Van mijn restauratie project is de lijmnaad in het midden van het achterblad los gelaten. Wat is de gebruikelijke manier om die opnieuw vast te lijmen? Reparaties van bovenbladen is genoeg over te vinden, met kleine vierkante plakjes hout, maar gaat dat ook zo met het achterblad die zie je dan wel zitten.
Je kunt in principe dezelfde methode toepassen als die voor het bovenblad. Het hangt er echter wel van af wat de oorzaak is van een losse lijmnaad. Is die ontstaan doordat er teveel spanning op stond, dan is simpel herlijmen geen goede oplossing. Eerst moet dan de oorzaak worden gevonden. Verder zal de oude lijmnaad ontdaan moeten worden van oude lijmresten. Ik weet niet over welke lengte de lijmnaad los is, maar dat maakt ook uit voor de te volgen aanpak. De versterkingsblokjes, ook wel 'diamantjes' genoemd, worden ook op het achterblad geplaatst. Dat die dan wel meer in het zicht zitten heeft te maken met de doorkijk via de f-gaten. Maar met een spiegeltje kun je ook de aangebrachte diamantje die op het bovenblad zijn aangebracht, zichtbaar maken.
Hij was los vanaf het midden tot de onderkant, zeg maar de helft. Voorblad en achterblad zijn beide eraf geweest en ik dacht de losse lijmnaad van het achterblad gemaakt te hebben maar met opspannen van de snaren kwam hij toch weer los. De hele viool heeft voor ik hem kocht waarschijnlijk in een vochtige ruimte gelegen want veel lijmverbindingen lagen compleet los. Is het nu slim het achterblad eraf te halen en op de losse lijmnaad te delen, schoon te maken en opnieuw te lijmen met diamantjes?
De klank is overigens, met losse lijmnaad in het achterblad, geweldig t.o.v. mijn Chineese Lark, al is daar waarschijnlijk niet zo veel voor nodig.
Wanneer het achterblad al eens opnieuw is gelijmd maar is los gegaan, zal er nog een lijmrest zitten op de losse naad. Dat moet eerst verwijderd worden, anders gaat het nooit passen. De vraag blijft echter waardóór de naad is los gegaan. Was de lijm niet sterk genoeg of zat er spanning op dat gedeelte? De verlijming moet spanningsvrij plaats vinden anders gaat de nieuwe verlijming weer los, ook al zitten er diamantjes op gelijmd. In principe zijn die diamantjes helemaal niet nodig, maar soms worden die -ook bij nieuwe instrumenten- uit voorzorg wel aangebracht. Het mooiste zou zijn als de oude lijmresten verwijderd kunnen worden zonder het gehele blad te scheiden. Na verwijdering van de lijmresten en droging nagaan hoe de naad aansluit bij klemmen. Als met klemmen de naad overal mooi aansluit kan worden overgegaan tot verlijmen. Bij lijmen de lijmvlakken een beetje voorverwarmen, maar niet te heet anders gaat de lak schroeien. Een haarföhn werkt vaak goed. Gebruik verse hete lijm met de juiste consistentie: te dun is niet sterk, te visceus geeft een te dikke en daardoor zwakke lijmverbinding. Laat 24 u drogen alvorens de klem(men) te verwijderen. Eventueel daarna diamantjes oplijmen, maar echt nodig zou het niet hoeven zijn. Een gedeeld en reeds gelakt achterblad is lastig te lijmen. Daar heb je allerlei speciale klemmen voor nodig. Ik zou het blad als het enigszins kan daarom niet scheiden. Het wordt een ander verhaal als de naad niet (meer) goed aansluit.
Er staat geen spanning op en hij sluit mooi aan, alleen nieuwe lijm past er inderdaad niet bij tussen. Oude lijm, alleen oplossen met water? Ik kan hem log schuiven om te reinigen tot voorbij het midden. Zal een foto sturen.
Heb net ontdekt dat als ik het achterblad op een vlakke ondergrond leg en de losse naad zit mooi op z'n plek, dat de rand van het achterblad niet mooi aansluit op de vlakke ondergrond. Als ik hem aandruk begint de losse naad te kieren. Dit zal dus meteen wel de oorzaak zijn ....
Het is er trouwens een met geïntegreerde zangbalk, bovenste hoeken zonder vulblokjes, onderste hoeken met een schotje in plaats van mooie vulblokjes, de binnenkant van de f gaten is niet zwart geverfd, binnenkant van het bovenblad heel grof gegutst. Iemand een idee?
