Beste forum-leden, ik ben nieuw, dus ik hoop dat ik mijn vraag op de juiste plek stel. Ik heb sinds vandaag een oude, waarschijnlijk Duitse viool in mijn bezit. Hij is kleiner dan de 4/4 viool waar ik nu op speel. Ik vroeg me af hoe ik kan weten of het hier om een 7/8 of 3/4 viool gaat? Alvast hartelijk dank voor jullie reacties. Vriendelijke groet Joyce van Bavel
Dat is nou ook wat: te groot voor een 3/4 (334 mm) en te klein voor een 7/8 (346 mm). Tussen haakjes de maten die bij een 3/4 respectievelijk een 7/8 behoren.
Dat is juist en dan heb je ook nog de meetfout. Het verschil tussen 3/4 of 7/8 is hier precies 6 mm en dan ligt 340 mm precies tussen beide in. Ik zou dan ook eens de trillende snaarlengte opmeten, aannemende dat de kam goed staat. Als het instrument voor de bespeler prima past zou ik er niet al te zwaar aan tillen als het instrument 'lekker' speelt.
Hartelijk dank voor jullie reacties. De kam was er af, die heb ik zelf teruggeplaatst, dus het is best mogelijk dat die niet helemaal op de juiste plek staat. Ik heb hem ter hoogte van de ‘f-streepjes’ gezet. Ik ga een afspraak maken bij onze plaatselijke vioolbouwer in Middelburg. Wellicht dat hij me meer over dit instrument kan vertellen en kan adviseren. Er zit ook een barstje in de krul. De barst loopt echter over het gat waar de de E- stemsleutel zit. Dat baart me enige zorgen. Ik ben bang dat als ik de snaar opdraai de barst misschien verder scheurt.
Kunt u mij misschien nog uitleggen hoe ik de halsmensuur opmeet? Bij voorbaat hartelijk dank. Joyce van Bavel
Van belang is de z.g. trillende snaarlengte. Of dat het zelfde is als mensuur: daarover is hier al eens eerder gebakkeleid. Wanneer de kam juist is geplaatst, de lengte van de snaren tussen kam en bovenzadel, dat door sommigen ook wel kielhoutje wordt genoemd.
In de vioolbouw gebruikt men de 5/7-deling en veel minder de 2/3-deling. De 2/3-deling levert een mm kortere mensuur op. De juiste mensuur kan worden ingesteld door de positie van de kam te controleren en eventueel te corrigeren. Tijdens de bouw gaat dat precies andersom: dan wordt de halslengte bepaald aan de hand van de grootte van de corpus. Omdat de lengte van de hals bij een gereed instrument vast ligt moet een eventuele correctie voor een juiste mensuur dus komen van de stand van de kam. Bepaal daartoe de halsmensuur, dat is de lengte gemeten tussen kielhoutje en einde hals. Als het goed is zal dat 135 mm zijn (bij een 4/4-viool). Deel deze waarde door 5 --> 27mm. Vermenigvuldigen met 7 levert de mensuur op: 189 mm. Met een bijtelling van 5 mm vanwege het inlaten van de halsvoet in de rand (5mm) kom je dan op een mensuur uit van 194 mm. De denkbeeldige lijn tussen de beide f-kerven dient daarom een afstand van 194 mm te hebben, gerekend vanaf de buitenste rand van het blad. Wat als dat allemaal niet klopt? Stel de halsmensuur is 139 mm? Deel dit dan door 5 --> 27.8mm x 7 ->194.6mm. Tel daar de 5 mm bij op voor het inlaten van de halsvoet, dan kom je uit op nét geen 200 mm. Dat is dus dan de positie van de kam voor een correcte mensuur! Stel de halsmensuur is 130mm? Dan is de berekening als volgt: 130:5 = 26mm x 7 --> 182 mm Mensuur wordt dan: (182 + 5) + 130mm = 317 mm. Dus dan moet de kam op die positie (187 mm) worden geplaatst, gemeten vanaf de buitenste rand ongeacht de inkepingen van de f-gaten. Die zijn soms fout geplaatst. Als de kam een paar mm's in positie gewijzigd moet worden heeft dat onmiddellijk effect op de klank! Want in feite is daarmee ook de positie van de stapel gewijzigd! Ik hoop dat het hiermee duidelijk is.
Nogmaals bedankt voor uw reacties. Helaas is de vioolbouwer waar ik naar toe wilde vanwege vakantie niet beschikbaar. Ik heb nog eens goed gemeten ook via de voorkant en kom op 34,5 cm. Waarschijnlijk dan toch een 7/8. Waar ik meer mee zit is de barst in de krul die dwars over de stemsleutel e-snaar loopt (zie foto’s), waardoor ik de viool niet durf te stemmen. Is een dergelijke barst te repareren en weet u misschien aan welk bedrag ik dan moeten denken voor een dergelijke reparatie? Bij voorbaat hartelijk dank voor uw reactie.
De barst loopt niet door het E-gat maar door die van de A. De A-snaar laat zich niet meer stemmen en dat moet je ook niet doen om te voorkomen dat het alleen maar ernstiger wordt. Ter plaatse van de A is er het minste hout romdom het gat en dus is daar het gat het kwetsbaarst voor scheuren. Het hangt er mede vanaf of de barst oud is en of er viezigheid tussen de barst zit. Die moet eerst verwijderd worden anders valt er niet te lijmen. Het A-gat zal verbust en verstevigd/versterkt moeten worden. Daarna de lak retoucheren. Reken maar op zeker €250,= Als je dit laat herstellen, vraag dan eerst een offerte dan weet je waar je aan toe bent.
Beste heer Oosterhof, Hartelijk dank voor uw reactie. Ik zal inderdaad eerst een offerte opvragen en dan bezien of reparatie het waard is. Ik heb namelijk geen idee van de waarde van de viool. Ik weet alleen dat de viool naar schatting 100-150 jaar oud is en waarschijnlijk uit Duitsland komt. Er zit helaas geen etiket in.
De sleutel voor de A lijkt een andere dan de overige sleutels en is ook veel dikker. Mogelijk is er zo maar een sleutel ingeperst die niet goed paste en mogelijk is dat ook de oorzaak van de scheur. Ik stel de volgorde voor van éérst lijmen, na zonodig schoonmaken, dan verbussen daarna pasmaken voor de versteviging aan beide zijden van de binnenwang, vervolgens verstevigen en retoucheren en tenslotte boren en ruimen van een gat en inpassen van een sleutel. Dat is in principe niet afwijkend van de eerder beschreven procedure hierboven, maar de volgorde komt hier heel nauw. Een overweging is het laten vervangen val alle overige sleutels.
