Hoi allemaal, Ik heb een probleem. Op 3 en 4 april heb ik een concert en wat ik altijd al wat heb gehad en nu heel hevig is enorme plankenkoorts. Begin februari heb ik voor onze muziekgroep voorgespeeld en ik was zo zenuwachtig en gespannen, dat ik het Vivaldi stuk min of meer heb verknald. Wat er gebeurde is, enorme hartkloppingen, trillen van handen en vingers, op hol slaan van het stuk, en niet volledig in het stuk opgaan maar te alert op anderen. Het trillen van handen en vingers is zeer irritant en zeer hoorbaar en klinkt ongeveer als mekkeren. Het op hol slaan is zeer onhandig, omdat je op een gegeven moment over je eigen vingers heen begint te struikelen. Normaal kan ik helemaal opgaan in het stuk en een worden met de muziek, maar met voorspelen ben ik te bewust van anderen om mij heen. Ik denk dat ik bang ben voor het oordeel van anderen en ik heb enorme faalangst. Ik probeer om rustig te blijven, doe ontspanningsoefeningen, maar toch krijg ik het niet onder controle. Het is absurd, in de muziekgroep zitten allemaal mensen met dezelfde passie en ambities en misschien ook wel plankenkoorts. We kiezen juist voor het voorspelen voor elkaar zodat je langzaam kan toegroeien naar het concert. Ik heb hier met hun over gesproken, maar er kwam voor mij niet echt iets werkbaars uit. Zijn er meer mensen met dit probleem en hoe heeft men dit opgelost of hanteerbaar gemaakt? Groetjes van Marlies
Hoi Marlies! Het helpt zeker om gewoon heeeel vaak voor mensen voor te spelen. Zet je familie of vrienden eens op de bank en speel het stuk voor ze. En eigenlijk is het uitvoeren van een stuk net zoiets als je mening geven. Jij hebt een bepaalde opvatting over een stuk en wil dat overbrengen, en daar ben je geheel vrij in. Anderen hoeven het er niet mee eens te zijn, jij speelt het zoals jij het voelt! Wat kan helpen om van je hartkloppingen, trillende handen etc af te komen is om (tijdelijk) Valeriaan te slikken. Dit is te koop bij De Tuinen. Het is een volledig natuurlijk middel, waar je niet verslaafd aan kan raken. Hierdoor ben je minder zenuwachtig en heb je meer durf. Ik heb hier goede ervaringen mee, gebruikte het tijdens mijn toelatingen. Als dit niet werkt, kun je ook naar je huisarts gaan en om bloeddrukverlagers vragen. Hierdoor wordt je ook rustiger. Dit gebruikte mijn viooldocente altijd bij concerten. Hopelijk kan je hier iets mee! Groetjes, Laura.
Hoi Marlies, Ik heb precies hetzelfde probleem. Toen ik 5 mnd speelde moest ik ook voorspelen voor ouders en andere studenten van mijn docente. Dit was echt heel erg zenuwslopend. Ik trilde ook en zwabberde met mijn strijkstok. Toen ik verder in het stuk was ging het iets beter. Ik vond het wel schelen dat ik met mijn docente samen speelde. Nu is mijn docente een nieuwe voorspeelmiddag aan het organiseren en de angst bekruipt me alweer. Ik weet dat ik het gewoon moet doen maar eerlijk gezegd durf ik niet. ik weet ook dat ik ditmaal ook alleen 'moet'spelen. Mijn docente wil wel meespelen met een ander stuk maar ze zou het super vinden als ik alleen zou spelen gezien het tijdens de les eigenlijk super gaat. Ik denk inderdaad dat het alleen maar over gaat door veel te spelen voor andere mensen. Ik durf thuis al niet te spelen als mijn man luisterd. Oefen het liefste als ik alleen thuis ben. Heb geen oplossing voor je.. kan alleen je probleem beamene en laten weten dat je dus zeker niet de enige bet met dit probleem. Succes! groetjes Bianca
