Je Viool, of Cello, of Altviool, of Watnogmeerharenensnarenheeft

Ik was inderdaad met dit topic begonnen met wat je instrument voor je betekent. En verder had ik geen verwachtingen. Wel gedachten over welke richting het heen zou kunnen gaan, dit topic, maar ik was vooral benieuwd naar hoe jullie bezig zijn met je instrument en ik krijg zelfs reacties over hoe je met de muziek omgaat die je speelt!

Het is mooi te lezen hoe jullie allemaal met muziek en je instrument bezig zijn. De ene wat meer mentaal (hoe had de componist het bedoeld), de ander meer vanuit het gevoel (hoe ervaar ik het en kan ik het overbrengen). Mooi is dat deze twee dingen raakvlakken en zelfs overlappingen hebben, want een stuk dat bijvoorbeeld geschreven is n.a.v. een overlijden van een dierbare, zal ook een huidige musicus raken en dat gevoel zal die weer in de muziek leggen. De ene wat meer vanuit zichzelf, de ander meer vanuit de historie en de volgende meer afgaand op wat op papier is gezet. Alles is goed.
Het valt mij op dat als ik dezelfde stukken beluister (ook heel eenvoudige) zo gigantisch verschillend gespeeld worden! Ik denk dat het een onmogelijke opgave is om het zo te spelen zoals een componist het destijds bedoelde. Je kan daar volgens mij alleen een idee over hebben, wat gewoon uiterst subjectief is, en dat dan zo goed mogelijk ten gehore brengen.

Mijn meisje heeft dit weekend haar vioolexamen gedaan en speelde een stuk van Wolfahrt. De laatste paar noten deed ze wat leuks mee. De reactie van een van de juffen uit de examencommissie: "Dat zou dhr Wolfahrt vast heel leuk gevonden hebben!" (Maar het stond er niet.....)
Misschien waren de componisten wel heel benieuwd wat de musici zouden maken van hun gekriebel op papier en hadden ze maar deels echt bedoelingen? (Dit zou wel eens een leuke knuppel kunnen zijn, kom maar op, hoenders!)

En die kenner met zijn muziek ondersteboven... Arme man.... die heeft waarschijnlijk nooit het genot gekend een dekentje over zijn dierbare Viool te leggen. Die probeert zich wellicht in te leven in de musicus op het podium die vol overgave het stuk brengt, terwijl hij zich afvraagt of het de emotie van de musicus is die hij hoort, of dat het ook ergens tussen al die rare bolletjes en streepjes staat op dat blad....

 

Het is echt een leuk idee van je dit topic Ineke. En het is net als met die componisten. Iedereen maakt er weer wat anders van. Jij hebt dit kindje gebaard, maar het gaat nu zijn eigen weg.

 

Wat ik me wel 's afvraag: is een componist altijd muzikaal intelligenter dan de uitvoerder(s)?
(voorbeeld: dochter Irene...?)

Misschien worden werken van honderden jaren oud tegenwoordig mooier gespeeld dan de componist ooit had kunnen bedenken...(of dat ze er iets uithalen wat-ie er niet eens ingestopt had...)

 

Zullen we Marjets vraag maar eerst eens proberen te beantwoorden zónder de complicatie dat de componist zijn eigen werk uitvoert.
Dan is hij bovendien schepper én herschepper voor wat betreft zijn eigen werk, dat gaat me misschien nu boven mijn pet...

 

Ik denk dat het zeker niet hoeft dat de componist muzikaal intelligenter is dan de uitvoerder. Maar allereerst weet ik eigenlijk niet precies wat je bedoelt met 'muzikaal intelligent zijn'...

Mijn dochtertje zal (nog?) echt niet muzikaal intelligenter zijn dan Wolfahrt.

Maar een andere ervaring van mij, bij het BLO werden de composities gemaakt door iemand die zelf geen viool speelde. En hij schreef ook de vioolpartijen.

Wat betreft vioolspelen was hij niet 'intelligenter' (bekwamer?) als de uitvoerders. Maar muzikaal is hij misschien wel intelligenter?

Zelf kan ik leuke composities schrijven (vind ik zelf) die ik zelf niet kan spelen, lol.... Ben ik muzikaal intelligenter dan mezelf?
Maar als mijn juf die composities speelt, dan is zij weer muzikaal intelligenter dan de componist? En die haalt er zeker dingen uit die ik er niet in heb gelegd...

