Ik heb weer eens een vraagje, hopelijk kunnen jullie me helpen. Nu ik de (buiten)bolling aardig in het voor- en achterblad heb geschaafd, vroeg ik me af hoe de randen netjes af te werken. Uitendelijk worden deze rond gemaakt, maar hoe doe je dat? Schuren? Vijlen? Schrapen? Schaven? Allereerst moet ik nog wel wat materiaal weghalen om het blad een mooie buitenste vorm te geven. Ik heb ergens gelezen dat dit via vijlen kan, maar dan kom ik met het bezwaar dat vijlen en schuren in mijn optiek bijna hetzelfde zijn en dat schuren over het algemeen niet geprefereerd wordt. Wegsnijden of schaven is volgens mij heel lastig, omdat je steeds een andere richting op de houtnerf hebt. En voor schrapen is er nog te veel materiaal. Hoe doen jullie dat? En waarom gebruik je die methode?
Daphne, Aangezien tot nu toe niemand reageert, moet ik het maar weer doen. (Of moet ik langer wachten?) Het belangrijkste in dezen is, dat je de rand niet verandert, want zodra je hier wat van afhaalt is je model niet meer wat het moet zijn. Ik snijd met een super scherp mesje een gedeelte van de onder- en bovenrand weg onder een hoek van 45°. Er moet nog wel een randje blijven staan. In de grotere rechte(re) stukken kun je ook een schaafje gebruiken, waarbij je de nerfrichting van het hout (bovenblad!!) goed in de gaten moet houden om grote splinters te voorkomen. Ter illustratie heb ik even wat schetsjes gemaakt: Het schuren van de bovenste oppervlakten van bladen heeft een ongunstig effect op het latere lakken. Schuren maakt dat na het lakken alles wat minder transparant is. Bij grote oppervlakten zal dit merkbaar zijn. Bij het schuren van de randen zal dit nauwelijks zichtbaar effect hebben na het lakken. Ik zou daarom bij de randen gerust schuurpapier gebruiken of ander materiaal, zoals een fijne vijl. Maar -zoals eerder gezegd- de uiterste rand in tact laten anders wijzigt je model en dat is direct zichtbaar!
Bedankt voor je reactie, en ook heel duidelijk met het plaatje! En misschien moet je inderdaad langer wachten, maar misschien zien anderen (ik in ieder geval wel) jou als "de expert." Ik ben pas bezig met mijn eerste viool en kom dus steeds nieuwe dingen tegen waarbij ik anderen (nog) niet kan adviseren. (En ik ben meer een doener dan een lezer, zodat ik eigenlijk pas een boek er op na sla als ik in dat stadium aangekomen ben). Inmiddels ben ik trouwens ook in het bezit van "Geigenbaukunst" van O. Möckel dus langzaam zal ik ook daar steeds meer uit te weten komen. Het ziet er in ieder geval uit als een erg mooi boek! (Leuk, jarig zijn )
Daphne, Ja, nu je het zegt: 23 februari hè? Nog gefeliciteerd hoor met je verjaardag alsook met je nieuwe aanwinst! Gelukkig had je een leuk cadeau om te vragen . Ik dacht dat zoals ik het aangaf, dat in ome Otto’s boek ook zo beschreven staat, je moet het maar eens opzoeken. [als je het niet kunt vinden zal ik voor je aan het zoeken gaan onder welk hoofdstuk en alinea]. Jij en misschien anderen, kunnen mij wel als expert zien, maar dat komt ook omdat er verder niemand reageert en dan wordt je al gauw als zodanig aangemerkt. En ik wil helemaal niet beweren dat ik alles weet; ook ik leer nog steeds bij. Dat komt omdat je via het internet veel méér en gemakkelijker informatie kunt binnenhalen, zoals bijvoorbeeld een hals inlaten terwijl alleen het bovenblad er op is gelijmd. Dat heeft vele voordelen!! Kwam ik gisteren tegen en het idee heeft me in z’n greep. Mede daardoor blijft het bouwen van instrumenten zo boeiend, tenminste vind ik.
