Hallo allemaal, Vorig jaar heb ik een viool gekocht en sinds die tijd zijn al twee snaren spontaan los gegaan. Het gebeurt als het instrument in de kist ligt, ergens tussen het wegleggen en het weer open maken van de kist. Ik vind het best raar! Tijdens het spelen ervoor merk ik niks aparts. Het waren de a- en d-snaar en als ik ze vast wilde draaien (ze zijn losgeschoten bij de zwarte schroeven), knappen ze. Zijn het gewoon snaren van slechte kwaliteit of doe ik iets compleet fout bij het onderhoud o.i.d.? Iemand ideeën? Ik zou het liever voorkomen in de toekomst.
Hoi Sietske, welkom op het forum. Ik denk dat we iets meer informatie nodig hebben voor een goed advies. Hoe lang leg je de viool bijvoorbeeld weg? Is dat voor 1 of 2 dagen of ligt hij maanden aan de kant? Weet je wat voor snaren erop liggen? Wat voor viool is het? Misschien kun je een foto plaatsen (is de foto in jouw profiel jouw viool? Een grotere versie zou handig zijn want ik denk dat ik 4 losse fijnstemmers zie zitten wat vaak ernstig wordt afgeraden). Kan het samen hangen met het weer (erg droog) Waar knappen de snaren? bij de fijnstemmers of ergens halverwege?
Hoi, bedankt! De viool op mijn foto is inderdaad mijn viool, maar ik heb even een nieuwe foto gemaakt waarbij te zien is dat de d-snaar kapot is. Die heb ik helaas/gelukkig nog niet vervangen. Ik speelde meestal één keer in de week, soms twee of drie keer, afhankelijk van hoeveel tijd ik had. Welke snaren erop liggen vind ik moeilijk; het zijn de originele snaren die de vioolbouwer erop heeft gelegd, en dat is Otto Jos. Klier. We hebben het instrument via internet gekocht na enig wikken en wegen, en verder heb ik helemaal geen klachten (de klank vind ik bijvoorbeeld geweldig). De snaren knappen niet doormidden, ze gaan los aan het uiteinde bij de hals. Er lijkt een soort knak te zitten in het metaal, wat een beetje te zien is op de foto. De kist ligt over het algemeen op de grond van mijn slaapkamer. Ik wou dat ik een betere plek had in een kast of op een tafel, maar helaas heb ik die ruimte niet. Droogte zou natuurlijk best kunnen. Ik heb een kamerplant daar vlakbij staan die laatst last had van spint, wat ook door droogte schijnt te komen.
De snaren knappen niet, maar de stemsleutels springen spontaan los. Als ik het goed zie is het een vrij nieuw instrument met stemsleutels van gebeitst hout. De sleutelkast is dusdanig vers dat van deze combinatie verwacht mag worden dat ze zeer gevoelig is voor veranderingen in vocht en temperatuur. De toetst heeft een soortgelijke behandeling gehad en is zwart gebeitst (hard)hout. Mogelijk dat vervanging en correcte passing van de stemsleutels door echte ebbenhouten exemplaren verbetering geeft, maar ik vraag mij af of dat het instrument waard is. Het los springen heeft niets te maken met een staartstuk waarop vier fijnstemmers zitten.
Een eerste blik op het internet geeft nog niet heel veel duidelijkheid over de kosten van ebbenhouten schroeven, kost dat echt zoveel? Klopt het dan dat in de loop van de tijd de kans dat de schroeven losspringen afneemt? En tot die tijd zou ik er dan goed aan doen mijn viool ergens te bewaren met kleine kans op veranderingen in vocht en temperatuur?
Een eenvoudige standaard ebbenhouten stemsleutel kost iets van €3,= Maar dan ben je er nog niet, want die moet passend geslepen worden. Een stemsleutel loopt taps toe en dus de gaten ook. Voor de gehele set ben je dan ongeveer €60,= kwijt. Maar wat blijft is dat het hout in de sleutelkast (de wangen van de krul) relatief vers blijft, waardoor de gevoeligheid voor temperatuur- en vochtveranderingen wel aanwezig blijft. Ook dan, kan er dus nog steeds een stemsleutel spontaan losschieten. Na vele jaren stelt zich echter wel een evenwicht in en zal het hout nauwelijks nog werken. Het zou dus steeds beter moeten worden.
Ah, dat is enigszins prijzig, zeker als het probleem mogelijk niet opgelost is. Ik zal in ieder geval langs moeten bij de vioolbouwer, want hoewel een nieuwe snaar weer prima klinkt, wil de stemsleutel niet met mijn gelimiteerde vakkundigheid in het hout blijven zitten. Echt stemmen lukt dus niet. Bedankt voor de informatie! Hopelijk komt het allemaal goed.
Je kan de stemsleutel even licht schuren en insmeren met een stukje droge zeep (of speciale sleutelzeep, effect is hetzelfde) en dan rustig ronddraaien in het sleutelgat totdat je voelt dat het soepel begint te draaien, ze blijven dan ook beter zitten. De vioolbouwer kan dat uiteraard ook voor je doen. Verder kan je de windingen zo opdraaien dat de snaar tegen de wang van de sleutelkast aan drukt, dan trekt ie de sleutel als het ware vast en kan de sleutel niet zo gemakkelijk los springen. En je kan een luchtbevochtiger in de koffer doen (een sponsje in een doosje). Maar de beste oplossing is inderdaad een set ebben stemsleutels laten inpassen.
