Afgezien van de paar jaar in een ver verleden dat ik de beschikking had over een meer ambitieuze, bij Zoltan Raczs aangeschafte, viool speel ik nu al decennia lang op mijn bescheiden Carl Friedrich Hopf (1811 – 1892). Die toeschrijving steunt overigens op de mening van wijlen Willem Bouman. Het is een aardig instrument om te zien en te horen. Het enige dat zo nu en dan wel eens een probleem was raakt aan het feit dat het klankvolume wat beperkt is. Met als gevolg dat voorgeschreven fortissimo in vioolsonates van bijvoorbeeld Brahms beperkt blijft tot een soort forte 'plus'. Daarbij krijg ik de indruk dat het klankvolume in de loop van de jaren minder is geworden. Al is het goed mogelijk dat mijn gehoor gelijke tred houdt met de rest van mijn fysieke 'decline and fall'. Ik heb overigens wel meer violen in mijn bezit gehad. Vaak het gevolg van, noem het, impulsaankopen. Die zijn dus, op één na, allemaal weer weg. Die ene die is gebleven heb ik altijd beschouwd als een wat sneue viool. Gekocht omdat één van onze dochters zo nodig een viool aan de muur wilde hebben hangen. Maar gelet op de kritiek van vriendjes & vriendinnetjes op deze kennelijk niet zo 'coole' cultuuruiting, verdween het instrument na korte tijd van de muur. En 'mocht' ik het ding hebben. Inclusief één darmsnaar en een kam van Stüber, vioolbouwer aan het Noordeinde in Den Haag. Waarmee ik beslist niet gezegd wil hebben dat Johann Stüber iets met die viool van doen heeft gehad. Wat voorts treft is dat het bovenblad kennelijk slachtoffer is geweest van experimenten met lak. Om het begrip 'knoeien' maar eens vriendelijk te duiden. En ja, er zit zelfs een handgeschreven, zij het bijna onleesbaar etiket in. Waaruit je zou kunnen afleiden dat sprake is van een Fagnola. Die bij mijn weten overigens gebruik maakte van gedrukte etiketten. En er als woonplaats echt geen 'Turin' zou hanteren, maar gewoon 'Torino'. Alweer geruime tijd geleden heb ik deze sneue viool eens meegenomen naar Katharina Meierott. Ik had er namelijk voor het eerst snaren op gezet maar, samenvattend, klonk het ding voor geen meter. Na enig bekijken stelde zij vast dat er ooit een verkeerde stapel was geplaatst en dat het bovenblad deels los zat. Dus zijn die ongemakken maar hersteld. De 'verkeerde' stapel kreeg ik overigens mee: een aan twee kanten recht afgezaagd stapelhoutje dat niet was aangepast aan het verloop van boven- en onderblad. De vraag was vervolgens hoe klinkt het instrument? Want after all is sprake van een -neem ik aan- atelierviool. Of erger. Deze vooringenomenheid in aanmerking nemend viel het resultaat reuze mee. Het is qua klank beslist geen Marktplaatschineesje. Het is wel te merken dat het instrument vele jaren niet meer is bespeeld dus daar moeten de komende tijd flink wat toonladders en Rode & Dont op worden losgelaten. Wat mij overigens treft is dat het instrument qua klank prima reageert op een wat steviger aanpak (tot uitdrukking komend in een aanmerkelijk groter geluidsvolume in vergelijking tot mijn Hopf) . Dit in tegenstelling tot 'piano' op de D-snaar, want dat klinkt nog wat aarzelend. Wellicht dat ook een andere snaarkeuze nog zinvol is. Overigens is het niet de bedoeling dat dit instrument mijn Hopf vervangt. Want ik neem aan dat te zijner tijd de Radio 4 aktie voor kinderen een zinvoller bestemming is. Al heb ik geen idee of kinderen zitten te wachten op een 4/4 viool. Overigens blijf ik met twee vragen achter. Ten eerste de bij mij levende indruk dat het klankvolume van mijn Hopf minder is geworden. Los van de mogelijkheid dat mijn oren hier debet aan zijn, weet ik niet of er omstandigheden zijn waardoor een viool in de loop van de tijd minder geluid produceert. Er is in ieder geval geen sprake van scheuren of loszittende bladen. Kan het zijn dat de zangbalk aan vervanging toe is? Stel dat de onder 1. gestelde indruk inderdaad op (auto)suggestie berust, wat kan (kunnen) dan in zijn algemeenheid de oorzaak/oorzaken zijn van het verschil in volume tussen twee violen? Volledigheidshalve: beide instrumenten (van ver na de Barok) zijn bespeeld met dezelfde strijkstokken. Graag een reactie.