Dank je! Het is inderdaad een mooi boek en ik heb er al veel in zitten bladeren en stukjes zitten lezen, maar het antwoord naar mijn vraag nog niet gezocht, zal ik wel binnenkort nog eens doen. En op internet is inderdaad heel veel te lezen, en ik probeer ook wel dingen op te zoeken, maar ik denk dat het allemaal nog interessanter is als je al eens een viool gebouwd hebt. Dan kan je vergelijken of wat jij zelf gedaan hebt handiger of omslachtiger is dan wat je leest. Ik kan wel twee opties in mijn hoofd vergelijken, maar zonder ervaring met het ene kan ik nooit een goed idee daarvan krijgen, je moet bv toch weten wat het hout doet. Maar ja, ik bouw nu niet voor niks mijn eerste viool en ik heb al nog meer hout klaarliggen, waar ook zeker wat mee gaat gebeuren. Voordeel van dit forum vind ik wel dat ik vragen kan stellen en een antwoord krijg en over onduidelijkheden verder kan vragen. In een boek moet je het maar begrijpen op de manier dat het geschreven is, dat verandert niet als je er vragen over hebt.
"In een boek moet je het maar begrijpen op de manier dat het geschreven is, dat verandert niet als je er vragen over hebt." Ja, dat zijn wijze woorden waar je niet bij stil staat. Zo beschouwd, is dit forum van onschatbare waarde.
Daarom lees ik hier ook zo graag! En misschien is het op sommige momenten rustiger en lijken er minder (actieve) leden te zijn. Toch komen er naar mijn idee ook steeds weer nieuwe mensen die uit de oudere topics een hele hoop informatie kunnen halen en actief mee gaan doen (al is het soms maar voor een tijdje). Ik zal niet zeggen dat ik mezelf heel erg actief vind nu, maar er moeten voor mij interessante onderwerpen zijn en zelf heb ik niet altijd veel inspiratie. Vandaag ben ik bij instrumentbouw met de randen bezig geweest, en mijn docent ziet mij altijd het liefst een schuurmachine gebruiken, omdat het anders zo lang duurt. Nu ja, ok, de ruwe vorm dan... Maar de rest maak ik wel thuis met de hand af. Dan duurt het misschien wat langer, maar heb ik wel het overzicht!
Daphne schreef:, “...mijn docent ziet mij altijd het liefst een schuurmachine gebruiken, omdat het anders zo lang duurt.......” Ik vind dit een moeilijk te bevatten opvatting die mij doet denken aan de hakkenbar van een schoenmaker met een batterij mechanische apparatuur: “klaar terwijl u wacht’’. Hoewel de uitdrukking op zich ook alweer niet klopt, maar goed dat gaat weer te ver om daar diep op in te gaan. Misschien zou je je leraar een plezier doen met de aanschaf van voorgefreesde bladen, voorgebogen kransdelen, een fraai gefreesde krul à la Stradivarius en al in de juiste vorm aangeleverde klossen? Dan kan hij zijn lesstof in de kortst mogelijke tijd spuien en weet jij, wat je allemaal te wachten staat bij het bouwen van een instrument. Ik trek het een beetje in het ridicule vlak, omdat ik hoop dat dit niet serieus wordt uitgevoerd, want dan zou ik toch gaan voor het degelijkere werk, namelijk ècht handwerk waar je door het te doen, leert hoe een stuk hout zich gedraagt onder je schaaf of beitel. Bovendien geeft het veel meer voldoening wanneer je zèlf sturing geeft aan je schaaf in plaats van een mechanisch apparaat dat werk te laten doen. Hetzelfde gevoel heb ik bij het lakken van een strijkinstrument: er zijn er die dat met een spuitinrichting doen. Zoiets past naar mijn idee dan weer prima in het beeld van je leraar, want hoe sneller hoe beter? BTW: Vindt die cursus plaats in Arnhem? De Helling o.i.d.?
