van maken van wat je intrigeert? Dat geeft veel meer duidelijkheid voor de lezer.
Dat kun je bij mijn cello goed zien en dan met name als je het hout rond de 2 f gaten met elkaar vergelijkt. Aan de ene kant komt het hout meer omhoog dan aan de andere kant. De vioolbouwer zegt dat dat normaal is bij een oud instrument. En of het invloed heeft op de klank? Maakt mij niet uit, zoals die nu klinkt, met de verschillen, vind ik haar prachtig klinken
Heeft de stapel dan wel de juiste lengte? Ik heb geleerd dat dat een teken kan zijn dat de stapel de verkeerde lengte heeft en dat kan dan een stapelscheur opleveren
Mee eens! Het is vrij eenvoudig het gebied van de rechter kamvoet door middel van de stapel omhoog te krijgen, althans hoger te doen zijn dan de linker kant (waar geen stapel zit). Het gaat dan om enkele millimeters. De stapel is dan wel duidelijk te lang. Dat heeft direct invloed op het corpusvolume (er zit meer inhoud in de klankkast) en dus ook op de klank. Wanneer er een te lange stapel wordt ingezet breng je extra spanning aan op (vooral) het bovenblad. Wanneer die situatie zich al heel lang heeft voor gedaan, stelt zich een evenwicht in: de spanning neemt af. Zou je de stapel er dan uithalen dan staat het rechter gedeelte van het blad hoger dan de linker. Er is daarmee een situatie gecreëerd die niet zo door de bouwer bedoeld was. Terug brengen naar de oorspronkelijke situatie betekent opnieuw een situatie met spanning, maar dan in tegengestelde richting. Is wel vrij simpel te doen: je zet er een kortere stapel in dan voorheen. De snaardruk brengt het bovenblad wel omlaag, waarmee het corpusvolume weer afneemt.
In de grond van mijn hart zie ik de viool meer als kunstvoorwerp dan als strijkinstrument. Ik wil een perfect instrument, en niet één met beschadigingen of deformaties door welke invloed dan ook. Wekenlang kan ik in de put zitten door een butsje of een krasje wat er toch op is gek0men. Met verbijstering kijk ik naar bespelers die hun instrument onbekommerd gebruiken en zich niet storen aan een enkele beschadiging. Zij hebben gelijk en ik ongelijk, maar ik ben nu eenmaal zo, en ik ben mijn eigen schepper niet.
En dan te bedenken dat op nieuwe instrumenten expres beschadigingen gemaakt worden om ze er ouder uit te laten zien! Toen ik mij een jaar geleden voor het eerst in de strijkerswereld begaf was ik hier zeer verbaasd over. Een klarinetbouwer zou het volgens mij niet in zijn hoofd halen op een nieuw instrument beschadigingen aan te brengen. Maar inmiddels ben ik er aan gewend en vind ik van die glimmende "perfecte" instrumenten eigenlijk niet eens mooi. Op het moment bespeel ik thuis twee cello's: een hele mooie van ruim twee eeuwen oud, met een echt oud voorkomen, en een heel prettig spelende cello van Otto Musica uit 2008, die een ouder uiterlijk aangemeten heeft gekregen. Als ik bij mijn leraar studeer, speel ik meestal op zijn hele mooie oude cello, ook weer met beschadigingen, maar toch heel mooi. (Ik raak steeds erger verwend vrees ik ) Hoewel ze alledrie aardig wat butsjes en krasjes hebben en ik ze desondanks heel mooi vind, moet ik er net als Tobias niet aan denken om er een butsje of krasje bij te maken! Van zo'n violenkerkhof achter plexiglas als Huub postte, zou ik dan ook niet zo vrolijk worden...
Ik vind dat expres verouderen ook nogal onzinnig en zou een instrument niet kopen omdat het er oud uitziet, maar deze Otto Cello zou ik toch wel willen kopen. Hij speelt fijn en klinkt goed. Dat vind ik belangrijker dan het uiterlijk, zo lang hij maar niet heel erg glimmend is ofzo. Ik zocht een cello die ik mee kon nemen als ik in een orkest speel, dat doe ik met de "mooie oude" liever niet. Mijn leraar liet me uit twee cello's kiezen en deze is zo prettig dat ik hem wel zou willen kopen.
Dat lijkt simpel, maar sommige nieuwbouwinstrumenten zijn dusdanig oud gemaakt dat het nauwelijks of niet te onderscheiden is. Er zijn op dat gebied ware meesters! Dus dan denk je te maken te hebben met een instrument van honderd jaar of ouder terwijl het gaat om eentje van hooguit tien jaar geleden.
Wat jij beschrijft, vind ik in de buurt komen van oplichting. Een instrument wordt oud gemaakt om de prijs op te drijven en er zal dan ook geen kloppend etiket in zitten. Ik doel meer op instrumenten die vanuit bepaalde esthetische overwegingen verouderd zijn. In de ene cello waar ik op speel staat Joseph Guarneri 177.. (laatste cijfer is niet leesbaar), die is echt oud, maar niet van de beroemde Joseph Guarneri, want die was toen al dood. Bij deze cello speelt bovenstaande (volgens mij) niet, want hij is oud en niet verouderd. Als iemand de wereld had willen laten geloven dat hij oud was, terwijl hij dat niet is, had hij er wel een eerder jaartal ingezet waarin de beroemde Joseph Guarneri nog in leven was. In de andere cello staat Otto Musica 2008, die ziet er wel een beetje oud uit, lang niet zo oud als de echt oude overigens, maar er is geen sprake van oplichting, want er is netjes vermeld dat hij niet oud is. Het verouderen van die laatste was voor mij niet speciaal nodig geweest, maar omdat hij mooi en fijn speelt, heb ik er niet echt problemen mee.
Gisteren schreef ik dat de Otto Cello wel wilde kopen en later op de avond zei mijn leraar dat hij hem wel wilde verkopen, dus ga ik hem inderdaad kopen! Met een mooie lichtgewicht koffer, dus klaar voor Preludio Binnenkort plaats ik wel een keer wat foto's. Een stok heb ik er nog niet bij gekocht, maar ik heb een hele fijne Lucchi te leen, dus dat is geen probleem.
Ja hoor, de stapel is prima. Heb er de vioolbouwer speciaal naar gevraagd. Volgens hem komt het gewoon omdat de cello zo oud is, die komt uit eind 18e eeuw. Dus gewoon vervorming door ouderdom.
Nee, dat hoeft niet, want het zijn vaak nieuw gebouwde instrumenten die op de tiende millimeter zijn nagebouwd. Er zit vaak een label in met de informatie dat het gaat om een model volgens, en dan volgt een beroemde -meestal- Italiaanse meester. Dan moet je ook de veroudering kunstmatig doorvoeren want een model wat 300 jaar oud zou moeten zijn, kun je geen hoogglanslak meegeven. Ik doelde eerder op het feit dat het reuze knap is verouderd, zodat je het bijna niet ziet dat het kort geleden is gedaan. Ten overvloede meld ik hier nog maar even dat het nabouwen met een nauwkeurigheid van 1/10-millimeter geen enkele garantie geeft dat ook de klank werd gekopieerd! Sommige mensen denken dat, maar er is geen enkel stuk hout hetzelfde.
Daar heb je wel gelijk in. En als er niet op het label gesuggereerd wordt dat het om een "echte" gaat, is er geen probleem.