Ik denk dat bijna iedereen in meer of mindere mate wel bekend is met dit probleem. Zoals hierboven al is gezegd, het helpt om veel te spelen voor familie e.d. Probeer je tijdens dit spelen voor anderen echt af te sluiten voor het publiek en je te concentreren op je muziek. Let er daarnaast op dat je door de druk niet te snel begint. Als ik alleen of in klein ensemble moet spelen, neem ik echt de tijd om alles goed klaar te zetten, te gaan zitten en te stemmen. Voor mijn gevoel doe ik dit soms net iets langzamer dan nodig is. Het maakt me rustiger en verhoogt mijn concentratie. Als ik dan klaarzit, concentreer ik me op de muziek en zing ik in mezelf de eerste paar maten. Ik krijg zo de muziek in mijn lichaam en sluit me af voor mijn omgeving. Daarnaast concentreer ik me op mijn ademhaling om zo mijn hartslag omlaag te krijgen. Mijn lerares liet me ook eens (spontaan) iets vertellen over het stuk dat ik zou spelen. Maar ik weet niet of dit voor iedereen werkt. Ze wist nl. dat ik me had verdiept in de achtergronden van het stuk en de componist en ze wist dat ik gewend was om te spreken voor publiek. Dat leidde me ook af van de zenuwen en spanning. Het help ook om van tevoren een banaan of ander fruit met veel kalium te eten. Kalium zorgt er nl. voor dat je rustig wordt. Als je valeriaan wilt proberen, zou ik eerst eens kijken wat voor effect dat op je heeft voordat je het gebruikt bij een uitvoering. En verder: oefening baart kunst. Hoe vaker je voor publiek speelt, hoe beter je je zenuwen onder controle krijgt. Gewoon even een beetje spelen voor een repetitie, terwijl er al wel anderen aanwezig zijn, is al oefening. En dan nog, als je tijdens het spelen een foutje maakt geeft dat niks. Dat overkomt de besten. Het gaat erom hoe je je herstelt. En als je dat lukt zullen mensen dat foutje niet opmerken. En als het je toch niet lukt, begin gewoon opnieuw. Het gaat erom wat je uitstraalt op dat moment. Doe je het met overtuiging, dan zal dat alleen maar respect afdwingen.
Wat een bekende verhalen. Ik heb hier ook vreselijk mee gestoeid. Inderdaad veel voor vrienden en bekenden spelen, maakt dat je jezelf telkens met die moeilijke beginfase confronteert. Zoals Lise beschreef, leer je je zenuwen onder controle krijgen. Dat is iets anders dan er helemaal vanaf komen. Met Valeriaan ben ik ook bekend. Van Dr. A. Vogel is een oertinctuur Ø verkrijgbaar, maar bedenk wel dat dat op alcoholbasis is. Bional heeft dragees van valeriaan-extract die makkelijk in te nemen zijn. Verder zou ik oppassen met zware maaltijden of cafeine vlak voor een optreden.
Ik heb Valeriaan van Good 'n Natural (volgens mij het huismerk van De Tuinen. Daar zitten allemaal capsules in gemaakt van Gelatine, met daarin valeriaan wortel poeder. Volgens mij komt daar helemaal geen alcohol aan te pas. Je kunt Valeriaan overigens ook als kruidenthee maken. Een banaan eten doe ik sinds kort ook, misschien dat het tussen de oren zit, maar het is nu bij mijn vaste ritueel gaan horen. Ook luister ik vaak nog van te voren naar muziek waardoor je helemaal wordt opgezweept, probeer in dat stuk helemaal op te gaan, dan raak je in een soort concentratie voor je eigen stuk ook. (denk ik ) En als dit alles niet helpt, dan kan je altijd nog een jaartje op toneel gaan. Schijnt dat je hier ook minder verlegen van wordt! Succes!