Leuk vind ik dat, een oude viool een nieuw leven geven. Zelf kreeg ik laatst ook weer een viool en die bleek na opknappen best sjiek te klinken! Dus op dit moment heb ik ook zo'n viool waar ik nu driedubbel mijn toonladders en etudes op speel. Als je er aan toe bent om hem te schenken t.b.v. het Leerorkest, neem dan gerust contact met me op. Want dan kan ik er gewoon ook voor zorgen dat hij ook echt komt bij een leerling die bij de viool past... Wat je ook kunt doen is contact zoeken met een viooldocent in jouw buurt. Wellicht heeft die een leerling die graag op jouw viool speelt en ook contact blijft houden (als je dat wil). Bij het leerorkest blijft het niveau echt heel laag (denk aan open snaar, 1e, 2e en misschien 3e vinger en dan houdt het een heel eind op!) en zoals jij nu met de viool bezig bent, lijkt me dat misschien toch ook wel zonde.
ad 1): als er sprake zou zijn van los zittende gedeelten van een blad zou je gerammel horen. Bovendien is dat met systematisch kloppen wel op te sporen. Het kan zijn dat er in de loop der jaren wat deformatie is opgetreden en dan met name aan het bovenblad, maar dan zou de viool voortdurend onder spanning gestaan moeten hebben en dat zou misschien best wel kunnen. De klanksterkte wordt voor een groot deel bepaald door de vorm van de welving. Is die glooiend of is die sterk zoals bij een Stainer, of vrij vlak? Dat maakt uit. De dikte van de bladen zal ook invloed hebben omdat een relatief dik (ten opzichte van de gangbare dikte) bovenblad moeilijk in trilling komt voor de lagere frequenties waardoor het volume daar achterblijft. De zangbalk kan er op drie manieren zijn ingelijmd: spanningsloos spanning aan de uiteinden spanning in het midden Alleen in de gevallen 2. en 3. kan er sprake zijn van een soort 'moeheid' waarbij de met zorg bepaalde en bewust aangelegde spanning na verloop van tijd (een paar jaar) verdwenen is, doordat alle spanningen in evenwicht zijn gekomen. Het doel van de opgelegde spanning aan de zangbalk is om te compenseren voor de daarna aangelegde snaarspanning in neerwaarts gerichte kamdruk. In veel artikelen over de spanning op de zangbalk is te lezen dat tegenwoordig geen vóórspanning meer wordt aangelegd. Een veel betere methode is de zangbalk dermate te dimensioneren dat voor de snaardruk wordt gecompenseerd. Een dergelijke dimensionering is veel standvastiger. Daarmee komen we dan op situatie 3. Het vervangen van de zangbalk zal ontegenzeglijk een verandering in klank teweeg brengen zoals bijna iedere verandering dat zal doen, maar of dan ook bereikt wordt dat het volume sterk toeneemt hangt van meer factoren af dan alleen de zangbalk. ad 2): Veelal kan het verschil dan worden toegeschreven aan de bouw en dan met name hoe de welving er uitziet en of dat abrupt gaat of glooiend alsmede de maximale hoogte van de welving, normaliter 15 mm. (Zie ook ad 1)) Een bol instrument blijft qua volume vaak wat achter ten opzichte van een instrument met een veel vlakker bovenblad.
IdB, Bedankt voor je bijdrage. En sorry voor mijn vertraagde reactie (als gevolg van lichamelijk ongerief). Voorlopig neem ik nog geen afscheid van mijn 'sneue' viool. De voornaamste reden is dat ik vooruitgang hoor in de klank. En dus ben ik benieuwd naar waar dat eindigt. Overigens heb ik de etudes ingeruild voor de snelle delen uit de solosonates en -partita's van Bach. Dus niet de fuga's, want dat veronderstelt 'echt' studeren en daar heb ik geen zin meer in. Evenmin als, na al die jaren, weer met Dont en Rode aan de gang te gaan.
Frits, Ook jij bedankt voor je uitgebreide toelichting. Uiteraard is het niet mogelijk 'op afstand' met een nadere diagnose te komen. Maar het gestelde was als zodanig interessant genoeg. Ik heb overigens de zangbalk als verklaring voor een wat beperkter volume ook bij mevrouw Meierott in de week gelegd. Eerlijk gezegd leek zij niet zo overtuigd van het nut van vervanging. Gelet op de hiermee gemoeide kosten zie ik er dan ook maar van af. Opmerkelijk is het te moeten vaststellen dat de 'sneue' viool ten opzichte van de Hopf aanmerkelijk meer geluid produceert in weerwil van het feit dat de eerste viool aanmerkelijk gewelfder is dan de Hopf. Kennelijk bevestigt ook hier de uitzondering de regel.