Ik moet natuurlijk niet negatief gaan doen over mijn docent, want die is eigenlijk heel aardig. Maar ik werk het liefst gewoon met de hand en ik wil voelen wat ik aan het doen ben. Maar hij zegt dat het op die machines veel sneller gaat (en ja, geef hem eens ongelijk). Het is ook dat ik zelf met huidenlijm aan kwam zetten, anders was rustig alles met gewone houtlijm geplakt... Maar nu gaat alles met huidenlijm aan elkaar. (maar mijn docent is dan ook geen vioolbouwer, zoals ik al gezegt heb). Maar intussen weet hij ook wel dat ik "eigenwijs" ben en dat ik geen schuurpapier over de bladen ga halen (daar heb ik mijn schaapstalen voor...). Langs de zijkanten is dan dus wat anders, maar het liefst doe ik dat ook lekker traag met de hand. Vaak zegt ie ook dat ik het op de traditionele manier wil doen (en dat vind hij verder ook wel best hoor) en dat klopt ook wel. Ik heb bij vioolbouw nog echt het oude handwerk in mijn hoofd, een beetje nostalgisch eigenlijk. (Bij vioolbouwers ruikt het ook altijd zo lekker naar hout enzo). Ik ben wel blij dat ik mijn eigen schaafjes en schraapstalen heb, zodat ik ook lekker mijn gang kan gaan met de hand, sinds vorige week ook nog een extra guts en het hele mooie boek van O. Möckel. Ik heb hier thuis trouwens wel voorgevormde bladen liggen en ook een voorgevormde krul, maar voorlopig vind ik het veel leuker om alles lekker zelf te maken. En het mag me best even wat tijd kosten, dan maar wat minder snel . Bovendien heb ik ook nog genoeg hout om zelf bezig te zijn. (Ik heb al plannen voor een altviool, een achste viool en het nabouwen van mijn viool waar ik altijd op speelde en eigenlijk wil ik ook ooit nog wel eens een cello bouwen, maar ik kan niet alles tegelijk, helaas). De cursus is trouwens in Delft bij het cultureel centrum (voornamelijk gericht op studenten van de TUDelft), en ik heb het prima naar me zin daar. Maar aan de andere kant zou ik ook wel wat meer specifieke vioolbouwdingen willen leren, in plaats van maar doen. Zodoende ben ik voor van de zomer voor een cursus aan het zoeken, het liefst in Engeland, want dat oefen ik dat ook nog.
Daphne, hoewel Geigenbaukunst in het Duits is, heb ik onderstaande info voor je betreffende een cursus vioolbouw in Engeland: http://www.violins.demon.co.uk/course/index.htm De Engelse pond is behoorlijk prijzig waardoor de cursus dat ook wordt, maar ja, je moet maar eens kijken wat je er allemaal voor krijgt. Het vindt plaats in mei en juni. Ik heb niet gekeken of er nog plaats is, maar dat kun je zelf ook. Misschien heb je er wat aan?
Bedankt voor de link en het meedenken Ik had het zelf ook al gevonden, en contact opgenomen voor de cursus in april, maar die was al vol. De nieuwe data had ik nog niet gezien, die moeten er nog maar net opstaan, dus ik ga zeker opzoek naar een gaatje in mijn studierooster. Het lijkt me erg interessant om die cursus te doen, en bovendien kan het alleen maar goed zijn voor mijn engels.
Misschien is er nog een plaatsje vrij in de juiste periode? Ik denk dat de Engelse vioolbouw een beetje wordt onderschat. Er zijn hele goede instrumenten ooit gebouwd door bouwers zoals: Banks, Betts, Dodd, Fendt, Forster, Gilkes, Hardie, L. Hill, Kennedy, Lott, Panormo, and Tobin die het Cremonese model overnam. Later in de 19e-eeuw zat er een beetje de klad in, maar net zo in de eeuwwisseling hadden we de gebroeders Voller, die de traditie dat Engelsen goede namakers in stijl zijn, voortzetten. De huidige bouwers die een beetje bekend zijn dragen de naam: Martin Bouette, Andrew Finnigan, Christophe Gotting en Roger Hargrave, laatst genoemde maakt instrumenten die zwaar antiek gemaakt zijn tot de meer normaal van schaduwpartijen voorziene violen maar desondanks toch weer kunstmatig oud gemaakt dus. De Britse vioolbouw staat onder voortdurende kritiek en dat komt voornamelijk door in plaats van het hebben ontwikkeld van een eigen stijl, steeds maar kopiën te hebben geproduceerd. Soms wel kopieën van kopieën, wat je natuurlijk krijgt in zulke systemen.
