Ik ben op zoek naar een nieuwe viool en ben semi per ongeluk op een viool via marktplaats gekomen. Deze mocht ik een maand mee naar huis nemen en ik ben er stiekem aardig verliefd op geworden. Ik speel nu 18 jaar viool, maar in die tijd speel ik nog steeds op de viool die ik op mijn 13e met mijn ouders via de vioolbouwer heb uitgekozen, eigenlijk een aardige studieviool van rond de 750 (euro of gulden?). De viool die ik via marktplaats heb gevonden en waar ik nu twee weken op speel, moet worden opgeknapt. Ik vermoed dat de kam te laag is om bij te schuren, want alle snaren zijn ingegraven. Tevens laten er delen van het onderblad bij de punten van de zijkant (heeft dat nog een specifieke naam?) los en moet er gekeken worden naar het staartstuk, omdat de kogelsnaren er niet makkelijk in zitten en blijven zitten. Ik wil wel graag dit staartstuk houden als het kan, vanwege de speciale inleg die deze heeft. Nu kan je je afvragen waarom ik in godsnaam deze viool wil, die zoveel gebreken lijkt te hebben. Het antwoord is simpel: hij speelt geweldig! Alles gaat zoveel soepeler, zowel snaarwisselingen als positiewisselingen als trillers. Het is echt een verademing! Wel heb ik de opmerking gekregen dat de E snaar schel is. Er zit wel een goede klank in met veel boventonen, maar hij lijkt wat terug te houden op de A en D, alsof er een film overheen zit. Wellicht wordt dit beter zodra de viool opgeknapt is? De viool is binnen mijn budget, maar heeft dus wel wat TLC nodig. Nu werk ik fulltime en kan ik niet makkelijk langs de vioolbouwer met de viool. Nu is mijn vraag, hoe duur zal dit ongeveer worden? Ik verwacht geen specifieke prijs. De kosten die ik verwacht gaan dus over: - Nieuwe kam - Lijmen zijkanten viool - Controleren eindpin en staartstuk - Controleren stapel - Wellicht nieuwe stemknoppen + afstellen Een hele waslijst dus.. alvast bedankt voor het meedenken! tussen de lijnen door is de hamvraag dus: is dit het waard.
Dat klinkt naar tamelijk normaal achterstallig onderhoud: als de bovenstaande lijst klopt 150-250 euro, maar in veel gevallen vindt de vioolbouwer andere dingen die ook moeten of wellicht iets waardoor het verrichten van onderhoud twijfelachtig wordt. Naar de vioolbouwer ermee dus! (er zijn er ook die op afspraak werken of op zaterdag geopend zijn) O ja, het is achterblad, geen onderblad!
Mijn ervaring is dat je het instrument in handen moet hebben om te zien wat er noodzakelijkerwijs aan moet worden gerepareerd c.q.hersteld. En ook dan kom ik vaak nog wat tegen wat niet was te voorzien. Als de opsomming werkelijk het enig noodzakelijke is, zou ik er toch ook nog een set nieuwe snaren opzetten en dan komt er nog zo'n Eur 70,= bij. Dan kom je uit op zo'n Eur300,= Als de stemsleutels voldoende diameter hebben om te worden pas geslepen kunnen ze worden hergebruikt en scheelt dat weer wat in de kosten.
Dat van die bestaande stemsleutels "bijslijpen" is pure theorie: 1. Sleutels in een wat ouder instrument zijn hoogst, hoogst zelden lang en dik genoeg om opnieuw te worden ingepast, tenzij na een verbussing, maar dat maakt de reparatie nog veel duurder 2. Het probleem van niet passende sleutels ligt doorgaans voor 50% aan de "sleutelgaten", die dan eerst meer of minder "geruimd" moeten worden. De kans dat bestaande sleutels dan nog zouden passen is geheel te verwaarlozen. Ik heb het aantal malen dat ik in de afgelopen 3-4 decennia sleutels heb ingepast niet geturfd, maar het moeten en vele, vele duizenden zijn geweest en ik ben die mogelijkheid nog niet één keer tegengekomen. 3. De kosten zitten hem niet in de sleutels (redelijke sleutels zijn zo duur niet) maar in de tijd die er mee heen gaat. Het inpassen van bestaande sleutels (Zou dat al kunnen, zie 1.) is niet zo veel minder werk dan het inpassen van nieuwe.
