De grootste componist aller tijden is John Lennon. Dat is het resultaat van een enquete die het Britse pop- en rockblad The Music Spotter onlangs hield. De voormalige Beatle wordt op de voet gevolgd door (ook al ex-Beatle) Paul McCarthny. In die top-50 staat Mozart op de 48ste plaats. Bach en Beethoven worden niet vermeld.
John Lennon grootste componist aller tijden? Jullie begrijpen dat ik een grapje maak. Maar het had gekund. Onlangs is J.K. Rowling uitgeroepen tot beste levende Britse schrijver(*). Niet Kazuo Ishiguro of Salman Rushdie of zelfs Harold Pinter liepen met de titel weg, maar wel de bedenkster van de Harry Potter-figuur. Je kunt je afvragen wat de waarde is van dergelijke enquêtes. Ze vertellen duidelijk niet zozeer iets over de importantie van de schrijver (of musicus, componist, kunstenaar…), maar veeleer iets over zijn populariteit. Onlangs nog heeft men in Belgenland Pater Damiaan als Grootste Belg Aller Tijden uitgeroepen. Mij niet gelaten, want Damiaan was iemand die zijn leven voor de anderen heeft opgeofferd en wel degelijk een Groot Man. Maar op de 14de plaats staat Kim Clijsters, de tennisster. En op 38 vind je Raymond Goethals de voetbaltrainer. Als je weet dat een illustere geest zoals Nobelprijswinnaar Fysiologie en Geneeskunde Christian de Duve maar op de 60ste plaats eindigt en op de 59ste plaats – dus voor de Duve - een knaap van 19 staat, Pascal Vyncke namelijk, wiens enige verdienste het was het SeniorenNet opgericht te hebben… dan stelt een mens zich wel vragen over het niveau van een dergelijke “wedstrijd”. Je vraagt je af wat mensen bezielt om teeveepresentator Mark Uytterhoeven als Grootste Belg te verkiezen, of om rockzanger Arno naar de 34ste plaats te katapulteren en die andere rocker Tom Barman, toch nog met een 65ste plaats te vereren… Wij hebben nochtans Ernest Solvay, Leo Baekeland, Lieven Gevaert, Dodoens, Georges Pire, Victor Horta, Henry Van de Velde, César Franck, Orlandus Lassus en zovelen meer… Dat een voetballer met meer stemmen wegloopt dan een met Nobel- en andere Prijzen overladen wetenschapper is ongetwijfeld een teken van deze tijd. Persoonlijk stemt mij dit triest… En de Grootste Nederlander? Dat is natuurlijk Marco Borsato! (*) Over dat “levende” even terzijde: in het land van Shakespeare is het natuurlijk een nutteloze zaak een enquête te houden over wie nu de grootste Britse schrijver onder de levenden én de doden is…
Neen, ik heb niet begrepen dat je maar een grapje maakte. Ik ga er vanuit dat mensen wat ze hier beweren c.q. schrijven ook menen, tenzij uitdrukkelijk werd aangegeven dat het om een “aardigheidje” ging. Ik ben geen expert in het opzetten van enquêtes, maar denk met een behoorlijk grote zekerheid te kunnen stellen, dat de uitslag van de vraag wie de populairste figuur is, nogal tijd gebonden is. Dat betekent dat wanneer zo’n vraag betrekking zou hebben op een heel groot tijdsvak in de historie, de meest populaire figuur op het moment van de vraagstelling diegene is die onlangs nog in de belangstelling heeft gestaan. Zo kan een recente uitvoering van een doorgaans weinig uitgevoerd orkestwerk van een nagenoeg onbekend componist, de uitslag beïnvloeden en wel zodanig dat men kan spreken van een valse interactie. Het verbaast mij dan ook in het geheel niet dat Bach en Beethoven niet op een enquête-uitslag voorkomen waar het gaat om popmuziekanten. Ik zou haast zeggen: “Gelukkig maar”, want dan zouden deze twee heren gedegradeerd zijn tot popmuziekanten en dat is toch echt niet zo. Daarbij komt ook nog dat bij een enquête, de manier van vraagstelling en de formulering daarvan nogal wat uitmaken hoe het resultaat eruit komt te zien, manipulatie noemt men dat. Dan laat ik de suggestieve vragen nog maar even buiten beschouwing evenals de belangrijke variabele: aan wìe de vraag wordt voorgelegd. Het antwoord op de vraag: “Wie is de grootste Nederlander?”, hangt af van aan wie het wordt gevraagd. Wanneer je dit in de pauze vraagt van een Klassiekconcert, zal het antwoord beslist anders zijn dan wanneer dezelfde vraag gesteld wordt tijdens een belangrijke voetbalwedstrijd. En vlak na een tennistoernooi waar Kim Clijsters de winnares werd, zal de populariteit terdege zijn beïnvloed door de uitslag. Het is daarom ook niet voor niets dat menigeen twijfelt aan zowel de uitslag van enquêtes als ook aan toetsen die een voorspellende uitslag brengen, zeker zo vlak voor verkiezingen. Best mogelijk dat John Lennon aardige liedjes heeft gecomponeerd, maar wanneer mij zou worden gevraagd welke ik de beste compositie vind, zou ik “Yesterday” als eerste noemen –even aangenomen, dat John die heeft gecomponeerd- want dat is de enige die bij mij klassieke associaties opwekt. Dat komt alleen maar door de bezetting van strijkinstrumenten. Weet ik ook wel. Maar goed, zo zie je maar wat een effect dat heeft.
Leuke reactie. Toch voor de duidelijkheid even vermelden dat die enquête in de zgn. Music Spotter uit mijn duim gezogen is. (bestaat er überhaupt wel een Music Spotter? ik hoop van niet) Ik schreef er dus bij dat het gekund had. Maar ik was echt gefrappeerd door de - niet uit de duim gezogen! - resultaten van dat Britse leestijdschrift waarbij JKR als beste levende schrijver naar voren werd geschoven terwijl er nog zoveel andere verdienstelijke auteurs zijn. Tussen haakjes zij opgemerkt dat mevr. Rowling wel degelijk haar vak verstaat. Zij heeft een graad in literatuur aan de universiteit behaald - dus je hoort mij niet vertellen dat zij niet kàn schrijven. Paar jaren geleden werd ook de Grootste Brit verkozen. Je verwacht dan dat Isaac Newton of Elisabeth I de grootste stemmenhalers zullen worden - dat is ook zo - , maar wie komt dan om de hoek kijken? Juist , de genaamde Lady Di. Als dat voor sommige (nou ja, héél véél) mensen de grootste Brit is... Poor Albion... Zoals gezegd: allemaal tijdgebonden.
