Café Viool: starters podium

Kan ik hier ergens reageren met vind ik ZEER leuk?
Ik word eerlijk gezegd steeds nieuwsgieriger naar al die technieken , de termen vliegen hier rond mijn oren en jullie lijken allemaal al zo vertrouwd daarmee en met het repertoire van de beginnende violiste... ik ben echt maar Beginnertje en weet nog helemaal niets denk ik dan. Behalve de zeer verbeeldende uitleg van de lesgeefster over hoe ik mijn strijkstok in de snaren moet laten 'happen' voor accenten.

Maar goed, dan herinner ik me weer Tobias zijn raad: niet alles tegelijk willen!

In ieder geval: ik stuurde gisteren een korte opname door naar de lesgeefster met mijn staccato-achtige pogingen, en de vraag of het zo mag : de stok miniem laten loskomen van de snaren. Ja dus, ze vond het goed klinken, maar wel de commentaar dat het goed ontspannen moet. Sinds ik dit gisteren ontdekte komt Swallowtail Jig opeens vanzelf eruit. Traag dan wel, maar goed, het deuntje is er.

 

Vandaag opnieuw les gehad. Ik heb volgens mijn docente veel vordering gemaakt wat betreft boogcontrole. De afgelopen week heb ik de manier waarop ik de boog vasthield onder de loep genomen. Hierbij heb ik gemerkt dat mijn houding niet correct was waardoor ik niet voldoende controle had. Door de houding aan te passen lukt plots alles veel beter en streken die voorheen onmogelijk leken gaan plots vlot, ook kan ik veel meer dynamiek in mijn spel brengen. Het verbaast me echt wat een verschil de plaatsing van de vingers op de boog kan maken. Eindelijk heb ik het gevoel dat de boog echt doet wat ik wil en kan mijn rechterhand eindelijk mee met mijn linker. Nu moet ik de verschillende vinger en polsbewegingen nog in mijn spiergeheugen krijgen zodat ik er niet meer bij hoef na te denken en alles ook vlot kan toepassen op moeilijkere passages. Waar het spelen van een "eenvoudig (lelijk?)" Studenten concerto als dat van Seitz al niet goed voor is. Ik ben echt blij dat ik dit toch ben beginnen spelen ondanks mijn initiële afkeer van dit stuk.

 

In welke fase ben je begonnen aan die studentenconcertos? Ik veronderstel dat ik later ook nog van die oefeningen zal krijgen, nu bestaat mijn opwarming in toonladders spelen.
Ik zit hier zwaar te balen, kan niet meer met rubberen demper spelen voor acht uur 's morgens of na tien uur 's avonds, ook dat hoort de huisbaas in het aanpalende huis als hij boven ligt te slapen en ik beneden in het appartement zit te spelen.
Nuja, ik krijg een nieuwe huisbaas binnenkort , want het huis en het huurappartement zijn verkocht.
Maar goed, dan speel ik maar door de dag, maar dan speel ik wel grotendeels zonder demper hoor.
Toch ben ik al aan het denken welke plek in huis ik eventueel geluidsdicht zou kunnen maken.

Volgens mijn legsgeefster valt een viool goed mee qua geluidsoverlast, het dringt niet echt zo hard door de muren als andere instrumenten. Ik zou het moeten kunnen horen van de andere kant om er een goed idee van te krijgen. Ik krijg elk jaar een hoop ecocheques, wie weet kan ik daar wel isolatiemateriaal van kopen.

edit: dat is nog zo geen gek idee, ik zie dat geluisisolatieplaten effectief met ecocheques kunnen bekostigd worden, diverse types. Laat ik nu een handig vriendje hebben die dit wel kan komen opknappen ... en zoveel moeite én extra centen is het niet om hier wat aan te doen. Die ecocheques moeten toch op...

 

Dit is het eerste studenten concerto dat ik speel, maar het is een stuk eenvoudiger dan wat ik normaal speel. Ik denk dat deze voorkomen in de suzuki methode boeken 4 of 5 dus verwacht ik dat je deze normaal als volwassen student ergens binnen de 3 jaar moet kunnen spelen.

