Ik kwam een heel aardig artikel tegen waarin beschreven staat dat een Duitse vioolbouwer ergens in 2001 ‘ontdekt’ schijnt te hebben, dat de ‘speldeprikken’ op o.a. de krul of elders, in sommige Italiaanse instrumenten zijn aangebracht om correcties aan te brengen in de klank. Deze bouwer (Ralf Schumann) heeft dat toegepast op strijkinstrumenten (en zelfs gitaren) en zegt hiermee de optimale klank uit het instrument te kunnen halen. Een soort micro ‘tunen’ dus. Het is de wereld in gegaan als “Acupunctuur voor de viool”. Ik heb er ook een filmfragment bij (duur 5:37 min): Ralf gelooft er uiteraard zelf heilig in, maar er zijn sceptici die hier niet in mee willen gaan. Want zo zijn die ‘speldenprikken’ op de krul geen correcties die door de bouwer zijn uitgevoerd, maar kleine prikjes om aan te geven waar de contouren van de sjabloon lopen. Met potlood vervaagt dat gemakkelijk, met een klein gaatje niet. Volledigheidshalve dan ook nog de website van deze vioolbouwer: http://www.geigenbau-schumann.de/de/ralf_schumann.html Is dit echt of is dit nep?
tsja, het ziet er allemaal erg serieus en doordacht uit met die metingen en grafieken. Maar met de kinsteun behandeling wordt het een beetje ongeloofwaardig. En dan denk ik toch dat het vergelijkbaar is met edelstenen geneeskunde, de klant moet er wel in geloven (en betalen natuurlijk).
Ik kan verder nergens op internet iets vinden over deze vorm van acupunctuur. Zo`n grafiekje van zo`n bevriende onderzoeker zegt me daarom niet zo veel. Natuurlijk heeft alles invloed, toch blijft het altijd lastig om te geloven dat van zoiets kleins als een speldeprik zo`n grote werking kan uitgaan. Om dezelfde reden ben ik ook niet zo gemakklijk tot het geloof te bewegen dat de lak zoveel invloed op de klank heeft. Het gaat om zo`n dun laagje. Maar goed, als agnost zal ik het niet bij voorbaat als onzin verklaren, want ik weethet gewoon niet. Ik heb alleen erg veel behoefte aan meetgegevens. Dat vind ik ook zo lastig aan het werk van Schleske. Werkelijk inzage geeft hij niet. Er is altijd een geheime component. Dat hebben kwakzalvers toch doorgaans ook?
Ik weet niet wie bedoeld wordt met 'vriend' maar ik ben dat zeker niet. Ik sta ook sceptisch tegenover die speldenprikken, want wanneer je er een nieuwe stemsleutel op zet of je kinstuk drie millimeter verschuift is de hele boel weer ontregeld en kun je weer naar de 'acupuncturist'. Maar misschien kan ik wat extra informatie geven die je mogelijk op een andere gedachte kan brengen. Bij de lak spelen twee hoofdzaken: de dikte van de laag en de hardheid. Wanneer een bovenblad enkele millimeters (ca. 2,5mm) dik is, en de laklaag zo'n 50-100 µm, kan dat de beweeglijkheid beïnvloeden hetgeen weer uitwerking heeft op de klank. Naast de dikte van de laklaag die ongeveer 4% uitmaakt van de totale dikte van het bovenblad, speelt de hardheid van die lak ook een grote rol. Een toename van 4% dikte op de totale dikte is dan niet te verwaarlozen. De website van Martin Schleske is al lange tijd niet meer zo publiekelijk als die ooit is geweest. Ik heb een paar jaar geleden van zijn site een aantal gegevens 'geplukt' die gingen over een door hem ontwikkeld recept voor de ideale lak. In een Excel-grafiek benoemde hij de meeste lakcomponenten, maar degene die hij en zijn team hadden ontwikkeld werd K genoemd of zoiets. In ieder geval kwam het publiek niet aan de weet wat de samenstelling was. Ik vind dat geen kwakzalverij omdat hij dat gegeven niet openbaar maakt. Ik vind het ook gerechtvaardigd wanneer hij dat voor zichzelf houdt. Je hoeft als onderzoeker of uitvinder niet al je 'geheimen' prijs te geven.
