In het boekje 'Over de viool, haar makers en virtuozen' van Louis Couturier is, ter voorkoming van dat teruglopen, sprake van zowel stemschroeven van Paliwetsj (die wel werkten maar er kennelijk niet uitzagen) en vervolgens Casparischroeven. Ik moet eerlijk toegeven van beide bedenksels (of beide bedenkers) nog nooit te hebben gehoord. Maar wellicht anderen wel. Iemand? Hopf
Nooit van gehoord... Wat ik wel weet is dat het te maken kan hebben met de manier waarop je de snaren op je instrument hebt gezet. En dat je er van dat zeep of krijt op kan smeren als je last hebt van teruglopende stemsleutels of juist stemstleutels die te stroef gaan. Als je net nieuwe snaren hebt willen ze ook nog wel eens teruglopen, maar dit is vaak maar van korte duur. Bij mij dan...
Ik heb even op het internet rond gestruind en daar kon ik niets vinden over Paliwetsj stemsleutels maar wel over Caspari-typen. Die laatste doen me denken aan de 'geared pegs' zoals die in de USA heten. Het werkingsprincipe is hier op het forum eerder al eens besproken, waarbij de suggestie gewekt werd dat die stemsleutels nooit meer terug kunnen lopen. Wil men echter de reguliere stemsleutels behoeden voor teruglopen, dan zal de eerste vereiste zijn dat ze goed moeten passen. Als dat het geval is lopen ze meestal nooit terug. Doen ze dat onverhoopt tóch, dan kan een beetje krijt een oplossing zijn. Frits
Matthijs & Frits, Bedankt voor de reacties. Voor de goede orde, ik heb zelf geen problemen met teruglopende schroeven en anders heb ik nog altijd dat ´stiftje´ van W.E. Hill. Ik vroeg me alleen of of die door Couturier gemelde ´uitvindingen´ ook opgang hadden gevonden. Hopf
@Hopf, v.w.b. je laatste vraag verwijs ik ook naar het eerder vermelde onderwerp en mogelijk ook nog elders op dit forum, waar Bert een prijsopgave doet exclusief montagekosten. Frits
Gewoon vastzetten met een spijkertje, die schroeven. Heb je nooit meer last van teruglopende schroeven En nu zonder gein, de schroeven die op mijn electrische viool zitten (Yamaha EV205, voor wie het nog niet wist) vind ik persoonlijk nagenoeg perfect. Ze werken als gitaarschroeven, dus met radarwerkjes. Het enige nadeel vind ik de tijd die je kwijt bent om een nieuwe snaar erop te zetten. Ik heb het er weleens met een bouwer over gehad, waarom we allemaal nog (zó 1700!) een houten pennetje in een houten kastje proppen met alle nadelige gevolgen van dien. Die bouwer had het er weleens over gehad met klanten, en de grootste reden was het esthetische verhaal. Violisten zijn net zo ouderwets als hun instrument over het algemeen. Reteconservatief, in goed Nederlands. Men wil gewoon geen verandering. Tja, dan moet je ook niet nuilen en huilen als de boel voor de tienmiljoenste keer vast- of losloopt. ...is mijn bescheiden mening....
Is het eigenlijk beter om fijnstemmers op je instrument te plaatsten? Ik heb alleen een fijnstemmer op de a-snaar en de rest stem ik grof met de stemsleutels. Zijn hier risico's aan verbonden of maakt het niet uit of je fijn of grof stemt?
Ik heb altijd 4 fijnstemmers gebruikt. Het maakt het stemmen een stuk makkelijker, maar er is 1 nadeel aan verbonden. Hoe meer contact er gemaakt wordt met metaal, hoe minder warm de klank van de viool wordt. Voor de rest heb ik er nog geen nadeel van ondervonden. Het probleem bij mij is dat mijn stemsleutels erg stroef gaan, en wanneer ik er aan draai, schieten ze los, en wordt het moeilijk om ze terug vast te zetten. Dat maakt het praktisch onmogelijk om grof te stemmen. Zou dit opgelost geraken met sleutelzeep? Of is het omdat ik de snaren er fout opzet? En hoe moet dit dan wel correct gebeuren? Ik zou er graag 2 van de 4 fijnstemmers afhalen om een betere klank te bekomen.
