Stradivari in de CT scan

Opmerkelijk bericht in "de Volkskrant" vanochtend: het geheim van Stradivari zou ontdekt zijn door opnamen in een CT scan. Het door Stradivari gebruikte hout zou homogener zijn dan van de meeste andere violen. Bron is een gisteren verschenen artikel in PlosOne. Ik heb de betreffende link naar het artikel alvast opgezocht:
http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0002554 Ik heb binnenkort hopelijk tijd het te lezen en het is ongetwijfeld aanleiding tot een geanimeerde discussie op dit forum.

 

Goede Bijdrage Frits!

 

Zeer vaag artikel.
Ze geven zelf toe ‘a density value of the early and late growth grains could not be determinded definitively.’ (onder het kopje Density differentials)

Vervolgens wordt het nattevingerwerk. Hoe het verschil in dichtheid van zomer- en winterhout wordt gemeten staat er niet bij.
Wordt dan het aantal jaarringen per ROI geteld of heel subjectief de verschillen binnen één jaarring van zomer- en winterhout.
Dat is m.i. niet duidelijk.

Voorafgaand aan het artikel staat:
Competing Interests: The authors have declared that no competing interests exist.

Van meneer Stoel wil ik dat wel aannemen maar van Borman niet. Hij is vioolbouwer. Vier van de acht violen zijn van zijn makelij. Hij heeft blijkbaar belang bij de status van een witte laboratorium jas.
Misschien moet je concluderen dat ze eigenlijk niks significants gevonden hebben, maar ja zoveel werk verzet, wat doe je dan ...?

Jean

 

Bericht van Bert Boon uit de Volkskrant van vandaag, ik heb het overgetypt zoals het in de krant stond zodat iedereen die geen Volkskrant heeft het artikel toch kan lezen.



Scan onthult geheim van Stradivarius:

Leg een klassieke viool onder de scanner en hij blijkt van ander hout gemaakt dan de hedendaagse versie

Amsterdam

Een Nederlandse arts en een Amerikaanse vioolbouwer hebben mogelijk het geheim van de Stradivarius ontdekt. Door CT-scans van de violen te maken, ontdekten ze dat de oude violen van een homogener hout zijn gemaakt dan nieuwere violen. Dit verklaart mogelijk de superieure klank van de Stradivarius.
Berend Stoel van het Leids Universitair Medisch Centrum en Vioolbouwer Terry Borman publiceren vandaag in het tijdschrift PlosOne de resultaten van de studie met scanners, uitgevoerd in het Mount Sinai Medical Centre in New York. In de scanners werd aangetoond dat de dichtheid van modern en klassiek vioolhout vergelijkbaar is, maar dat in de klassiekers de variatie in dichtheid tussen de jaarringen veel geringer is. Dat levert een consistenter geluid op. Hout met een hoge dichtheid is stijver dan hout met een lage dichtheid. Trillingen gaan hier minder goed doorheen. Maar het zijn grote verschillen in dichtheid binnen een viool die de kwaliteit kunnen bepalen, hoe groter die verschillen, hoe geringer de kwaliteit. Er werd al langer vermoed dat de houtkwaliteit doorslaggevend is voor de klankexpressie en draagkracht van een viool. Maar klassieke violen kunnen niet uit elkaar worden gehaald om dit te onderzoeken. Met een scanner onstaat geen schade. Stoel en Borman bestudeerde het hout van vijf klassieke Cremonese violen van meesters als Stradivarius en Guarneri del Gesu, drie honderd jaar oud, en zeven hedendaagse violen. Bij de analyses werd gebruik gemaakt van software die eerder is ontwikkeldvoor het bekijken en analyseren van longweefsel bij emfyseempatienten. Toch zijn er nog vragen over de violen van Stradivarius . Ook andere factoren kunnen een rol spelen bij de klankkwaliteiten, zegt Stoel tegen de Volkskrant: Er wordt gezegd dat Stradivarius een geheim middel gebruikte om het hout te bewerken.
Interview met Berend Stoel:

CT Scan verklaart het geluid van Stradivarius.

Niets klinkt mooier dan de pure tonen uit de klankkast van een echte Stradivarius, vinden kenners. Onderzoeker en medisch informaticus Berend Stoel van het Leids Medisch Centrum heeft daar nu een wetenschappelijke verklaring voor. Hij legde de antieke violen in de CT Scan. Dit experiment is echt toevallig op mijn pad gekomen. Normaal doe ik ander onderzoek Hiervoor heb ik een techniek ontwikkeld om de dichtheid van longweefsel te bepalen. Ik heb daarover gepubliceerd, en dat las de vioolbouwer Terry Borman toevallig uit Amerika. Terry wilde weten of de dichtheid van het hout van oude violen erg verschilde met die van nieuwe.
Ik heb als test eerst losse onderdelen in een scan gelegd. Daarna heb ik in New York verschillende hele violen gescand en de dichtheid van het hout in kaart gebracht. Bij oude violen zijn er minder verschillentussen de jaarringen. Dit levert een consistenter geluid op. De dichtheid van hout bepaalt namelijk de mate waarin trillingen worden doorgelaten.Die bomen die gebruikt zijn voor oudere violen hadden mogelijk een ander patroon vanwege een verschil in klimaatOok wordt gedacht dat Stradivarius een geheim middel gebruikte om het hout te bewerken. Het hout kan ook in de loop der eeuwen veranderd zijn van structuur.