Ik woon in een apartement op het gelijkvloers. Boven mij woont een professioneel muzikant dus ik heb gelukkig geen problemen met klachten over geluidsoverlast, wij hebben onderling wel de afspraak geen instrumenten te spelen die niet op een headset kunnen worden aangesloten tussen 9u s'ochtends en 10 uur s'avonds. Dat een viool weinig overlast geeft moet ik toch enigzins tegen spreken. De viool heeft een breed register in tonen dat in vergelijking met vele andere instrumenten moeilijk te dempen is. Dat is niet verwonderlijk gezien een viool de mogelijkheid bezit zijn geluid zo te projecteren dat een solo violist boven een volledig symphonisch orkest kan uitkomen zonder bijkomende versterking. Het geluid dat wordt geregistreerd door het menselijk oor van de viool bevindt zich tussen de 1 en 4 khz als ik me niet vergis wat meteen ook het register is dat het makkelijkst door mensen kan worden opgevangen. Als ik het geluid van mijn viool vergelijk met dat van de piano of dwarsfluit van mijn buur dan moet ik zeggen dat de viool een stuk "luider" is. Uiteraard kan je dat niet vergelijken met een acoustisch drumstel of electrische bas/gitaar maar die laatste 2 hebben wel een volume knop en de mogelijkheid tot het aansluiten van een headset, ook een acoustisch drumstel kan je vervangen door een electrische variant die verl minder lawaai veroorzaakt. Ik heb destijds een ruimte geïsoleerd voor repetities met een band. Hierbij viel het op dat je echt met alles rekening moet houden om geluid adequaat te isoleren. Vaak is dan ook de deur het zwakke punt, en laat een echte geluidsdichte deur nu juist een grote kost zijn. Ik wil je zeker niet ontmoedigen en geluidsisolatie platen zullen zeker wel iets van impact hebben maar volledig geluidsdicht zal je het zonder serieuze investering mogelijk niet krijgen ook is het in een huurhuis nog de vraag of de huisbaas het ok vindt om de muren met geluidsisolatie te bekleden. In ons geval waren dat verschillende lagen waardoor in de ruimte zelf ook nog eens alle galm weg viel waardoor je viool in de geïsoleerde kamer ook niet meer zo mooi klinkt maar eerder dof. Mogelijk moet je toch die electrische viool overwegen als je in de vroege uurtjes wil oefenen, ...

 

Satch,

Met betrekking tot je opmerking over geluidsregistratie door het menselijk oor het volgende.
Je memoreert dat dit tussen 1 en 4khz ligt. Moet ik dat letterlijk zo lezen, dus 1 hz, of bedoel je 1 khz?

In mijn meer avontuurlijke jaren had ik nog een opmerkelijke hobby, namelijk het bouwen van luidsprekers. Hierbij stond voorop dat die luidsprekers zo diep mogelijk moesten kunnen weergeven. Daartoe zijn er voor amateur bouwers twee systemen namelijk een (gevouwen) hoorn of een transmissielijn. Die hoorn viel al snel af want dan eindig je met een mondoppervlak van vier bij vier meter (als je de rest van de hoorn tenminste onder de grond kwijt kon). Dus werden het transmissielijnluidsprekers, ook wel labyrintkasten genoemd. Monsters van 1,80 x 1,0 x 0,9 meter. Of nog erger.

De grootste exemplaren zijn door een toenmalige buurman, werkzaam op de -toen- TH in Delft, meegenomen voor wat metingen. Het laag was veelbelovend, want er werd 16 hz gemeten. En gevoeld (druk in de oren) want 'echt' horen van die lage frequenties is er niet bij. Dat begint, althans bij mij, bij 25 - 30 hz. Onder de voorwaarde dat de luisterruimte die golflengte aan kan. En ik een potige mosfetversterker gebruik.

De genoemde 4 khz kan ik ook niet goed plaatsen. Kleine kinderen kunnen tot 20 khz aan al begint dat al in de pubertijd terug te lopen. Ik mag blij zijn als grijsaard nog iets van 10 tot 12 khz te horen. Tenzij dat teruglopen in jouw geval wel erg draconisch is verlopen

 

Ik bedoelde inderdaad tussen 1khz en 4khz maar dit verschilt van persoon tot persoon. De gehoordrempel bij iemand zonder gehoorschade ligt dacht ik voor 1000hz op 0db. Voor de theorie moet ik even teruggrijpen naar leerstof van lang geleden dus mogelijk zitten hier enige hiaten. Ik meen me te herinneren dat de resonantiefrequentie van de gehoorgang rond de 4 khz ligt waardoor klanken tussen de 1 en 5 khz als het ware een boost krijgen door de resonantie van het oor op het trommelvlies. Dit zou te maken hebben met het feit dat de meeste geluiden die relevant zijn voor mensen binnen deze range liggen waardoor het voor de hersenen eenvoudiger wordt om bijvoorbeeld een conversatie te onderscheiden van achtergrondgeluiden. Opnieuw dit zit ver weg maar ik wil eventueel nog wel eens mijn oude cursussen bovenhalen .

