Ik heb met iemand een discussie gehad over het schoonmaken van het haar van de strijkstok. Ik heb het als volgt geleerd, van mijn vioolbouwer: Bakje maken, oplossing water met ammoniak. Haar losmaken en door de oplossing halen. Je ziet het vuil eraf vallen. Afspoelen met schoon water (ik doe dat onder de kraan). Een dag het haar laten drogen alvorens in te harsen. Uiteraard er voor zorgen dat de stok en zeker de punt (vanwege het blokje) niet nat wordt. Ik ben heel tevreden over deze manier. Werkt als een trein en het haar is weer fijn om mee te spelen. De discussie ging over het gebruik van ammoniak. Dat is niet zo goed voor het milieu, dat weet ik, maar zij zei ook dat het het haar kapot maakt. Ik heb die ervaring niet. Ik weet wel dat in haarverf (kappers) beter geen ammoniak zit om die reden, maar daar blijft dat goedje ook een poos op je haar zitten natuurlijk. Zij gebruikt liever een milde zeep (geen afwasmiddel) of alcohol. Mijn ervaring met zeep is dat het niet schoon wordt. En met alcohol dat het haar wat plakkerig wordt, omdat niet alle hars eraf gaat. Maar misschien heb ik het verkeerd gedaan? Ik ben benieuwd hoe jullie hierover denken....
Ik ben niet zo een fanatieke harser, maar ik heb de haren wel eens schoongemaakt met spiritus. Ik ken ook iemand die het met babyshampoo doet. Ik weet dat Pirastro snarenreiniger in de handel brengt. Misschien bestaat er ook harenreiniger?
Ammoniak? NEE! Spiritus? NEE! Zeep NEE (bevat vaak glycerine dat de haren glad maakt) Afwasmiddel: Idemdito!
Er moet dus een oplosmiddel komen wat zowel de overtollige hars verwijdert als ook de vettigheid c.q. viezigheid. Dus even een experimentje uitgevoerd. Ik had nog een zeer vervuilde 3/4 strijkstok liggen. Daar heb ik het haarlint van verwijderd en heb wat testjes gedaan. Isopropylalcohol (IPA) is een wat mildere alcohol die meer vet zal oplossen dan de gebruikelijke ethanol (alcohol). Ik heb een stukje haarlint behandeld met een in IPA gedrenkte lap en ik kreeg er heel veel troep af. Ik had echter niet voldoende IPA om het hele haarlint er in te kunnen onder dompelen. Omdat aceton naar mijn mening ook een goede kandidaat zou kunnen zijn heb ik ook daarmee een experiment uitgevoerd. Ik heb het hele haarlint tussen de knopen onder gedompeld in een bakje met aceton en een kwartier lang laten staan. Af en toe even roeren. Daarna met een droge doek gedroogd en na drogen gekamd. Ik heb er ook maar wat foto's van geschoten: Als ik haarlint zou moeten reinigen zou ik dat doen met aceton. Ik heb geen analyse uitgevoerd om te achterhalen waaruit de geëxtraheerde component(en) bestaat/bestaan. Daar heb ik (nu) de mogelijkheden niet voor. Het zou best kunnen dat er stevig gerookt werd in de ruimte waar deze strijkstok heeft gelegen. Dan kun je teer en nicotine (verklaart de bruine kleur) goed oplossen in aceton.
De vraag is dan wat aceton doet met het haar: kun je er na behandeling nog fatsoenlijk mee strijken. Dat nog eens uitproberen met het schoongemaakte 3/4 versleten oude vodje lijkt mij geen duidelijk resultaat kunnen geven. Aceton lijkt mij ook niet zo'n gezond goedje trouwens, maar ik ben natuurlijk geen toxicoloog.
Als het haar al flink versleten was kun je denk ik moeilijk nagaan of het daarna nog slechter is geworden door de aceton
Als de aanhechting van hars door de aceton zou zijn aangetast, zou dat ook te merken zijn bij een vrijwel nieuw haarlint.
Stop je 'm nou in de ammoniak, dan wordt-ie meteen helemaal wit, binnen een paar seconden. En ik heb nog nooit gemerkt dat de kwaliteit van het haar achteruit ging daarna.
Ik ga het toch eens proberen met ammoniak na het enthousiaste verhaal van Irene. Vraagje: moet het puur uit de fles of moet de ammoniak eerst met water worden verdund?
Verdunnen! Maar de hoeveelheden water en ammoniak zijn mij nooit precies verteld. "Bakje water maken en daar een flinke scheut ammoniak in," zo zei de vioolbouwer hier het. Ik heb het zo al regelmatig gedaan en vond het resultaat altijd erg fijn. Gewoon weer haar als nieuw eigenlijk.
Uit de fles is volgens de informatie die er op de achterkant op staat al <5% (dus minder dan 5 gewichtsdelen ammoniak op 100 delen water). Als je dat ook nog eens gaat verdunnen blijft er niet veel ammoniak meer over. (Ammonia is dus ammoniak opgelost in water.) Het is sterk basisch spul dus moet je het niet in de ogen krijgen. Het tast je huid ook aan: lost een beetje op.
Nadeel van aceton is dat het behoorlijk prijzig is en ook niet zo best als het in het milieu terecht komt. Dus als je geen ammoniak wilt gebruiken ivm het milieu kun je ook beter geen aceton gebruiken. En gebruik je wel aceton dan kun je net zo goed het veel goedkopere ammoniak gebruiken.
Maar er lost geen hars op in ammonia, wél in aceton! Aceton is zo verdampt. Dus met een goede ventilatie merk je er nauwelijks wat van.
Alle hars is van de stok, nadat je hem onder gedompeld hebt in ammoniakoplossing. Haren zijn helemaal glad, als nieuw.
Ik moet mijzelf corrigeren: collophonium lost goed op in een 5%-ige ammonia oplossing. (Dat is het spul zo uit de fles die je koopt). Mijn experimenteerbundel haar krijg ik echter ook in ammonia niet volkomen wit. Dus tot nu toe niet "als nieuw" zoals IdB eerder schreef.
Dat het afgeragde vodje van #6 niet meer wit wil worden ligt dan wellicht aan (of) de kwaliteit van het haar (of) de voorkeur van de originele gebruiker voor zware shag van Van N***e (Roken is Dodelijk!). Ik heb nog ergens een vioolkoffer liggen waarvan de oorspronkelijke eigenaar veel vertoefde in Ierse Pubs in de tijd dat daar de asbakken nog vol waren. De Rookstank is daar niet meer uit te krijgen