Ik zou de naad zo veel als mogelijk is ontdoen van oude lijm. Dat kan met water, d.w.z. bevochtigen om de lijm week te maken. Daarna wegnemen met een doek of spons. Als het allemaal naar tevredenheid weg is laten drogen. Daarna een opstelling maken waarbij de randen vlak komen te liggen en waar bij met klemmen de naad gesloten kan worden. Eerst uittesten zonder lijm. Als er een goede situatie verkregen kan worden, lijm prepareren, het blad voorverwarmen, lijm aanbrengen en klemmen. Zo wordt de lijmverbinding sterk terwijl alle randen vlak zijn. Test ook even of de krans geheel vlak is. Zo nodig een beetje bijschaven. Als je dan toch bezig bent: haal de geïntegreerde zangbalk er uit (beitel, schaaf) en plaats een nieuwe. Test de dikte van het bovenblad en breng een juiste dikteverdeling aan. Test ook de toonhoogte vh bovenblad en de nagalm voor Modus #5. Als de nagalm hoorbaar is zit je (meestal) goed. Weeg het bovenblad. Voer eventueel correcties door aan de zangbalk vwb spanningsverdeling en meet daarbij de toonhoogte van Modus #5 en gewicht.
Zo ver wil ik nu niet gaan, misschien later. Wel nieuwsgierig: gebruik je gewoon vuren voor een losse zangbalk? Ik weet ook niet wat de juiste dikte verdeling zou moeten zijn. En de spanningsverdeling van de zangbalk, moet die er onder voorspanning in worden gelijmd? En moet hij dan spanningsvrij in het midden kieren of aan de uiteinden om er spanning in te krijgen. En de Modus #5 is dat dat je het blad op een bepaalde plaats tussen twee vingers houd en dan op een andere bepaalde plaats er tegenaan klopt? Dan zou hij na moeten galmen en een bepaalde frequentie moeten geven? Maar als hij dat dan niet doet, waar moet je dan iets weg halen? Denk dat ik het voorblad nog even laat zoals het is.
Zangbalk: fijnnervige Fichte (Spar). Let erop dat de nerven parallel lopen aan de krans (dus die staan loodrecht op het blad). Ik zou het spanningsloos doen. Na verloop van tijd gaat de eventueel aangebrachte spanning toch verloren omdat zich altijd een evenwicht instelt. Voor het verdelen van de dikte van het bovenblad en waar dat moet gebeuren verwijs ik graag naar deze website, die ook de gewenste frequenties geeft. De site is een beetje rommelig van opzet, maar geeft heel veel informatie. Als je alles doorleest ben je nog wel even bezig.
Dit heeft niet veel met het onderwerp te maken, maar zijdelings. Het zijn niet zozeer vragen aan Chr.Pen, maar meer aan de vioolbouwers op dit forum of andere kenners. 1. Heeft het ontbreken van hoekblokjes invloed op de klank. 2. Is een viool zonder hoekblokjes zwakker dan een viool met hoekblokjes. 3. Een viool zonder hoekblokjes is die minder waard, dan een viool met hoekblokjes.
@Chr. Pen: zit er nog wat beschermvilt onder die bevestigingsblokjes? Anders krast het zo op de lak, lijkt mij. Dan heb je er later alleen maar meer werk van. Ik leid van de foto's af dat de naad van het achterblad nu is verlijmd? Sloot de naad mooi aan bij het 'droog' testen? Of zat er nog steeds spanning op het geheel? @Tobias: ad 1: ja ad 2: nee, lijkt me niet ad 3: ja
Het zijn gladde stukjes eiken onder de inbusschroeven, was bang dat zachtere materialen in de overtollige lijm zouden blijven plakken. Ik heb hem "droog, zonder lijm " op deze manier mooi in model kunnen krijgen. Met het verwarmen met de föhn begon de losse naad iets te kieren die bij afkoelen weer mooi dicht trok. Met lichte druk heb ik het blad wel vlak moeten duwen. Een gedichtje van 50 Gr was voldoende. Ik ben benieuwd of hij morgen bij het los halen mooi vlak blijft liggen.
Ook bij het verwijderen van de oude lijm resten met een vochtige doek begon de kier behoorlijk te wijken maar na het opdrogen weer mooi tegen elkaar getrokken.