Aanvulling: ik zie dat de bewoording in mijn originele mail niet echt duidelijk was. Ik bedoel dus niet dat een mens geen geluid onder de 1khz kan waarnemen.

 

Ondertussen de boeken er nog even bijgehaald ik zie dat ik toch hier en daar de details miste .

• De gehoordrempel bij 1000 Hz bedraagt 0 db, de mens hoort gemiddeld het best bij een frequentie van 3- a 4000 Hz waarbij de gehoorsdrempel ongeveer -6 tot -6,5 db bedraagt.
• een viool afhankelijk van de kunde van de violist en de stemming heeft een bereik tussen G snaar en C8 op de E snaar of respectievelijk tussen 196,00 Hz en 4186,01 Hz.
• Het gemiddelde hoorbare spectrum voor de mens ligt tussen de 20 Hz en de 20 kHz maar het menselijk gehoor is het meest gevoelig voor frequenties tussen 1 kHz en 5 kHz. Dit komt omdat onze gehoorgang het meest resoneert binnen dit bereik en specifiek rond de 3 kHz. Deze frequentie wordt dus versterkt doorgegeven aan het trommelvlies.
• Daarbij wordt het linkeroor van een violist in een symphonisch orkest blootgesteld aan een geluidsniveau boven de 90 db met pieken tot 121 db waar blootstelling aan geluiden boven de 85 db permanente gehoorschade kan veroorzaken. Koperblazers zijn er nog iets erger aan toe . Nicholas Makris heeft trouwens interessant onderzoek gedaan naar de acoustische efficientie van de viool: https://royalsocietypublishing.org/doi/full/10.1098/rspa.2014.0905

De brug van de viool resoneert ook nog eens extra tussen de 2 kHz en de 3kHz wat ook resulteert in versterking van het geluid en wat toevallig of niet overeenkomt met de resonantie van onze gehoorgang.

voor wie dit interesseert is volgende pdf mogelijk interessant: https://www.google.com/url?sa=t&sou...jAPegQIGhAB&usg=AOvVaw2LFr8RQIBhqJLKtdKRkH9nh

https//www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=http://www2.eng.cam.ac.uk/~jw12/JW%20PDFs/BridgeHill.pdf&ved=2ahUKEwjQk_P4jNHtAhVV8OAKHeahDI0QFjAQegQIGxAB&usg=AOvVaw1ACx5DzklYLB-DPQw5LI91

 

Ik ben een vroege vogel sinds ik weer gewoon in de ochtend begin, elke dag van acht tot vier. Ik mis het nu wel om mijn viool vast te hebben.
's Avonds naarmate het later wordt zet ik mijn rubberen demper op om al niet te hard te storen als ze daar zitten tv te kijken. Maar natuurlijk speel ik liefst zonder.
Voor acht en na tien zal ik dan maar vergeten voorlopig. Wat die elektrische viool betreft: ik zal al blij zijn als ik over een paar jaar een mooie eigen viool kan aanschaffen

 

Ik vrees dat dat inderdaad de beste optie gaat zijn, en inderdaad met een electrisch exemplaar leer je eigenlijk ook niet veel meer dan vingerzetting, dan kan je even goed pizzicato spelen om te oefenen, daar zal de buurt ook niet veel van horen . Zo'n zware hoteldemper in combinatie met een strategisch gekozen ruimte kan wel soelaas bieden denk ik maar zelf hou ik niet zo van die dingen. Ondertussen heb ik wel zo'n menuhin schild dempertje aangeschaft en speel nu overdag ook meestal met dat ding op de kam. Het haalt de boventonen weg en zorgt ervoor dat ik beter de juiste intonatie kan horen tijdens het spelen, andere forumleden vinden deze demper nogal nazaal klinken maar ik krijg een mooie ronde klank. Dit zal wel aan het instrument liggen. Mijn vriendin en kat zijn er ook dankbaar voor .

 

Vandaag ging de les heel goed , maar nogmaals wat een prachtige klank daar in het vioollokaal, ik wou dat ik zo een lokaal had. Hier ga ik soms eens in de badkamer staan voor de leuke galm of op de slaapkamer, daar klinkt het ook meteen anders dan in de woonkamer.
Ik heb weer veel notities in mijn schrift.
Ik mag nu gaan overdrijven in het spelen kreeg ik te horen vandaag. Ik was daar eigenlijk al een beetje mee bezig vanmorgen, met My darling Clementine.
Dat klinkt nu zo (opname van vlak voor de les):



Ik ga automatisch veel meer meebewegen zie ik, als ik probeer te overdrijven.