Iemand die goed kan lezen, zou begrepen hebben dat dezelfde sleutels gebruikt kunnen worden als de diameter dat toelaat. Het staat buiten kijf dat wanneer de gaten moeten worden opgeruimd diezelfde sleutels qua diameter te klein zijn. De vele sleutels en gaten die ik heb behandeld laten een weloverwogen besluit toe. Ik weet echt wel waar ik het over heb.
Iemand die nadenkt komt hier niet met een puur theoretische mogelijkheid die m.i. in de praktijk eigenlijk nooit voorkomt. Dat kan heel verkeerde verwachtingen wekken.
Bedankt voor de reacties allen. De snaren zijn al nieuw die er nu op zitten, omdat er dusdanig oude snaren opzaten dat ik van de klank niets meer kon maken. Dus dat scheelt al in de kosten (ik verwissel de snaren weer, mocht ik er toch niet voor gaan). Vandaar dat ik ook gelijk kennis heb gemaakt met de stemsleutels. Het is geen prioriteit nr. 1, maar ze zijn te klein in de breedte en aan de losse kant. Ze zien er ook erg oud uit, dus het leek mij wel fijn om nieuwe te hebben. Ik ga maar gewoon van 300,- uit, dan hoop ik dat het daar niet te ver overheen valt. Eerlijk gezegd had ik meer verwacht vanwege eventuele lijmzaken, maar dat is kennelijk niet zo duur? Is het lijmen makkelijk te doen? Kan iemand mij ook zeggen hoe de rest de klank zal beinvloeden, aangenomen dat de stapel nu perfect staat? Ik heb nu het gevoel dat er een soort film op de snaren ligt namelijk. En idd, achterblad. Volgens mij las ik het vandaaf ook al ergens anders als onderblad. Dat klinkt gewoon ook veel logischer.
Er is gekozen voor achterblad (en bovenblad): dat is niet logisch, maar het zijn de termen. Een los blad weer vastlijmen is voor een vioolbouwer relatief weinig werk als het instrument niet vervormd is en de lijmrandjes aan de binnenzijde niet los zitten. (maar zoals gezegd, een vioolbouwer zou er eerst naar moeten kijken) Als aanvulling: aan de snarenhouder kan vermoedelijk wel iets worden gedaan door de spleten waarin de snaar haakt iets te verbreden, Moderne kunststofsnaren met kogeleinde zijn vaak iets dikker aan het uiteinde dan de snaren die men vroeger gebruikte.
Dat heb ik gemerkt Bert, vooral de G snaar wil er niet lekker in zitten. Ik ga er dinsdag mee naar de bouwer, hoop dat hij ook nog iets zal zeggen in de richting van klankverschil in de restauratie, want hoewel hij geweldig speelt, wil ik uiteraard niet dat de mensen om mij heen mijn geluid schel vinden klinken. Dan klinkt mijn huidige viool beter en is de upgrade wellicht te miniem.
De beschrijving in het oorspronkelijke bericht doet mij vermoeden dat de beoogde reparaties het instrument niet slechter zullen doen klinken. Met een stapelcorrectie of zelfs nieuwe stapel en een kamcorrectie of nieuwe kam kan een goede vioolbouwer wellicht nog iets doen aan de disbalans en een schelle E kan soms worden ondervangen door een wat zachtere snaar (dunner of aluminium omwonden) Mijn opmerking over dikke uiteinden van snaren verdient wellicht nog enige toelichting: Snarenhouders van hout zijn oorspronkelijk ontworpen voor darmsnaren, die werden aan het uiteinde voorzien van een knoop of in hun geheel aan de snarenhouder geknoopt. Kunststofsnaren (en staalsnaren) zijn aan het einde voorzien van een kogeltje waaromheen de snaar loopt. Met een wikkeling van zijde wordt het terugkerende snaareind vastgezet. dit dubbele snaareind plus zijdewikkeling zorgt voor een dikker geheel, dat niet altijd meer past in het oudere model snarenhouder.
O ja, dat zal best wel. Maar dat is toch wat anders dan van te voren kunnen zeggen hoe het instrument zal gaan klinken. En wat dan de specificatie 'niet slechter dan' is, is niets zeggend. Bovendien is het optimaliseren van de stapelpositie ook weer afhankelijk van het vermogen dit te herkennen door de bespeler, want die detectie blijkt soms niet altijd aanwezig te zijn. Een kwestie van samenwerking tussen vioolbouwer en eigenaar.
