Lichte verhoging van de toets bij positie 1

Discussie in 'Viool' gestart door Fabian, 27 sep 2020.

  1. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Ik kreeg gisteren een goedkoop viooltje geleverd. Een behoorlijk waardeloos ding, maar het leek me leuk om wellicht wat mee te prutsen. Gelukkig blijkt er iets niet helemaal lekker te zitten, waardoor ik een reden heb om er iets mee te doen.

    De viool is overal prima te bespelen, behalve met de lage 1ste vinger, die bij contrabas ook wel de 1/2 positie wordt genoemd. Bij het spelen van een Ab op de G snaar, maakt de snaar op de plaats van de eerste positie licht contact met de toets. Bij inspectie zie ik op de plaats waar de A zit, juist een lichte verhoging in de toets. Kortom, de toets is niet continue hol.

    Dus die 'bolling' ben ik nu met schuurpapier aan het vereffenen, waarbij ik de holling van de gehele toets natuurlijk in de gaten moet houden, opdat ik niet een nieuwe probleemplek introduceer. Geinig om te doen, maar jammer dat blijkt dat de toets zwartgeverfd is, waardoor na mijn correctie de natuurlijke lichtere houtkleur van de toets zichtbaar zal zijn. Wat ik overigens niet lelijk vind, maar dan moet ik eigenlijk wel de gehele toets van de zwarte verf ontdoen. Eerst zal ik proberen het technisch in orde zien te krijgen en dan zie ik voor het cosmetische deel verder wel wat ik kan doen.

    Ik ben benieuwd of het me lukt dat ding weer overal goed bespeelbaar te krijgen.
     
    Laatst bewerkt: 27 sep 2020
    zapling vindt dit leuk.
  2. BertBoonVioolbouw

    BertBoonVioolbouw |♫♫|♫

    Lid geworden:
    25 mrt 2003
    Berichten:
    4.902
    Homepage:
    Een vioolbouwer gebruikt voor dit karwei schaaf, schraper en vijl. Op ebbenhout in de laatste fase ook schuurpapier en een polijstmiddel als schuurpapier #1200 of fijn staalwol (al zijn er ook personen die bij het horen van het woord staalwol spontaan jeuk krijgen :)) Met behulp van een stalen liniaal op de toets tegen het daglicht gehouden, kun je het verloop van de langs-holling goed zien: de bultjes en kuilen haal je er dan wel uit. De langsholling bij de (viool) E snaar is veel minder diep dan die bij de G.
     
  3. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Ik hoefde slechts weinig oneffenheid te verhelpen. Maar deze was wel cruciaal. Ik ben van grof naar (bijna) fijn gegaan met schuurpapier. Daardoor onstond visueel een kale plek met zwarte omlijsting.

    Ik kon dit toch niet aanzien, dus de hele bovenzijde van de toets is nu zonder zwarte verf. Ik heb daarna met slechts enkele druppels lijnolie en zachte papieren doekjes de toets nageveegd en even laten drogen. De viool is met het oorspronkelijke 'gerei' weer opgetuigd en gestemd. Het probleem lijkt verholpen.

    De toets voelt best lekker glad, maar ik kan me goed voorstellen dat op microniveau een veel gladdere toets beter speelt, zachter is voor de vingers en de snaren minder snel doet slijten. De klank zal er ook vast flink door beinvloed kunnen worden.
     
    zapling vindt dit leuk.
  4. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Een toets gemaakt uit hard materiaal zoals ebben is veel gladder te krijgen dan eentje van zachter materiaal.
    De klank kan zeker beïnvloed worden door gewicht en lengte van de toets. Er is onderzoek gedaan naar de optimale lengte en dichtheid (gewicht) door Martin Schleske. Er zit in het forum Literatuur wel een artikel over waarin middels een wetmatigheid (formule) kan worden bepaald wat de juiste dimensies van de toets voor een bepaald instrument dient te zijn. De frequentie van de toets (fb)wordt dan in overeenstemming gebracht met die van de corpus (B0).
     
    Fabian vindt dit leuk.
  5. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Deze bedoel ik.
     
  6. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Ik heb de toets nog maar eens een polijstbeurt gegeven. Ook heb ik het metalen staartstuk vervangen door een houten exemplaar en de plastic kinsteun vervangen door een houten. De kunststof stemsleutels heb ik ook vervangen door houten sleutels. De viool speelt weer lekker en ziet er nu ook beter uit.
     
  7. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Is dat dan nog steeds de toets met een zachtere houtsoort? Dan heeft polijsten niet zo veel zin lijkt mij, omdat zacht materiaal zich eigenlijk niet laat polijsten. Waarom niet een geheel nieuwe ebbenhouten toets er op pas gemaakt?
     