Hoe beweeglijk zijn jullie eigenlijk?
Hoe beweeglijk mag je zijn?

 

Waar ik eerst een stijf poppetje aan touwtjes leek lijk ik hier bij momenten wel een in de wind zwiepende boomtop ofzo of een zwalpende dronkaard die probeert recht te blijven staan

 

Nou op een zwiepende boomtop vind ik je niet lijken Beginn, wel een beetje op een dronken vrouwtje, maar je staat best leuk heen en weer te deinen vind ik, is ook heel aantrekkelijk. Je hond ligt te slapen en dat geeft aan dat je muzikaal bent. Als honden rustig zijn als er gespeeld wordt op een strijkinstrument is dat altijd een goed teken. Maar de hond van jou die slaapt en dat is een nog beter teken. Mijn oom Co was een geweldig goede cellist en diens hond sliep ook altijd als hij aan het strijken was. Als zijn vrouw mijn tante Truus dus, de was aan het strijken was sliep de hond trouwens ook, maar dat terzijde.
Ik was ook altijd heel beweeglijk als ik aan het spelen was, maar ja door mijn leeftijd is dat beweeglijke er nu zo'n beetje vanaf, ik ben nu meer een onbeweeglijke boomstronk.
Dat is jammer want juist door dat bewegen waren veel vrouwen gek op me. Ik ga nu stoppen want anders wordt mijn reactie verwijderd door meneer Frits want die is erg streng.

Dag Beginn,

groetjes van Oom Tobias

 

Dat bewegen valt best nog mee, trouwens het hoort misschien ook wel een beetje bij ierse volksmuziek . Ik beweeg ook vrij veel het lijkt me te helpen bij het strijken, je moet eens naar een masterclass kijken van Maxim Vengerov, hij speelt heel expressief en je ziet hoe hij tijdens het spelen volledig meegaat in de muziek zowel met gezichtsuitdrukking als de rest van zijn lichaam. Hij moedigt dit ook aan bij zijn studenten en vertelt dat hij de muziek visualiseert en op die manier de dynamiek bepaalt:


het is misschien niet jou muziekstijl maar ik vind het heel leerrijk.

Ik heb ook nog een vraagje aangaande spiccato. Momenteel vraag ik me af of je de boog laat loskomen op de laatste noot voor je spiccato begint te spelen of laat je de boog loskomen na de eerste noot spiccato? Het is voor mij makkelijker om vanaf de laatste "niet spiccato" noot los te komen en dus vanaf de eerste noot de boog van boven de snaar te laten vallen, maar hoe meer ik naar filmpjes kijk van spiccato hoe meer het lijkt of zij eigenlijk de eerste noot starten op de snaar en dan zoals met collé de boog met een vingerbeweging van de snaar liften om deze daarna pas te laten "springen", ...

 

Oei, ik hoop dat katten hierin verschillen van honden, ... mijn kat hoeft nog maar mijn vioolkoffer te horen opengaan of ze verdwijnt razendsnel naar buiten. Ik voelde me in het begin wat beledigd maar had ergens wel begrip voor het dier. Bij wijze van test heb ik in de aanwezigheid van mijn kat dan ook maar eens de solo werken van Bach door Midori opgezet, tot mijn opluchting ging ze ook hiervoor op de loop, het ligt dan toch niet alleen aan mijn onkunde .

 

Midori? Dan geef ik die kat groot gelijk.

 

misschien moet ik inderdaad eens proberen met Vengerov, Perlman of Hahn. Natuurlijk bestaat ook nog de kans dat ze niet houdt van Bach, dus kan ik ook eens proberen met Vitali, Dan blijft natuurlijk nog de vraag of het niet gewoon komt door een afkeer voor Barok muziek, dus houd ik misschien best ook Isaye achter de hand.

 

Om voor de afwisseling eens met een cliché te beginnen: over smaak valt niet te twisten. Dus over de vraag of de kat blij wordt van Bach uit handen van Vengerov, Perlman of Hahn kan ik van hieruit niets zinnigs zeggen. Ongetwijfeld bijzonder goede violisten maar ook in Bach? Zelfs Heifetz kon de verleiding niet weerstaan die handel op te nemen maar het resultaat bleek een stilistische ramp.

