Eeen originele stapel is een stapel die er kennelijk al heel lang in heeft gezeten. Als die gewoon past maar los ligt, mag je er wat mij betreft niet zo maar een dunnere in zetten alleen omdat die door de sleuf van het f gat kan. Daar houd ik me aan. Wie bij het bouwen en restaureren om deze reden voor "het korte pad" kiest is niet goed bezig.
Hoe zou die 'originele' er dan ingezet zijn, zo vraag ik me af? Mocht alleen een iets dunnere nieuwe stapel door het f-gat passen, dan zie ik geen enkel probleem die te plaatsen. De iets kleinere diameter heeft geen enkele invloed, laat staan hoorbaar.
Een nieuwe stapel is een ander verhaal, maar ik bedoelde toch echt de originele stapel en die is er in dat geval ingegaan door het onderste gat van het linker (of rechter) F gat.
Bedoel je het onderste 'oog'? Nee, dat moet beslist niet gebeuren. Hooguit kun je eens kijken of de inkepingen vol zitten met lak, die zou je dan een ietsje meer kunnen inkerven, zodat het wellicht nét gaat. Want dat is de plaats die de meeste ruimte biedt om een ronde stapel door te laten:
Door het onderste oog kan wel hoor. Stapel vasthouden en de stapelzetter erin prikken onder het bovenblad. Is een beetje gepruts maar lukt wel. Een beetje gepruts meer of minder bij het zetten van de stapel...ach.
Kan de stapel niet door het gat waar het eindknopje in zit. En dan met de stapelzetter door het F gat om hem er aan te prikken ?
Tobias is goed in gaatjes vinden! Had ik nog niet aan gedacht, dat dat ook een ingang zou kunnen zijn voor 't stokje!
Ik heb inmiddels een stapel die te dik was om via het rechter f-gat te plaatsen op z'n plek gekregen door het onderste 'oog' van datzelfde f-gat. Het betrof een ½-viool. Om de stapel via het f-gat te plaatsen zoals gebruikelijk, zou die veel te dun gemaakt moeten worden. Eerst de stapel er in brengen (onderste 'oog') en daarna manoeuvreren totdat het mogelijk is de stapelzetter er op de juiste plek aan te prikken. Daarna volgt de reguliere methode van stapel zetten. Je bent wel even bezig als de stapel nog correctie nodig heeft: de stapel er weer uit krijgen omdat die nog niet goed past is haast lastiger dan hem er in zetten. Maar, hoe het ook zij: het ís mogelijk!
De paar keer dat ik een stapel “plaatste” of rechtop heb geholpen heb ik het stapeltje eerst natuurlijk uit het corpus gehaald met een prik dingetje, gemaakt van een oude dunne schroevendraaier, veel geklooi maar via het onderste oog van een van de F gaten kon ik het “kreng” bemachtigen. Aan de stapel kon ik gelukkig zien hoe hij aangeprikt was en hoe hij (naar mijn idee) had gestaan. Boven en onderkant hebben een verschil in aansluiting op de bladen en het gaatje van de vorige vioolbouwer zat/zaten duidelijk in de stapel. Dus ik had enige richtlijn hoe-om de stapel moest komen te staan. Vervolgens zitten frotten met het goed op zijn plaats krijgen van het stokje, de snaren waren hierbij niet volledig onder spanning, je kon de kam met een beetje moedwil een klein stukje van het bovenblad af krijgen. Het “kreng”eenmaal uit het corpus gevist, schoongemaakt en onderzocht over het hoe te staan en te plaatsen, althans een redelijke poging er toe. De stapel via het onderste oog van het F-gat in het corpus laten vallen en vervolgens zitten manipuleren om hem aan te prikken. Het ging redelijk snel maar het goed op de plaats krijgen was meer werk, meer geduld. Uiteindelijk is het gelukt en staat hij op zijn plekje. Dan de snaren er op, op spanning brengen. Dan komen we denk ik op een punt waarop zowel Bert als Frits ons meer kunnen vertellen over het bijstellen van de stapel als eenmaal er spanning op de snaren komt te staan, de juiste spanning en druk. En je wilt niet dat de stapel door het boven of onderblad gaat. Remi
Je kunt enige twijfel hebben of het optimaliseren van de plaats en spanning van de stapel nog valt onder het plaatsen, de titel van dit onderwerp. Het laat zich heel lastig beschrijven wat de juiste spanning is, dat moet je voelen. Je voelt (en ziet) ook meteen wanneer een stapel exact past. Wanneer een stapel niet goed past gaat 'ie meestal draaien uit zichzelf of je kunt hem heel gemakkelijk draaien. Dan is het een kwestie van goed observeren waar de aansluiting een manco vertoont en dan eruit met dat ding. Aanpassen en weer kijken. Dat gaat soms met de snaren er op met nauwelijks spanning op de snaren. Met de snaren er op heb je geen mogelijkheid meer om door het gat van de eindpin controle uit te voeren. Een stapel die door het bovenblad gaat of een stapelscheur veroorzaakt moet daar dan wel met heel veel kracht zijn ingeramd: Een stapelscheur wil nog wel eens ontstaan bij een val van het instrument: boven op de kam bijvoorbeeld.