  8. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Een foto doet 'wonderen'! :)
     
  9. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Het is nog steeds de originele toets. Het hout lijkt pallisander te zijn. Het is nog best hard hout en blijkbaar geen esdoorn. Ik heb inmiddels wel een ruwe ebbenhouten toets die ik voor deze viool zou kunnen gebruiken, maar momenteel is vervanging van de kam waarschijnlijk hetgeen dat een verbetering kan gaan opleveren. Ik zal proberen foto's te plaasten, dat geeft soms wat meer informatie.
     
  10. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Enkele foto's om de boel te verduidelijken.

    Voor de aanpassingen:

    voor.jpg

    Tijdens de aanpassingen:

    hv01.jpg
    hv02.jpg

    Na de aanpassingen:

    na.jpg
     
  11. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Je hebt het garnituur nu wel mooi in dezelfde stijl!
    Als het instrument nu ook nog een mooie klank voortbrengt lijkt me de opzet geslaagd.
     
  12. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Ik vind de viool er nu mooi uitzien. De klank laat nog wel wat te wensen over.

    De viool is wel luid, maar ik vind de kam wat 'horkig' vormgegeven en ik denk dat het daardoor wat 'nasaal' klinkt. Ik ga proberen een nieuwe kam op maat te maken en op deze viool te gebruiken. Ik weet dat een goede kam passend maken geen werkje is waar men lichtzinnig over moet denken, maar ik ga het toch proberen.
     
  13. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Als de viool nu luid klinkt staat wellicht de stapel niet optimaal. Ik zou de positie dan eerst aan een onderzoek onderwerpen en de positie alsook de spanning tussen de beide bladen aanpassen indien daar aanleiding toe is. En die is er wel gezien de luide klank.
    Doe dat voordat de kam geplaatst gaat worden omdat de bladen een iets andere vorm aannemen bij een andere plaats -en ook spanning- van de stapel.
     
  14. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Dat is inderdaad ook wel een goede om te onderzoeken. De positie van de stapel is natuurlijk ook erg belangrijk. De stapel zou wellicht te strak kunnen zitten, waardoor de viool erg luid klinkt. Dat zou ook wel kunnen verklaren waarom deze niet omgevallen is tijdens de aanpassingen. Ik had toch echt alle snaren en de kam er een tijdje vanaf en hield er daardoor ernstig rekening mee dat de stapel om zou kunnen vallen, maar dat gebeurde niet. Wat leuk om dit te onderzoeken, wellicht ook aan te passen en zodoende meer te leren. Bedankt voor deze tip!

    Overigens zal er dan uiteraard ook een nieuwe kam moeten komen, maar dat was ik toch al van plan.
     
  15. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Eerst de stapel, daarna de kam. Alleen in deze volgorde kan de kam passend gemaakt worden. (kamvoetjes).
     
  16. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Ik heb alvast even gekeken. De stapel staat wel goed gepositioneerd onder het bovenblad en vlakbij onder het kampootje. De stapel staat niet loodrecht op het achterblad, zoals zou moeten. Het staat scheef met de afwijking naar de onderkant van de viool. Ik zal er na het werk eens rustig voor gaan zitten, maar deze stapel staat duidelijk niet goed. Misschien is de stapel te lang en toch hard op deze plaats getrokken.
     
  17. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Dat lijkt mij niet goed. Als de stapel vrijwel direct onder de (rechter) kamvoet staat zullen de E- en de A erg schel en luid klinken. Ik heb daarom een schets toegevoegd die het een en ander zou kunnen verduidelijken. De gegeven afstanden c.q. maten zijn richtlijnen.

    Stapelpositie (2).png

    Het plaatsen van een stapel lijkt heel simpel maar een goede passing en precies de juiste spanning is een kwestie van voelen tijdens het zetten. Let wel, dat de gegeven maten richtlijnen zijn. Bij iedere verplaatsing is de kans groot dat de stapel moet worden aangepast. Dat kan zijn in zowel lengte als ook de schuinte. Passen zonder snaren zodat de bladen zonder spanning blijven. Kijken door f-gat en einpingat. Het gebruik van een holle (vergrotende) spiegel die door het f-gat wordt gestoken kan daar een goede hulp bij zijn.
     
  18. Fabian

    Fabian

    Lid geworden:
    2 aug 2020
    Berichten:
    60
    Bedankt voor de goede tips en de duidelijke tekeningen met richtlijnen. Ik moet mezelf nog iets aanschaffen of zelf maken om van binnenuit te voelen hoe lang de stapel moet zijn. Ik moet nog ergens een tandarts spiegeltje hebben opgeborgen dat nu eindelijk van pas kan komen.
    De meest ideale schuinte voor de stapel aftasten is nog moeilijker dan de lengte. Leuk klusje.:)
     
  19. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Bedenk dat sommigen er 'stapelgek' van worden. :)
     
  20. BertBoonVioolbouw

    BertBoonVioolbouw |♫♫|♫

    Lid geworden:
    25 mrt 2003
    Berichten:
    4.902
    Homepage:
    Ken je dan concrete voorbeelden?
     

Deel Deze Pagina