Dus voor mij wel fijn als je je vraag nog wat toelicht, Marjet!

 

Hm, hoe leg ik het uit...Frits komt nog het meest in de buurt.
Voorbeeld: ik moest 's een 'jeugdwerkje' van een componist spelen, ik hoorde het niet, maar het scheen technisch niet perfect in elkaar te zitten. Het was ook lastig om te spelen. Maar op youtube stond een ontzettend sprankelende uitvoering van het 'werkje'. De uitvoering was mooier dan de compositie.

(En nu vrees ik dat de reakties intelligenter zullen zijn dan mijn oorspronkelijke vraag.... )

 

Om te beginnen heb ik moeite, argwaan misschien ook, bij woordjes als 'altijd'.
En 'muzikaal intelligent': ik begrijp dat we dat hier zien als een stuk mooier maken in de uitvoering dan in de aanwijzingen of zelfs qua noten opgeschreven stuk. De compositie dus.
Of is iemand die 'muzikaal intelligent' is, degene die in staat is tot herschepping van het stuk en niet meer dan dat?

Ik geloof zeker dat er uitvoerders zijn met een evt. verborgen talent voor compositie. Als je hen dan loslaat op andermans stukken, hebben die uitvoerende musici mogelijk wel een sterke neiging iets meer te doen dan alleen herschepping. Die zijn dan 'muzikaal intelligenter' volgens het eerste idee over dat begrip.

Je mag er wel vanuit gaan dat stukken tegenwoordig in ieder geval anders worden gespeeld dan destijds. De instrumentenbouw is verder ontwikkeld (er zijn veel meer deugdelijke instrumenten voorhanden), er zijn veel meer mensen in de gelegenheid om zich muzikaal te ontwikkelen en daardoor denk ik dat ook de eisen voor muziekvakstudie nu veel hoger liggen dan twee eeuwen geleden. Ik denk dat daardoor ook een orkest anno nu veel beter (stabielere toon bij de strijkers, betere afstemming tussen instrumentgroepen) klinkt dan twee eeuwen geleden.

Bestudering en interpretatie van muziekwerken, waarvan we de componist niet meer kunnen bevragen, gaat ook gewoon door. Het zou zelfs kunnen zijn, dat als we nu ineens met de vijftigjarige Beethoven (ik verzin maar wat) een interview zouden kunnen hebben, dat er dan nog een communicatiekloof te overwinnen zou zijn, en niet alleen vanwege doofheid! Wat ga je Beethoven vragen? Ik denk dat de arme Ludwig allemaal analytische vragen gaat krijgen, terwijl hij met twee gegevenheden zat: muziek speelde door zijn hoofd en dat kon hij noteren, én: hij moest produceren voor zijn geldschieters. Ging hij dan op zijn eigen divan liggen om zijn muziekstromen in zijn hoofd te analyseren naar betekenis voor hem? Dacht toch van niet! Dus denk ik dat het je houden aan de aanwijzingen van de componist en de architectuur van het stuk laten uitkomen een 'duurzame' kijk is op muziekuitvoering (en de waan van de dag, zoals 'je verhaal vertellen' uitsluit. Maar ja, ik ben kind van mijn tijd en heb recht op mijn eigen 'waan'; dat gaat zo lekker samen met muziek maken).

En een componist die eigen werk uitvoert (en dan intelligenter is dan hij zelf): ik zou wel eens met de bladmuziek bij de hand de eigen uitvoering willen volgen. Zou hij/zij echt weer precies doen wat opgeschreven is, inclusief de aanwijzingen? In de gevallen van bijvoorbeeld Mozart en Beethoven geloof ik er echt helemaal niets van.
Dit waren lieden die hun creativiteit niet konden stoppen! En zo zal het vast bij meer componisten zijn.
Muzikaal intelligent(er) dan zichzelf op dat moment.

 

Mijn viool is echt mijn maatje!
Het is juist heel herkenbaar wat je schrijft, uit een brandend huis zou ik mijn viool als een van de eerste redden..Eerst natuurlijk de mensen in het huis, haha.

Mijn viool is bijna alles voor me.

 

Dat was Heifetz die dat zei.