Eigenlijk heb ik me nooit echt in Engelse vioolbouw verdiept. De verhalen en de bekende bouwers komen bij mij nog steeds uit Italië, Duitsland en Frankrijk. Toch, als ik een vioolbouwschool zou mogen kiezen (in Europa) zou ik het liefst naar Newark gaan. (Eigenlijk Mittenwald, maar daar was iets waardoor ik niet toegelaten zou kunnen worden). Gek toch eigenlijk... Maarja, of ik ooit die opleiding ga doen, weet ik niet, het lijkt me leuk om het een half jaar te doen, maar dat zal geen optie zijn. En over de data die je gaf... ze vallen echt heel ongelukkig... maar ik ga toch proberen wat te schuiven, want het lijkt me echt gaaf zo'n cursus!
Ik haal even een oud topic boven, hoewel het misschien verstandiger is om een nieuw topic te openen. Maar het gaat deels door op de discussie hier. Ik heb namelijk weer een vraag over schuren. Ik ben nu bezig met de krul en om de vorm mooi egaal te krijgen, raad mijn docent (instrumentbouwer, geen vioolbouwer) aan om schuurpapier te gebruiken. Natuurlijk zeg ik dan steeds nee, maar ik vraag me af hoe jullie dan de krul netjes strak krijgen, gaat echt alles met schrapen (als de vorm er al uit gegutst is)? Of schuren jullie en gebruiken jullie daarna het schraapstaal om het oppervlakte te verbeteren voor lakken? Daphne
Hoi Daphne, Wel in dit geval, waar het gaat om het hardere esdoorn en relatief klein oppervlak, gebruik ik naast schraapstalen die in de juiste vorm geslepen zijn, ook schuurpapier. Dat schuurpapier wind ik om een ronde houten stok van de gewenste diameter (Ik heb er diverse). Het is namelijk best wel moeilijk een egale diepte en vorm te krijgen van je ‘Hohlkehle’, de buitenste holtes van de krul. De buitenkant van de wendingen bewerk ik meestal met de juiste guts (vorm en grootte en...super scherp!!). Wanneer alles dan de juiste vormen heeft en er niets meer gecorrigeerd hoeft te worden, 'behandel' ik mijn krullen altijd een aantal malen met goed heet water. Opbrengen met een kwastje, niet te spaarzaam maar ook weer niet drijfnat. Een paar uur wachten tot alles droog is. Dit heeft tot gevolg dat de vezels zich oprichten. Wanneer je dat een paar maal doet (twee maal is meestal wel voldoende) en je na iedere bevochtiging en droging steeds schuurt met hetzelfde stuk schuurpapier, krijg je een spiegelglad oppervlak als resultaat. De truc om steeds hetzelfde (goede kwaliteit) schuurpapier te gebruiken heeft ten doel, dat het schuurpapier steeds botter wordt en steeds minder afneemt waardoor het substraat gladder wordt. Maar misschien kun je deze behandeling beter later uitvoeren wanneer je in de lakfase bent terecht gekomen. Of: je doet het nu en later nog een keer, kan ook. Dus: samenvattend heeft je docent wel een beetje gelijk . Overigens kun je deze methode ook vinden in het boek van Ome Otto. Otto Möckel past het alleen toe op een hals, ik heb het ook altijd toegepast op de krul zèlf. Ik ben er zeer tevreden mee en heb daarom (nog) nooit iets anders overwogen. Möckel beschrijft het in een gedeelte dat gaat over het behandelen van de hals. En, zoals je je wel kunt voorstellen, een hals moet ook spiegelglad zijn! Frits
