"Klassieke muziek vertegenwoordigt een doodse en achterhaalde cultuur." Dat vindt de Britse musicoloog, gitarist en producer John Collins, woonachtig in Ghana. Hij zegt dat vandaag in een interview met de Volkskrant. Geef hem maar Afrikaanse muziek, die beperkt zich niet alleen tot de ratio. "Zonder de zwarte muziek waren we geestelijk dood geweest. Ik geloof in de heilzame kracht van muziek, maar dan moet die wel de hele mens weerspiegelen en zich niet beperken tot het verstand". "Afrikaanse muziek is een tegenwicht voor het elitaire rationalisme in de ‘versteende’ klassieken van het Westen," aldus Collins. Uit zijn archief heeft de Brit twee onmisbare compilaties samengesteld, Vintage Palmwine en The Guitar and Gun. Deze zijn verschenen op het label Otrabanda Records. (de Volkskrant)
In Afrikaanse muziek zit nauwelijks ontwikkeling, alleen swingt het vaak als een trein. Vandaar dat het bij bepaalde mensen erg aanslaat. Vooral voor mensen die in dancings, party's e.d. rondhangen. Als dat de klassieke muziek moet vervangen dan is de muziek in Europa ten dode opgeschreven.
Dus klassieke muziek zou zich tot de ratio beperken?? Voor hemzelf waarschijnlijk. Goede muziek (dus verreweg de meeste klassieke stukken) beperkt zich nooit tot de ratio. Deze persoon is duidelijk niet in staat om met uitsluiting van zijn ratio van muziek te genieten. Hij begrijpt er dan ook niets van en denkt slechts toegang tot deze muziek te kunnen krijgen door een verstandelijke benadering. Daarna gaat hij generaliseren en trekt daardoor de verkeerde conclusie als zou klassieke muziek ook door anderen uitsluitend met het verstand begrepen kunnen worden. Het enige waar hij nog met zijn pet bij kan zijn de fundamentele basisrythmes uit Afrika.
De groep mensen die, al dan niet door fatsoen/traditie/opvoeding ingegeven, naar 'klassieke muziek' luistert, is klein. Ik vraag me alleen af of het ooit anders is geweest. Daarenboven kent Nederland, enkele 'instituten' ten spijt, ook niet zo'n traditie op dit punt. Zie het toch wat marginale verschijnsel 'opera' in Nederland. Een heel andere vraag is of de 'klassieke muziek' nog een toekomst heeft. Want het is onloochenbaar dat na de tweede Weense school het aantal luisteraars naar nieuwe ontwikkelingen is afgenomen. Was, bijvoorbeeld, een nieuwe symfonie van Brahms of Mahler nog iets dat in de breedte belangstelling trok, de première van een eigentijds werk moet het vooral hebben van een kleine groep liefhebbers. Ik vrees dat het dus eindeloos herhalen van zo ongeveer alles tussen Bach en Busoni, aangeeft dat de grenzen van de tonale 'klasieke muziek' wel zo ongeveer bereikt zijn. Want ook de jazz lijkt inmiddels in stilte te zijn overleden. Alle 'cross-over' ten spijt. Dat wij vervolgens alle heil in Afrika moeten gaan zoeken, lijkt mij als conclusie overigens weer veel te ver gaan. Maar wie ben ik? Hopf
Een Brit die in Ghana zit en commentaar levert op klassieke muziek en beweeren dat het.... Kom eens onder je steen vandaan, kom(t) een uit je hut, onder de plaggen vandaan. Klassieke muziek achterhaald... George of the Jungle (h)
Klassieke muziek achterhaald... En wat is filmmuziek dan? Via de film bereikt "klassieke muziek" een miljoenenpubliek. De kijker beseft niet dat hij eigenlijk naar klassiek luistert. Wat zou een spannende scène zijn zonder die dreigende contrabassen, zonder die althobo? Wat zou een romantische scène zijn zonder die violen, zonder die... (vul zelf maar aan) Liefde, verdriet, vrees... worden onderstreept door de filmmuziek. Degenen die dat niet geloven (of niet willen weten) moeten dan maar eens naar een film zonder muziek kijken.
In een bepaalde scène in de (komische) film 'High Anxiety' klinkt opeens dreigende tubamuziek. De acteur Mel Brooks kijkt vol afschuw in de lens van de camera (je kent dat wel: je verwacht elk ogenblik dat er iets vreselijks gaat gebeuren) en dan laat de camera een bus zien met aan boord een bend tubamuzikanten die deze dreigende muziek spelen. Waarop Mel Brooks opgelucht ademhaalt... In deze scène wordt het belang van filmuziek dus extra in de verf gezet. Niet alleen de acteur, maar vooral het publiek is op het verkeerde been gezet.
Even terzijde: Woody Allen was Mel Brooks voor met deze grap. In de film Bananas ligt 'Woody' wat te mijmeren op zijn hotelkamer. Zijn gedachten worden begeleid door dromerige harpmuziek. na d eerste muzikale maten, stapt Woody nieuwsgierig van zijn bed af en trekt een kast open, om daar een harpspeler te ontdekken. (s)
Leuk! En het onderstreept nog maar eens het belang van muziek. Zouden we kunnen stellen dat de muziek van de romantische stijlperiode voortleeft of een tweede leven is begonnen in de film?
Ik denk dat met het verdwijnen van de ‘stomme’ film, men gaandeweg ontdekte wat de functie van muziek kàn zijn. Wanneer we dan naar recentere tijden gaan, is de muziek bijna onlosmakelijk verbonden aan het beeld wat via de beeldbuis tot ons komt. Helemaal wanneer we ons realiseren dat bij ieder reclamespotje een bepaald soort muziek, bewust werd gekozen of gecomponeerd. En na eindeloze keren herhalen hoef je maar de muziek te horen en je weet welke beelden erbij horen. Dat is natuurklijk het effect van de herhaling, maar wanneer je met een beetje opnametechniek en manipulatie, heel andere muziek zou ‘zetten op’ hetzelfde beeldmateriaal, dan zeggen onze hersenen dat het niet klopt. Er ontstaat dan een geheel andere waarneming en beleving van het beeldmateriaal. Kennelijk geeft muziek er een extra dimensie bij die ofwel ondersteunend kan zijn aan het beeld, of juist het beeld afzwakt. In die zin heeft muziek dus een wel heel bijzondere functie.
Zo riep een bepaald muziekstuk bij iemand indrukken op van maneschijn... De componist had wel iets anders voor ogen. (s)