"Tussen de oren" is een term geworden die een vorm van irreeliteit doet vermoeden terwijl het voor de persoon in kwestie een werkelijkheid is. Als er iets tussen de oren zit, is het wel een bibberstok en de klamme handen waardoor het contact met je instrument totaal anders aanvoelt. Rituelen zijn in de samenleving steeds verder op de achtergrond geraakt en rationeel ontkracht door ze als "bijgeloof" te bestempelen. Zelf hecht ik grote waarde aan handelingen om in de juiste stemming te komen. Voorwaarde is dat het een op jou afgestemd gebeuren is omdat het daardoor kan gaan corresponderen met datgene dat we zelfvertrouwen noemen. Zonder het bewust worden van dat innerlijke vertrouwen blijft ieder hulpmiddel een lapmiddel.
Ik weet dat het "tussen de oren" zit. Ik herken veel van wat jullie vertellen. Voordat ik kinderen had en werk op onze boerderij, had ik eigen werk buiten de deur. Ik nam dan 2 dagen van te voren vrij en had dan elke dag een vast ritueel, waarbij ontspanning en voorbereiden door veel en ontspannen spelen de vaste dingen waren. Ik zorgde ervoor dat bijv. m'n ramen open stonden zodat ik wist dat voorbijgangers mij konden horen, voor mij werkte dit. Maar nu kan dit nietmeer door de kinderen en het werk en ben dus meer zenuwachtig als anders. Het neemt echt bezit van mij. Ik ben dus echt zoekende naar een nieuwe en andere manier van ontspannen en evt. rituelen wat veel en veel minder tijd moet gaan kosten. De valeriaan ga ik zeker proberen en heb het vanmorgen al gekocht. Ik kan het hierdoor van te voren uitproberen of ik hier geen vervelende bijwerkingen van krijg. De banaan vind ik bijzonder en probeer ik ook uit. Wat Lautje Vla schrijft over om op toneel te gaan, is voor mij geen probleem. Ik kan namelijk zonder problemen voor een volle zaal spreken (ook voor kritisch publiek) zonder dat dit vat op mij heeft. Ik ben dus bang dat het voor mijn viool niet helemaal opgaat. Ik vermoed dat het komt doordat ik een zeer kritische vioolleraar in het verleden heb gehad, waarbij wijzen op fouten favoriet was bij hem, wat goed ging hoorde ik veel minder van hem. Ik denk ook dat ik daarom ook erg gevoelig ben voor wat andere mensen van mijn vioolspel vinden en dat mijn faalangst heeft versterkt. Ik weet ook dat ik niet van mijn zenuwen afkom, maar het leren om mijn zenuwen onder controle te krijgen is voor mij zeer wenselijk. Groetjes van Marlies
1 Als je op het podium staat, moet je uitademen voordat je gaat spelen. Op deze manier wordt de spannng en angst verminderd voordat je de eerste noot gespeeld hebt. Mijn leraar leerde me dit en nu doe ik dat van nature en het werkt echt. Houd verder je ademhaling laag. Dat wil zeggen: gebruik buikademhaling. 2 Speel Vivaldi voor een paar mensen een paar dagen voor het concert. Ik denk hierbij aan een paar vrienden of mensen uit de buurt waar je woont. 3 Zorg dat je niet te zwaar voedsel tot je neemt, voor het concert. En eet geen pasta. 4 Gebruik geen geraffineerde suiker voordat je gaat spelen. Geraffineerde suiker zorgt voor veel energie voor een zeer korte tijd, maar het wordt altijd gevolgd door een concentratieverlies en een groot tekort aan energie. 5 Bereid jezelf zeer grondig voor. 6 De nacht voor het concert moet je goed slapen. Eigenlijk zou je ook op de dag van het concert een paar uur moeten slapen. Dan voel je je zoveel beter. Heifetz sliep ook op de dag van een concert, net als Paganini. Goede voorbeelden, denk ik zo. Podiumangst of plankenkoorts gaat geheel over adrenaline. Die bereidt je lichaam voor om te overleven, maar het helpt je niet om beter viool te spelen. Daarom moet je die adrenalinestoot leren te beheersen voordat je op het podium staat. Een manier is door naar buiten te gaan en rond te rennen voordat je moet gaan spelen. Wat je ook kan doen is op en neer springen voordat je het podium opgaat. Het werkt