Rob.

 

Naar mijn mening is dit allemaal nieuws wat allang bestond en uitvoerig besproken is en was.
Op dit moment geeft het artikel mij geen enkele meerwaarde. Hout, lak, “ het geheim “ we weten dat allemaal al en we bouwen allemaal nog steeds geen Stradivarius na. Niet dat dat nu mijn bedoeling was want ik had altijd mijn eigen mal

Rob.

 

Wat ik wel interessant vind is het plaatje (Figure 1) in het artikel met daarop de dikte van de bladen door kleur in kaart gebracht.
Wel een beetje verwarrend: Hoe donkerder de kleur hoe dunner het blad!

Kun je hieruit niet concluderen dat Stradivari en Guarneri betere vaklieden waren.
De bovenbladen zijn egaler van dikte zo meen ik uit de kleuren te kunnen afleiden.
De achterbladen hebben een prachtige verdeling (zeker de eerste twee onderaan)
De gradaties zijn vloeiender.

De bladen zijn qua maker anoniem gemaakt.
Maar kunnen we ook een gokje wagen?

De moderne instrumenten staan gewoon op volgorde van vermelding.
Nl. eerste vier van Borman. Daarnee twee van King; daarna twee van Rabut.

Bij de italiaanse bouwers:
Eerste twee van Stradivari en laatste drie van Guarneri (die hebben nl. meer reparaties ondergaan).

Jean

 

Nog steeds geen tijd gehad om het betreffende artikel echt te lezen, maar de link http://www.vk.tv/video/1039933/vioolbouwer-heeft-wetenschap-niet-nodig.html met een relativerende reactie van vioolbouwer Matthieu Besseling is zeker de moeite waard.

 

Prachtig hoor maar menige Strad en Del Gesu zijn meerdere keren “geslooopt”, uit elkaar genomen en onderzocht. Micrometers en dergelijke, dendrologisch onderzoek, de wonderbaarlijke lakrecepten, de geheimen.
Wat eigenlijk ontbreekt is een reactie van “Liuwe” (Fries), een nuchtere kijk op het geheel.

Blijft het een droom om meneer A.S. te evenaren of gebeurd dit al? Bouwen we niet de mooiste instrumenten met een geweldige klank, met een draagkracht van hier tot Jericho.
Hebben we tegenwoordig alleen maar slecht hout en zijn al die vioolbouwers alleen maar lutsers, waren alleen de oude Italianen instaat om een (concert)-instrument te bouwen.

Ik dacht het niet!

Laten we met zijn allen de legende a.u.b. in leven houden, en allen de oude Italianen konden een viool bouwen, niemand anders! Ook al ben je heel bedreven in de vioolbouw, heet je Jean Baptiste V. of ben je moderne bouwer a.k.a. Samuel Zygmuntowicz, je bent een NUL, je kan niet bouwen, de klank en het timbre van jullie instrumenten is bedroevend, beneden de maat, de bouw is piete pruim en de afwering is k.u.d.t.
Helaas voor U, maar u kunt niet tippen aan Antonio en Del Gesu.

Tenminste, tot we naar een instrument gaan… luisteren en haar gaan waarderen, ongeacht het label wat er in zit en ongeacht de financiële waarde (investering), puur luisteren naar de klank, het timbre en alles wat je lief is. Als je van de viool houdt.

Stop een van mijn instrumenten in handen van goed violist (instrumentalist) en er komen klanken uit die ik niet voor mogelijk houd. Laat b.v. Perlman op mijn Rugerri (kopie) spelen. Hij kan het en weet overal klank en muziek uit te krijgen.

Ik denk niet dat de nieuwe CT scan de oplossing is tot… “het probleem der vioolbouw”.
De nieuwe “Strads” liggen eigenlijk voor het oprapen maar niemand wil en durft de droom te doorbreken.

Met vriendelijke groet,

Remi

 

Dromen kunnen ook werkelijkheid worden.

 

Heb je wel eens een stradivarius gehoord? Het verschil in geluid met de beste andere viool is duidelijk te horen. Heifetz kon echter wel op een viool van een paar euro een pracht klank maken, perlman betwijfel ik.