In de loop van de jaren heb ik de nodige uitvoeringen beluisterd, maar het overgrote deel is om uiteenlopende redenen uiteindelijk in de vuilnisbak beland. Zelfs Theo Olof. De laatste was Gidon Kremer. Dus heb ik er nu nog maar vier: Nathan Milstein tweemaal (op Capitol/EMI en DGG), Arthur Grumiaux en Oscar Shumsky. Milstein was voor mij iets als een eerste liefde en de herinnering daaraan gaat, althans bij mij, een leven lang mee. Nee, niet in de vorm van een litteken. Viooltechnisch verbijstert mij nog altijd het volstrekt moeiteloze van zijn spel. Het klinkt nooit moeilijk. Zelfs niet in die gruwelijk fuga in C. Maar misschien moet ik zowel Grumiaux als Shumsky in muzikale zin wat hoger aanslaan.

Ik koop nauwelijks nog CD’s en eigenlijk moet ik er honderden kwijt. Dus als iemand het goed idee vindt een paar dozen hier weg te halen, graag. Maar ik vrees dat de solosonates en partita’s van Bach op mijn plank geen uitbreiding te wachten staat. Maar er zijn uitvoeringen die ik wel interessant vindt: Viktoria Mullowa, Julia Fischer, Rachel Podger, Alina Ibragimova en Cecylia Arzewski. Helaas is mijn op voorhand huizenhoge favoriet Frank Peter Zimmermann kennelijk nooit toegekomen aan een CD-opname van deze werken.

Ik kan mij nog herinneren dat de solosonates en partita’s van Bach in één adem werden genoemd met Henryk Szeryng. Mij is nooit duidelijk geworden waarom. Maar laat ik op dit punt Perlman maar aan het woord. Hij vertelde in een documentaire dat als hij vioolspel op de radio hoorde dat de moeite waard was, hij altijd wilde weten wie de violist was. Meestal kwam hij er, deducerend en reducerend, wel achter. Maar als het nou perfect was maar individualiteit als aanknopingspunt ontbrak, moest het wel Szeryng zijn. Szeryng moet trouwens een knap vervelende man zijn geweest. Maar die kom je overal tegen. Ook bij lieden die op andere wijze betrokken zijn bij strijkinstrumenten.

Of Ysaÿe op katten wel zo’n goede indruk maakt valt nog te bezien. Misschien voorzichtig beginnen met de sonate van Lekeu.

 

Ik kan niet zeggen alle genoemde uitvoeringen te hebben beluisterd maar de uitvoeringen van Julia Fisher komen op mij altijd erg authentiek over met die uiterst beheerste streektechniek. Ook de uitvoeringen die ik heb gehoord van Rachel Podger vindt ik erg de moeite hoewel zij hier en daar wel eens vrij durft omgaan met verfraaingen en techniek (vooral in de herhalingen van bepaalde thema's waarbij ik er nog niet helemaal uit ben of dit volledig volgens de regels van de kunst is). Als ik echter denk aan Bach denk ik steeds aan Enescu. Nadat ik via de website van Serge Blanc bij zijn uitvoeringen terecht kwam geraakte ik nogal gefacineerd door de verschillen met de interpretaties van de meer hedendaagse viool helden, ik gebruik ook vaak zijn partituren bij het instuderen van Bach ondanks de soms wat vreemde vingerzettingen.

Isaye en mijn kat bleken overigens ook geen goede match, ik kan ondertussen melden dat ze een hekel heeft aan de viool en bij uitbreiding alle strijkinstrumenten en de piano. Vreemd genoeg vallen de gitaar en dwarsfluit wel in de smaak .

 

Ondertussen heb ik opnieuw les gehad en denk ik een antwoord te hebben gevonden op mijn spiccato vraag. Het hangt er gewoon van af wat je voor de spiccato speelde en wat het aangenaamst aanvoelt. Blijkbaar kan je niet alles in regeltjes gieten. Wel blijft het opletten dat ik de spiccato inzet vanuit een pols/vingerbeweging en niet vanuit de arm. Voor mij voelt het nu aan alsof ik net boven de snaren strijk en door pols/vingerbewegingen de stok laat stuiteren. Bij het terug overschakelen naar detaché (of een andere streek op de snaar) gebruik ik de vingers en pols een beetje als een schokdemper om ervoor te zorgen dat de stok niet opnieuw stuitert. Om de spiccato beweging aan de gang te houden gebruik ik het gewicht van de wijsvinger. Verder blijven duim en pink eigenlijk heel ontspannen. Het is echt wel veel om op te letten en hoe meer ik de exacte techniek probeer te ontleden hoe vaker ik er aan twijfel of wat ik doe wel juist is. Al bij al lukt de beweging vrij goed maar mis ik vooral nog controle wanneer ik dichter naar de punt speel.
Ik denk nu wel terug klaar te zijn voor een etude van Kreutzer of Rode die specifiek focust op een snellere toepassing van spiccato. Kan iemand een goede étude hiervoor aanbevelen?