Op het wereldwijde web vond ik violen van de Russische vioolbouwer Rigat Rubus. Zijn violen hebben afgeronde randen en hoeken. Ook de randen van de krul zijn afgerond. De toets is meestal zwart geverfd. Het schijnt, dat ook wel in Duitsland gemaakte violen naar Rusland werden gestuurd, en daar voorzien werden van het label van Rubus en daar dan onder zijn naam werden verkocht. Hierbij foto´s van een viool met het label van Rubus. St. Petersburg Rigat Rubus 1850.
Die randen zien er wel heel apart uit. Hoe zou zo'n viool klinken? Kijk eens naar de datum van de viool van de post hierboven én naar de specificatie op het YT-filmpje. Is dat niet stomtoevallig dezelfde viool?
Of Rubus heeft meer dan één viool gebouwd in hetzelfde jaar. Er zit in ieder geval een andere kam op en ook een ander staartstuk met twee fijnstemmers.
Deze Raphael Piskkorsch -want dat is de naam van de violist- heeft eenzelfde manier van het uittesten van violen. Hier de klank van een Boheemse viool: Of wat te denken van deze Franse viool gebouwd door Klein in 1886: Of deze Oostenrijkse viool van Bernardus Stoss uit de 19e eeuw: Een andere Boheemse viool Ladislav F. Prokop uit 1914:
Dat lijkt mij inderdaad wel een reëele mogelijkheid. Van één viool per jaar gaat je schoorsteen zeker niet roken.
Wél mooi al die verschillende klanken van de verschillende violen te horen. In hoeverre zou de klank bepaald worden door de bouw volgens Boheemse of Franse of Oostenrijkse principes van de bouwer? Heb je "typisch Boheemse" klanken, zo ook Franse of Oostenrijkse? Of hangt er nog veel af van hoe netjes of slordig het is gedaan op de bouwplaats van de meester en de kwaliteit van gebruikt hout dat bij een instrument toch wat kan tegenvallen? Zo weet ook een strijkstokkenbouwer tijdens het bouwproces al gauw of het hout hem helpt er een topstok van te maken of dat het er ééntje uit de goedkopere collectie gaat worden. Zoiets moet een vioolbouwer toch ook herkennen. De ene Boheemse viool van bouwer Prokop zal de andere niet zijn en dan is ook de klank anders. Toch?
Nee, dat weet ik eigenlijk niet. Meestal bevinden zich in die groep dan bepaalde bouwers met hun eigen stijl. Maar ook van dezelfde bouwer klinkt iedere viool weer anders. Je kunt wel in algemeenheden spreken naar de bouwer, zoals dat geldt voor een Stainer instrument waar de E gemakkelijk aanspreekt, de A een soort hobo-achtige klank heeft en de D-en G-snaar een sonore klank hebben. De violen van de Klotz-school (Beieren) en andere uit die streek klinken zacht en spreken gemakkelijk aan. Dat is toe te schrijven aan het gebruikte klankhout voor het bovenblad. Alleen schijnt de grondering met lijmwater te zijn gedaan waardoor de klank negatief beïnvloed werd. (Hoe 'men' dat dan weet bij die specifieke instrumenten is mij een raadsel). Een slordig gebouwd instrument zal wat mogelijkheden laten liggen lijkt mij. En van een inferieure kwaliteit klankhout zal nooit een super klinkend instrument te maken zijn. De bouwmarkten verkopen wel grenenhout (afkomstig van de spar) maar ik heb er nog geen viool van gebouwd zien worden. Dat zegt genoeg lijkt mij.
Inderdaad, we hebben geen Gamma-viool, Praxisviool of Ikea-viool (Ikea heeft natuurlijk ook een flinke voorraad Sparrenhout voor grenen kasten, maar een mooie klankkast is natuurlijk heel wat anders!
Prokop was een atelier/fabriekje uit het toenmalige Tsjechoslowakije: van violen met etiketten Ladislav F. Prokop zijn er tallozen.