Nu bij het zetten van de stapel ook al even ter sprake kwam met welke spanning dat dan gedaan moet worden (zie #35), kwam ik in dit verband een noviteit tegen: de Anima Nova stapel. De uitvinding is in oktober getoond tijdens de uitvindersbeurs iENA 2015 te Neurenberg. Het is een apparaat gemaakt van voornamelijk koolstof. Eenmaal geplaatst schijnt het zonder er uit te halen mogelijk te zijn de juiste(?) spanning in te stellen. Men noemt hier weersinvloeden die de spanning kan doen wijzigen, wat vooral speelt bij de grotere instrumenten. Er zijn in de loop van de tientallen jaren al vele stapels ontworpen bestaande uit allerlei materiaal en vorm of constructies en toch kwam men steeds weer uit op de simpele stapel gesneden uit fijnnervig Fichte. Hier een paar afbeeldingen van de nieuwe vinding: Hoe die instelling precies verloopt kan ik uit de gegeven informatie niet halen. Er staan wel getallen op het draaibare gedeelte waardoor de instelling herhaald kan worden? Het geeft volgens mij de mogelijkheid de spanning in te stellen waardoor die kwantificeerbaar wordt. Het is denk ik geen meting van de echte spanning uitgedrukt in Newtons, slechts een arbitrair getal. Door toepassing van dit type stapel claimt men een klankrevolutie teweeg te brengen! Dat is nogal wat. Je krijgt bij de aankoop een zogenoemde ‘Anima Nova-pas’. Degene die de stapel plaatst moet dan de waarden die zijn verkregen bij een instelling noteren op die pas. Echter is zijn dit waarder ‘ter oriëntering’ zodat het weer een kwestie wordt van ‘trial and error’. De ontwikkelingskosten moeten er ruimschoots uit gehaald worden want het ding kost per 01 januari 2016 maar liefst €399,= voor een viool. (Voor een contrabas: €599,= !!) Ik weet niet of dit dé uitvinding van de eeuw is of wordt. Het is te duur om er een experiment aan te wagen. Wie het geld er voor over heeft en wil proberen kan zijn/haar gang gaan. Bron: http://www.anima-nova.de/die-seele/
Wat weer een "geweldige uitvinding" ! Het lijkt me eerder een oplossing voor een niet bestaand probleem! Moet je instrument voor deze ingreep oog met pur schuim in elkaar worden gezet, zoals op een van de foto's wel lijkt? Een klankrevolutie! ik geloof er maar weinig van!
Bron: http://www.anima-nova.de/die-seele/[/QUOTE] De uiteinden van de stapel passen zich blijkbaar zelf aan zodat er niets "pas" gemaakt hoeft te worden. En de lengte en spanning kan je instellen. Het is vooral gemakkelijk. Maar om € 399 voor een verstelbare stapel te laten betalen lijkt me economisch niet haalbaar. Dat moet goedkoper kunnen. Het wachten is op bedrijven als Wittner die dit gaan oppakken.