Ik heb destijds mijn stemsleutels door mijn vioolbouwster laten inpassen en zij adviseerde een Wittner staartstuk met vier ingebouwde fijnstemmers. Het werkt grandioos, conservatief als we zijn gebruiken de betere en grote violisten geen vier fijnstemmers maar liever een Buxushouten Hill staartstuk, Buxus stemsleutels en zo en speelt op darm. Gewoon voor de…show, voor het voor vol aangezien te worden, een eerste violist, solist staat niet met een Wittner staartstuk, speelt op een gerenommeerd instrument van Italiaanse komaf. ’t Is een soort gewoonte, verwachting, beeld, cultuur dat we maar al te graag in stand houden. Bij mij thuis geen problemen met slippende sleutels en met de fijnstemmers ontzie ik de sleutels en de sleutelkast ook nog. Remi
Stemsleutels moeten precies passen en worden daarom op maat gemaakt voor een viool. Sleutelzeep kan bij stroefheid helpen. Stemsleutels moeten zichzelf vasttrekken. Dat doe je door de windingen van de snaar om de stemsleutel in de sleutelkast te laten lopen naar dat deel van de sleutel dat je vasthoudt en draait bij het stemmen. Je kan dan ook nog de sleutels van G en D in een zodanige stand zetten, dat je professioneel met de linkerhand kan stemmen met de viool onder de kin. Dit doe je door meer of minder snaar door het gat in de sleutel te voeren. De stand van deze G en D sleutels is dan ongeveer in een hoek van 90 graden ten opzichte van de toets. Kijk maar op onderstaande foto. Bij het opzetten van snaren moet je er altijd bij het staartstuk op letten dat: Het kogeltje van een snaar bij gebruik van een fijnstemmer altijd goed past in die fijnstemmer. Het kogeltje van een snaar goed zit in het staartstuk en dus niet zichtbaar is van boven. Een hulsje van een A of E snaar altijd op de kam rust. Anders kan dit weleens aanleiding geven tot mee trillen.
Het in een stand zetten van de stemsleutels heeft alleen maar zin als er ook daadwerkelijk met de stemsleutels wordt gestemd. Zodra er een Wittner staartstuk voorhanden is, vindt fijnafstemming plaats met de fijnstemmers en zal de stemsleutel niet meer worden gebruikt. In dat opzicht levert de stand van de stemsleutel weinig tot geen bijdrage. Maar dat betekent niet dat er per se een Wittner staartstuk gemonteerd dient te worden, zeker niet. Ook met kunststof snaren kan worden volstaan met enkel een fijnstemmer voor de stalen E-snaar. Alexander had vóór zijn correctie van 23:33u een verwijzing naar een andere draad op dit forum geplaatst, wat ook het opspannen van de snaren beschreef. Maar die heeft hij om de een of andere reden weer verwijderd, waarom is mij niet duidelijk. In die thread stond namelijk duidelijk vermeld hoe je dan een snaar zodanig opspant dat de stemsleutel zichzelf vast zet. Er bestaan overigens verschillende meningen aangaande het opwikkelen van de snaar op de stemsleutel. De afbeelding zoals die is gegeven door Alexander laat alleen een zichzelf fixerende stemsleutel zien voor de D- en de A-snaar. Wanneer ik het verhaal van Sanka lees, komt het er op neer dat de sleutels niet goed passen en dat de snaren anders dienen te worden opgespannen. Sleutelzeep helpt hier niet om een slecht passende stemsleutel weer goed te laten passen, daar is de vioolbouwer voor nodig, die op bepaalde plaatsen wat materiaal van de sleutel wegneemt of er simpelweg nieuwe stemsleutels in past. Verder zag ik de bewering: “Hoe meer contact er gemaakt wordt met metaal, hoe minder warm de klank van de viool wordt”, graag onderbouwd met feiten. Want als we aannemen dat die bewering geldt, zou dat inhouden dat alleen kunststof of hout is toegestaan en is vereist voor het verkrijgen van een warme klank. Met die bewering kan ik het alleen eens zijn, wanneer het gaat om een houten staartstuk met vier metalen fijnstemmers er op gemonteerd. Dan is de 'boosdoener' niet het metaal, maar meer de massa die de klank beïnvloedt. Een Wittner staartstuk zal in de meeste gevallen uitstekend voldoen, tenzij er gekozen wordt voor slechts één fijnstemmer en wel op de E-snaar. In dat geval kan een Wittner staartstuk achterwege gelaten worden en plaats maken voor een (ebben)houten exemplaar.