Bij de 'sneue' viool zaten indertijd ook twee strijkstokken. Opmerkelijk was dat ALLE haren van de beide bespanningen kapot waren. Geknapt en niet doorgeknipt. Aangezien ik mijn reserve-stok ben kwijtgeraakt aan een familielid, heb ik enige tijd geleden één van de genoemde twee strijkstokken laten bespannen. Het resultaat was ronduit geslaagd en ik heb er enige dagen op gespeeld. De stok is vervolgens opgeborgen in de vioolkist van de 'sneue' viool. Gisteren heb ik de strijkstok weer tevoorschijn gehaald en merkte dat er meer dan tien haren waren gebroken. Geen idee wat hier de oorzaak van kan zijn. Ik ga niet uit van een fout bij het vervangen van de bespanning, aangezien ik mij hiervoor al jaren -tot grote tevredenheid mijnerzijds- bij dezelfde vioolbouwer meld. Ik meen dat dit fenomeen al eens eerder in dit forum aan de orde is geweest, maar ik kan het niet meer vinden. Ik meen dat toen de gedachte werd geopperd aan een paardenhaar etende mijt of zoiets. Maar misschien gaat mijn fantasie dan wel iets te veel met mij op de loop Samenvattend: heeft iemand vergelijkbare ervaringen?
ja, de altvioolstok van mijn vrouw heeft hetzelfde probleem gehad. Inderdaad een mijt of een kever die dol is op paardenhaar. de koffer heel goed uitstofzuigen en zo, maar andere acties vind je hier: https://www.wikihow.com/Get-Rid-of-Bow-Bugs en hier nog eens wat korter met advies om niet alleen te stofzuigen, maar ook uit te blazen... https://www.benningviolinsstore.com/what-to-do-about-bow-bugs.html
Huub, Bedankt voor je adviezen. Ik ben er gelijk mee aan de slag gegaan. In ieder geval is verdere haaruitval tot heden uitgebleven. Overigens roept dit onderwerp bij mij onbedoeld wel een associatie op met het liedje 'De baardmijt' van Drs. P.
De beestjes houden ook niet van licht. Dus als ik mijn (alt)viool in de koffer doe, laat ik het deksel meestal open. Dat kan natuurlijk niet als je het instrument aan het verslepen bent.
drs P. is ook nooit mooi, maar vaak wel leuk. Seth Gaaikema zong denk ik minder slecht, maar toch nooit mooi, en was zelden leuk. (zijn bijnaam was dan ook wel Geth Saaikema). De rijmelarijen van drs P heb ik nooit mooi, vaak wel leuk, en soms op een vreemde manier knap gevonden...
Mijn stokken zitten altijd in een gesloten vioolkoffer. Ik heb slechte ervaringen met stokken buiten de vioolkoffer. Ik had een aantal jaren geleden stokken los in een kast liggen. Na een klein halfjaar waren bij alle stokken de haren geheel of gedeeltelijk doorgevreten. Dus ik adviseer om de koffer gesloten te houden, en de stokken zo weinig mogelijk buiten de koffer te laten. Ook voor de viool is het beter om hem altijd in een gesloten koffer te laten zitten. Dan kunnen ook de houtwormkevers er geen eitjes op leggen.
Dat is precies het tegengestelde van mijn bewering. Het wordt voor de lezer nu dan wel een beetje moeilijk om een keuze te maken. Daarom: laat iemand die hier ook ervaring mee heeft, hetzij in het donker hetzij in het licht, zich uiten om er achter te komen wat hier nu de waarheid is.
Ik gaat niet om de waarheid die ik hier deel, het gaat om een ervaring die ik had. En door die ervaring laat ik mijn strijkstokken in de koffer. En met de strijkstokken in de koffer, heb ik tot op heden nooit last van aangevreten haar. Helemaal fout volgens mij. Vochtigheid droogte en temperatuur schommelingen hebben dan vrij spel, en dat is niet goed voor de viool.
Ik ken veel mensen die hun viool en stok in een al dan niet geopende koffer opbergen. Bij mij hangt het gewoon aan de muur (uit het zonlicht) en het bevalt prima. Ook mijn vorige leraar had zijn spullen gewoon aan de muur hangen.
Mijn viool en strijkstok hingen ook altijd aan de muur en dat is zeker een periode van 25 jaar geweest. Reuze handig: speelklaar! Dat nodigt dus uit tot spelen. Je moet het onder de kin schuiven van je viool gemakkelijk maken. Geldt ook voor de lessenaar: daar moet je muziek op zetten op die bladzijde die je nog graag beter wilt kunnen spelen. Werkt perfect. Nu moeten we nog zien dat we weer een beetje op het onderwerp 'Geluidsoverlast' komen, want het gaat nu over iets geheel anders.
De titel van dit topic "Geluidsoverlast" is volgens mij niet geheel juist. Het gaat over het zwakker worden van het geluid van de Hopf van Hopf, en dat is geen geluidsoverlast dacht ik.
Hopf heeft zélf deze titel aan het onderwerp toegekend. Ik denk dat hij overlast ervaart van de viool die hij te luid vindt, die heeft hij de 'sneue viool' genoemd. Dus in die zin is de titel perfect. Het ging echter al gauw over iets anders. Dus nu moeten we weer terug naar het onderwerp.