Een instrument dat voorafgaand aan reparatie of restauratie veelbelovend genoeg klinkt om te repareren ofwel te restaureren, zal na een ingreep van een kundig vioolbouwer niet slechter gaan klinken, met uitzondering wellicht van een instrument waar een stapelscheur in bovenblad of achterblad (of nog erger beiden) moet worden gerepareerd; in dat geval kan een ongewijzigde klank of onveranderd volume niet zomaar worden gegarandeerd. Het resultaat van een stapel- en/of kamcorrectie kan niet altijd in één zitting worden doorgenomen: de speler moet soms even wennen aan de veranderingen en kan pas na zorgvuldig luisteren en na verschillende speelbeurten beoordelen of de veranderingen in de gewenste richting waren. Zo niet, dan volgt nog een sessie. Dat dit soort ingrepen een goede samenwerking tussen vioolbouwer en klant vereisen, leek mij vanzelfsprekend en het nog eens apart vermelden daarvan een "open deur".
Hij klinkt zeker veelbelovend. Bert, je spreekt van een restauratie of reparatie, wat is daar het verschil tussen?
De grenzen zijn wat dat betreft niet heel scherp. Grofweg: uitgangspunt voor een restauratie is het instrument terugbrengen in de oorspronkelijke staat. In de praktijk betekent dat ook dat er wordt gelet op een goed constructief en ook om een speelbaar resultaat, tenzij het gaat om een museaal- of verzamelaarsobject, waar dat minder van belang hoeft te zijn.. Bij een reparatie gaat het om het herstellen van een of meerdere mankementen aan een instrument doorgaans met het oog op de speelbaarheid, maar dat hoeft ook weer niet altijd.
Nu ben ik wel benieuwd of je nog bij een vioolbouwer bent geweest. Wat was zijn advies? Het klinks alsof je je al aardig aan het hechten bent aan deze viool Toen ik aan het kijken was naar een andere strijkstok, kwam ik er eentje tegen die heel duidelijk mijn aandacht trok, maar ik twijfelde. Ik weer naar huis. Kon er niet achter komen waarom ik twijfelde, ( achteraf waarschijnlijk de prijs) maar in eens bedacht ik, hoe zou ik het vinden als ik volgende week bij de vioolbouwer kom en de stok er niet meer is? En toe twijfelde ik geen moment meer en heb de stok gekocht. Voor jou de zelfde vraag. Misschien vallen de kosten voor reparatie tegen, maar hoe zou je het vinden om deze viool over 2 weken weer terug te geven aan de huidige eigenaar?
Bij violen is het net als met meisjes/jongens: "Er is geen handvol maar een land vol" hoewel, het gaat er natuurlijk om "de ware" te vinden". Ik zou zorgen voor meer vergelijkingsmateriaal dan alleen deze en de huidige viool.
Goeie Bert, daarom ben ik vandaag naar de vioolbouwer geweest. De viool is bekeken en ik heb tot nu toe alle reparaties goed ingeschat, dus een kleine 300 euro zal dat worden, inclusief nieuwe stemsleutels en kinsteun. De stapelpositie is aangepast, al moet er voor een optimale positie een nieiwe stapel in. Ik heb de beste man gevraagd naar de waarde, deze schat hem helaas precies op de waarde waarop ik hem kan overkopen. Dus heb ik gelijk maar verder gekeken in de winkel. De violen tot de 3000,- leken allemaal beginnersviolen en geen ervan was echt een upgrade van mijn huidige viool te noemen. De viool die ik te leen heb wel degelijk. Geld staat niet garant voor speelplezier en klank. Ik had niet verwacht dat dat zoveel zou uitmaken in prijs. Nu is het ook zo dat mijn eigen viool van deze vioolbouwer komt, waardoor ik de klank tussen de violen die ik daar heb uitgeprobeerd en mijn eigen niet veel vind verschillen. Dus waarschijnlijk ook maar eens een andere vioolbouwer proberen. Toch heb ik weinig hoop in een vioolbouwersviool van dezelfde prijs. Ik ben geen beginner meer en wil wel een viool met meer mogelijkheden. Vanavond komt een vriend van mij langs met muzikale oren. De vorige keer vond hij mijn viool schel, met de nieuwe snaren en stapelpositie ben ik benieuwd wat hij er nu van vindt. Ik merk in iedergeval een behoorlijk verschil. De viool is nu al zoveel meer open geworden en de film die erop leek te zitten lijkt ook weg. Hij resoneert meer, waardoor ik helaas nu ook goed hoor dat er iets mee trilt, waarschijnlijk een scheurtje of de punten die nog dichtgelijmt moeten worden. Maar wat een verschil nu al. En inderdaad Marloes, begin mij al behoorlijk aan deze viool te hechten!