Frits, bedankt voor dit onderwerp! Als volstrekt ongelovige op dit gebied vind ik het elke keer héérlijk om te lezen welke dwaasheden mensen nu weer bedenken om iets ongrijpbaars toch te kunnen verklaren én te verbeteren! Speldenprikken in de krul, hoe bedenkt ie het! Verchroomde stikkers op de vioolkoffer, de lak oppoetsen met kattenpis, de viool op de kop houden tijdens het bespelen, een strijkstok gebruiken waarvan het hout gezaagd is op tweede kerstdag, snaren gebruiken waarvan de omwoeling is aangebracht door een maagd van twaalf (moet mogelijk zijn), ach, wat is er al niet bedacht om de vioolklank te verbeteren? En beste Frits, de invloed van de lak op een instrument is totaal onmeetbaar, omdat elk instrument anders is, een andere houtstructuur heeft, je kunt nóóit dezelfde voorwaarden scheppen die iets meetbaar maken. Gewoon goed spelen, dat kost niks. Frits, het gaat bij strijkinstrumenten zoals altijd weer om geld, inderdaad, de verwantschap met genezende stenen en die speciale dekens die aan bejaarden worden aangesmeerd tijdens bustochten naar de Efteling is duidelijk aanwezig. Maar gelukkig is er weer stof voor een leuk onderwerp op ons forum en dat is ook wat waard tijdens de komkommertijd! Maar weet je wat ook leuk is? Een nieuwe viool gewoon lekker lakken met olielak, of even een triosonate van Händel spelen met een paar vrienden op een wat natte vakantiedag. En je kunt natuurlijk speldenprikken uitdelen. Nee, niet op een krul.
Het opmerkelijke is dat het effect blijkbaar meetbaar en zelfs hoorbaar is en dus ook niet onmiddellijk rationeel vastgesteld kan worden dat het allemaal onzin is. http://www.zeit.de/2007/08/Geige/seite-1 Citaat: Warum diese Behandlung tatsächlich etwas bewirkt, hat Rolf Bader, Physiker und Privatdozent am Musikwissenschaftlichen Institut der Universität Hamburg, herausgefunden. »Wenn man einen Stein in einen See wirft, entsteht eine gleichmäßige Welle. Sobald diese auf ein Hindernis trifft, bricht sie, und ein Teil der Welle schwappt zurück. Bei der Geige ist der Schall wie eine Welle, trifft er auf die Stelle des Einstichs, beeinflusst das die Gesamtfrequenz.« Bader hat sich die Frequenzbänder einer Geige vor und nach den Nadelstichen angesehen und tatsächlich eine »feine Änderung« festgestellt. »Ich war selbst davon überrascht. Andere Methoden haben bislang nicht so viel gebracht.«
Gek dat er in de hele Encyclopédie van Diderot met geen woord wordt gerept over het tunen van instrumenten. Die achttiende-eeuwers stonden blijkbaar in de Verlichting met beide benen op de grond. Ach, de één begint een adviesbureau, een ander houdt toezicht op de medewerkers van die adviesbureau's en zo blijft er werk. Zzp'ers verschijnen overal. De heer Schumann heeft ook iets uitgevonden om aan het werk te blijven. Bewijs maar eens dat het niét werkt, zogezegd. Eigenlijk best wel slim!
In het filmpje komt een man aan het woord die een grafiekje laat zien met twee lijnen. Een van de klank voor en een van de klank na behandeling. Ik zag deze man aan voor een bevriende onderzoeker. En aangezien ik verder geen inzage heb in wat die grafiek laat zien, zegt me dat niet zoveel. Natuurlijk staat het ieder vrij om te delen of geheimzinnig te doen. Ikzelf geloof gewoon meer in de meerwaarde van kennis delen. Het is niet voor niets een goede wetenschappelijke traditie om al je gegevens openbaar te maken. De koopman denkt: ja dan gaan ze met mijn uitvinding aan de haal. De kwakzalver is bang om door de mand te vallen. Ik vind het van wijsheid en moed getuigen om je kennis te delen. Je krijgt er ook veel voor terug. Zie dit forum!! Maar bovenal stuw je de totale kennis naar een hoger plan. We leven in deze gouden eeuw dankzij de openheid en de bereidheid om te delen.
Op de website staat het rapport van de "bevriende" onderzoeker, Rolf Bader, met de grafieken http://www.geigenbau-schumann.de/down/Expertise_Klangmessungen_Bader_Uni-Hamburg_2004.pdf (onderzoek voor wat het waard is, in Nederland kennen we natuurlijk het "Diederik Stapel effect")
Toch even een nadenkertje: ik neem aan dat de geprikte gaatjes wel open moeten blijven. Wat gebeurt er nu als die gaatjes (ze zijn klein) vollopen met bijvoorbeeld poetsmiddel, stof, stof- met- zweet of een andere substantie die op een viool terecht kan komen? Is dan het effect weg? Of moeten de hout-banen verbroken blijven? 'k Weet niet..
dat is maar heel betrekkelijk, kijk naar de ruzie tussen Apple en Samsung. Of het gedrag van Microsoft, Google, Kodak, noem maar op. De echt succesvolle bedrijven zitten bovenop hun patenten.
De prikken in de krul van deze oude meester zien er inderdaad uit als een aftekening van de contouren: http://www.christies.com/LotFinder/lot_details.aspx?intObjectID=3994122 (even de foto aanklikken voor een vergroting)
Nu je toch zo'n mooie foto van een Guadagnini laat zien: heeft iemand ook nog wat gehoord/gelezen over die bijzondere Guadagnini die Tata Mirando begin dit jaar van een oud vrouwtje kocht op de rommelmarkt van Den Bosch? Is't ie al geveild?