Dat contact met metaal de "warmte" van de vioolklank zou beinvloeden, daarin ik ben het geheel met Frits eens; daarvoor zijn in het geheel geen aanwijzingen of bewijzen. Gewicht is daarentegen wel degelijk van invloed. Bij goed passende sleutels kan een weinig sleutelpasta (Hill) behulpzaam zijn. Bij slecht passende sleutels maakt sleutelpasta het alleen maar erger. Nieuwe sleutels laten inpassen bij de vioolbouwer is dan de enige remedie. Het bijwerken van bestaande niet passende sleutels is heel vaak niet goed (meer) mogelijk omdat de sleutels te diep in de krul gaan steken. Bij slecht passende sleutels is vaak ook het "sleutelgat"niet meer zuiver conisch, maar b.v. trompetvormig geworden; daar blijft een sleutel sowieso niet goed in zitten.
Ok, als jullie allebei hetzelfde zeggen, zat ik fout. Mijn excuses Ik baseerde me op mijn eigen indrukken. Gisterenavond heb ik de fijnstemmers van de sol, re en la-snaar er tussenuit gehaald, en vond de klank in elk geval een stuk beter. Dit was ongetwijfeld door de te grote massa. Toch is het probleem van de stemsleutels nog niet opgelost, dus ik zal maar best een afspraak maken bij de vioolbouwer. Ik vrees dat het de gaten zijn die inderdaad trompetvormig zijn geworden door het te hard indrukken van de stemsleutels om ze vast te krijgen zonder dat ze terug losschieten. Goed, dan weet ik wat me te doen staat. Dan kan ik misschien best ineens investeren in een volledige check-up. Kan nooit kwaad Bedankt voor de professionele uitleg!
Teruglopende stemsleutels. Op de foto kun je duidelijk zien dat de snaar van de G-snaar niet op de juiste manier is aangebracht. In tegenstelling tot de D-snaar die tegen de wand aan loopt kan de stemsleutel niet makkelijk naar links, dus loskomen. De snaar houd dat tegen. Dit is niet de situatie bij de G-snaar. Daar is het zelfs zo dat de snaar meewerkt om de stemsleutel naar links te trekkken. Om het probleem enigszins te verhelpen moet dus de G-snaar helemaal dicht tegen de wand zitten, dus zo ver naar links als mogelijk. Het kan zelfs zo zijn dat de snaar meehelpt om het loslopen te voorkomen, doordat de laatste hele omwenteling enigszins drukt tussen de de naast liggende snaaromwenteling en het laatste eind van de snaar dat de stemsleutel verlaat en de wand iets te klein te maken. Dan word de stemsleutel dus naar rechts gedrukt omdat de spanning van de naastliggende snaar wenteling stevig vast zit op de stemsleutel en er druk op harde linkse wand word uitgeoefend. Dit is iets dat je door ervaring leert en houdt ook verband met hoe goed en soepel de stemsleutel in het gat kontakt heeft. Ik hoop dat dit duidelijk is beschreven. Reguz