echt, want die beweging zorgt ervoor dat die adrenaline uit je bloed verdwijnt. Wat veel Russische violisten doen, is het podium opgaan in een ritueel verwerken. Dat doen ze zelfs als ze gaan studeren. Maak dus je eigen ritueel en je houdt ermee je zenuwen onder controle. Het ritueel van de Sarasate voordat hij het podium opging, was een mini kopie van zijn viool in zijn zak stoppen. Hij speelde nooit zonder deze kopie. Er is ook wel het een en ander geschreven over podiumangst. Ik heb helaas niets in het Nederlands, maar hier en hier kan je wat vinden. Wat je ook zou kunnen helpen is Alexander techniek. Door deze podiumangst of faalangst heb je namelijk spanningspatronen opgebouwd en deze verstoren de optimale werking van je natuurlijke reflexmechanisme. Met de Alexandertechniek kan je leren hoe je dit natuurlijke reflexmechanisme beter kan laten werken. Door inzet van je bewuste denken, krijg je balans en coördinatie en de daarbij gepaard gaande subtiele spieractiviteiten weer terug. Hierdoor kan je beter viool spelen onder stressvolle omstandigheden. Alexander techniek is nu in muziekvakopleidingen helemaal ingeburgerd. Heel veel succes met Vivaldi.
Dat is een interessante link. Ik bedoel vooral de laatste Nederlandstalige. Die wordt opgeslagen in "mijn favorieten"!
Ik Wil Alexander bedanken voor de interessante links. Van de Alexandertechniek heb ik inmiddels een boek besteld en ga kijken of ik zelf wat aan mijn probleem kan doen. Ook de andere tips vind ik zeer bruikbaar. Daarom bedankt aan iedereen voor deze bijdrage. Groetjes van Marlies
Vele jaren geleden had ik ook een heel kritische vioolleraar, die mij altijd de vergevorderde leerlingen, die al vele jaren les bij hem hadden, ten voorbeeld stelde. Ik was 16 jaar toen ik begon, en toen ik zijn vrouw, die pianoles gaf, vertelde dat ik zin had om viool te leren spelen antwoordde, "dat de zin wel laat kwam". De meeste leerlingen begonnen op hun 5e of 6e jaar, dus wat dat betreft had ze gelijk. Enigen van hen zaten op een gegeven moment zelfs al op het conservatorium! Het gevolg was echter dat een en ander mijn zelfvertrouwen nu niet direkt versterkte, zodat ik er na een aantal jaren de brui aan gaf. Onlangs (op 65-jarige leeftijd) ben ik opnieuw begonnen met studeren, heb de draad weer opgepakt en het gaat stukken beter dan vroeger, dank zij een goede lerares met opbouwende in plaats van afbrekende kritiek. De negatieve ervaringen uit mijn jonge jaren noopte mij tot het plaatsen van het relaas van de gefrusteeerde violist http://www.wimscherpenisse.nl/positiew.htm[/color][/url]. Oh ja, tegen faalangst bij het spelen voor publiek neem ik van te voren een half libirum 10 tablet. Dit middel heeft een kalmerende en spierverslappende werking. Veel sukses en sterkte. Hans
Ik gebruik sinds ruim een jaar vrijwel helemaal geen suiker meer en van de heerlijk dropjes heb ik meteen ook maar bewust afscheid genomen. Ik ben me er stukken beter en rustiger door gaan voelen. Ik zou er eerder voor willen pleiten om suikergebruik voortdurend te beperken vooral als je regelmatig moet optreden. Er zijn wetenschappers die beweren dat het weglaten van suiker nauwelijks effect kan hebben en vinden een onderwerp als "reactieve hypoglykemie" een non-item. Ik heb er geen oordeel over maar merk gewoon wat suiker jarenlang veroorzaakt heeft sinds ik het achterwege heb gelaten. Wat je tijdens een optreden nodig hebt is evenwicht en concentratie. Suiker veroorzaakt het tegendeel. Ik zou mensen trouwens ook niet adviseren valium of valeriaan te gaan gebruiken. Er moet immers een effectieve manier zijn om je podiumangst zonder medicijnen en uit eigen kracht (op persoonlijke wijze) te overwinnen. Ik heb eens vlak voor een examen veel gehad aan een vriend die door het vertellen van (flauwe) moppen het ernstige ervan wist te relativeren. Het examen ging prima!