Dan zou de snaar tegen de wand aandrukken waar de sleutel uitschiet, dus in het geval van de d-snaar aan de linkerkant van de krul? Ik kan maar een paar dagen per week langs de vioolbouwer en dan moet ik ook nog echt kunnen, dus deze thuismethoden kunnen wel het proberen waard zijn. Het klinkt een beetje gek; een zeep gebruiken waardoor de schroeven soepeler gaan draaien om ervoor te zorgen dat het beter blijft zitten in het hout. En dat schuren is gewoon met een schuurpapiertje?
Licht schuren met watervast nr. 400 (niet dunner maken). Je moet ook even goed kijken dat de sleutel aan beide kanten van de sleutelkast goed past en niet in het gat zwabbert, de pen moet goed passen. Dan met droge zeep de sleutel als het ware een beetje in laten lopen zodat ie goed pakt. Bij het stemmen de sleutel wel even goed aandrukken.
Schuren en dan mag de sleutel niet dunner worden? Dat gaat niet samen. Schuren zorgt er voor dat een niet of slecht passende sleutel nóg slechter gaat passen. Ik zou het sterk afraden. Ook gaat zo'n sleutel niet beter passen door er sleutelzeep op te smeren. Een slecht passende sleutel past gewoon niet en moet dus opnieuw worden pas geslepen op het gat, tenminste als de diameter nog voldoende is, anders gaat de sleutel te ver in het gat. In dát geval moet er een nieuwe stemsleutel in worden pas gemaakt.
Dit zijn nieuw in de fabriek ingezette sleutels. Als ik de foto zie dan denk ik dat goed afwerken voldoende is.
Ja, goed afwerken. Maar hoe, daar gaat het om. Op de foto is bij één stemsleutel te zien dat die er niet ver genoeg in zit. De andere zullen hetzelfde hebben. In die zin kan er nog wat van de diameter afgehaald worden.
Sleutels schuren is zeer af te raden. Het inpassen van sleutels is niet weggelegd voor de leek, aangezien er speciaal gereedschap (een sleutelsnijder en een ruimer van professionele kwaliteit) voor nodig is. Ja het gaat - er van uitgaande dat het sleutelgat goed conisch is - ook wel met de hand d.m.v. een vijl en evt een schraper, maar zelfs een geoefende hand is daarmee uren bezig. Bijwerken is alleen mogelijk wanneer er genoeg "ruimte"aanwegzig is op de sleutel (en dat is meestal niet zo)
Ik had de nieuwe reacties niet gezien en heb met een schuurpapiertje kort geschuurd (echt heel kort), en daarna met hulp van o.a. een huisgenoot de sleutel met kracht in het hout gedraaid. Dat ging verrassend goed! Ik heb daarna een uur kunnen spelen zonder dat de snaar sterk verlaagde, en de kleine verandering die het onderging zou nog kunnen komen doordat het een compleet nieuwe snaar is. Ook heb ik de viool nu op een plek gezet ver van ramen en verwarmingen, dus hopelijk blijft het een tijdje zitten. De sleutel lijkt niet echt dunner te zijn geworden, maar ik heb dan ook echt licht geschuurd. En ik denk dat het ook deze sleutel was die er niet heel ver in zat (nu sowieso al verder). Het zal vast niet de meest optimale oplossing zijn, maar voor nu werkt het! Uiteindelijk ben ik een echte hobbyist die gewoon graag eens in de week of twee een viool pakt en liedjes speelt. En dat kan nu eindelijk weer! Ik ben gelukkig, haha.
Ik begrijp het betoog van Bert over het inpassen van stemsleutels wel, het is inderdaad niet aan te raden om daar aan te beginnen zonder gereedschap en kennis. Mijn ervaring met deze machinaal gemaakte hardhout stemsleutels (die niet helemaal lekker lopen) is echter dat als je ze licht schuurt (of even in een stukje 400 schuurpapier draait) en dan met droge zeep indraait dit een enorme verbetering geeft. Het moet overigens niet nodig zijn om ze "met kracht" in het hout te draaien. Je wilt niet dat het hout gaat splijten! Dan kan je beter even langs de vioolbouwer gaan.
Bij het maken van stemsleutels (goedkope uit India of dure uit Duitsland) komt altijd een draaibank en meestal een sjabloon te pas. Voor een deel is dat dus handwerk. Schuurpapier laat een residu achter op de sleutel dat uiteindelijk het gat uitslijpt. Of dat bij de onderhavige viool iets uitmaakt is natuurlijk de vraag. Wanneer het nodig is om met grote kracht de sleutel in het gat te duwen, heeft geen enkel middel nog zin.
Nou moet ik misschien even de opmerking maken dat grote kracht met mijn of mijn huisgenoot haar spierballen een groot woord is... Maar wel stevig aandrukken zodat deze ver genoeg in de hals zit, wat ik zal moeten blijven doen, zo lijkt het. Als het opnieuw (en vooral vaak) zich voordoet, dan zal ik sowieso naar de bouwer moeten, lijkt me? Uiteindelijk doe ik dat niet graag i.v.m. tijdgebrek en kosten.
De knoppen moeten gewoon soepel draaien en toch blijven klemmen zonder dat ze bij de minste of geringste aanraking losspringen. Nogmaals, als je teveel moet drukken om de knop vast te zetten dan kan de sleutelkast scheuren en ben je nog verder van huis.
Wat ik op een afbeelding meende te bespeuren was dat een stemsleutel niet ver genoeg in het kleinste gat zat. Dan heeft de sleutel te weinig wrijvingsweerstand en gaat dus weer los. Verder inwaarts, zal een groter contactoppervlak geven en dus ook meer weerstand. Ik vermoed dat dat het gene is wat het probleem veroorzaakt. Dat zou je kunnen scharen onder de noemer: stemsleutel past niet.