Valeriaanwortel is een natuurlijke plant (dit in tegenstelling tot valium) en valt voor mij daarom niet in de "af te raden categorie". Waarom zouden kruiden in het algemeen niet behulpzaam kunnen zijn in het overwinnen van een probleem en het ontwikkelen van eigen kracht?
Gister en eergister heb ik mijn concert gehad. Ik heb allebei de dagen valeriaan geslikt en veel aan ontspanningsoefeningen gedaan. Ook de zelfstudie Alexandertechniek heb ik toegepast. Van te voren heb ik licht en voedzaam gegeten en voldoende gedronken. Het ging vrijdag redelijk, ik heb mij toch nog wat laten ophitsen door Vivaldi, waardoor ik wat over mijn vingers begon te struikelen. Maar een zaterdag heb ik de sterren van de hemel gespeeld. Mijn vader zei zelfs dat ik boven mijzelf uitsteeg en dat hij mij nog nooit zo heeft zien spelen.:lol: Daarom wil ik een ieder bedanken voor zijn/haar tips en bijdragen. Het heeft mij enorm goed geholpen. Dank jullie wel!!!! groetjes van Marlies
In de Telegraaf van 23 april kwam ik een aardig artikel tegen over Patricia Kopatchinskaya. Een jonge, getalenteerde violiste uit Moldavië. Ook zij heeft last van plankenkoorts en om dat het hoofd te bieden, betreedt zij het podium op blote voeten. De reden? Het geeft haar een veilig gevoel, alsof ze thuis in de keuken staat....
Allereerst wil ik hierop zeggen dat er wel degelijk een boekje in het Nederlands is verschenen over podiumangst. Ik zal de titel eens nazoeken, ik heb het zo niet bij de hand. In mijn geval heb ik wel een opmerkelijke ervaring: tot een jaar of 5 geleden speelde ik alleen klassieke muziek, tot op het conservatorium aan toe. Voor ieder concert was ik in meer of mindere mate zenuwachtig. Zo'n 5 jaar geleden begon ik met het spelen in bandjes, en dan heb ik het over punk en metal. Een van die bands is inmiddels aardig groot. Zo speelde ik afgelopen zomer op een festival. Ik schat dat er zo'n 10 a 15.000 man op die band waren afgekomen. En het meest frappante was: wel gezonde spanning (hogere concentratie, dus) maar niet zenuwachtig. Jeweetwel, dat gevoel dat je het liefst ter plekke door de vloer zou willen zakken. Ik was zowaar in staat te genieten tijdens het spelen. Nou kun je je afvragen waar dat aan ligt. Ligt de stijl muziek mij beter (luister al bijna 20 jaar naar de ruigere muziekstijlen)? Is het publiek minder kritisch? Is de sfeer in het popcircuit niet sowieso relaxter? Als ik voor 15.000 man had gestaan in een klassiek publiek was mij het zweet wel uitgebroken!
Je hebt gelijk. Er is ook nog het boekje 'Podiumangst' van P. Wippoo uitgegeven door Boom (1998). Een goede gids voor uitvoerende musici; voor professionals, amateurs en muziekstudenten. En ook een uitstekende handleiding voor docenten en voor diegenen die mensen met podiumangst begeleiden. Als je dat boek tenminste bedoelt.