Bedankt voor je reactie! Het antwoord had ik niet helemaal verwacht, maar dat maakt niet uit, zo leer ik weer. Maar welk schuurpapier gebruik je dan, hoe grof/fijn? Want ik denk dat het schuurpapier dat we bij de cursus hebben nog wel redelijk grof is... En het boek, daar staat zo veel in, ik weet soms gewoon niet waar ik moet zoeken (en ik heb nu ook niet zo heel veel tijd...). Maar bedankt dus. Daphne
Ik gebruik behoorlijk fijn, #240 volgens mij en waterproof want dat is wat sterker dus scheurt minder snel. [moet even afgaan op mijn geheugen, want de meeste spullen zitten nog in de verhuisdoos, helaas). In het voorjaar hoop ik weer van start te kunnen gaan met actief bouwen.] Wanneer je grover schuurpapier gebruikt, breng je er krassen in, die je er bijna niet meer uitkrijgt, tenzij je wat rigoreuzer te werk gaat: met een schraapstaal! Meestal merk je gauw genoeg of je papier te fijn is, want dan haal je er bijna niets meer af en dan is er geen weerstand. Ik zei ergens in mijn vorige reactie "relatief klein oppervlak" en ik doelde daarmee ten opzichte van het onderblad, wat weliswaar ook wel van esdoorn is maar een veel groter oppervlak heeft. Meestal is gebruik van schraapstalen in de latere fase van het vormgeven daar veel efficiënter dan aan de slag te gaan met schuurpapier. Bovendien heb je een mooier eindresultaat. Je kunt bij behoorlijk gevlamd hout met een schraapstaal veel beter oneffenheden egaliseren. Frits
Ik ken het wel. Ik ben student en heb een hele kleine kamer, dus ik heb lang niet al mijn spullen voor vioolbouw bij de hand. Dat is wel lastig, en ook daardoor gaat het bouwen traag... Hopelijk deze kerstvakantie weer een hoop doen. Maar ik vroeg me ook af (vooral voor Frits, maar ook voor anderen), hoe heb je het vioolbouwen geleerd? Heb je dat jezelf aangeleerd, door te lezen, of ook cursussen gevolgd, evt bij vioolbouwers? Of gewoon eens binnengestapt bij een vioolbouwer? (al vraag ik me af of die dat echt op prijs stellen...). Ik ben gewoon heel nieuwsgierig, want eigenlijk wil ik het beter leren, maar ik heb inmiddels ook wel gemerkt dat ik (mede door mijn dyslexie) niet echt een lezer ben. Nu heb ik wel de film van Matthieu Besseling, maar dat is nog steeds niet "actief". Ik heb al gekeken voor de cursussen, maar data kwamen steeds heel slecht uit met mijn studie. Daphne
Daphne, Wanneer mijn geheugen me niet bedriegt, heb ik hier al eens uitvoerig op gereageerd. Het vervelende is echter, dat dat is gebeurd toen we Violistenweb nog 'aan de praat' hadden. Ik heb onlangs nog kontakt gehad met degene die de resterende bestanden van VW op SF zou moeten overhevelen, maar het blijkt dat lang niet alle posts compleet zijn. [trouwens hier en daar is me dat ook al gebleken bij een eerdere overheveling, waar zinnen zo maar afbreken en dus incompleet zijn, hetgeen de leesbaarheid nu niet bepaald ten goede komt. Dat heeft alles te maken met het vreemde concept dat de posts van VW in (N.B.) EXCEL werden gezet]. Het ziet er dus naar uit, dat bepaalde onderwerpen die toen zijn besproken ‘verloren’ zijn en dat we soms een herhaling van zetten zullen krijgen, omdat men meent dat het nog niet behandeld is. Voor nieuwkomers is dat ook de waarheid. Na verloop van tijd, zal het hiaat verdwenen zijn, omdat het weer is opgevoerd. Vervelend blijft, dat er nogal wat posts verloren gaan waar iemand energie in heeft gestoken. Nu is het onderwerp van deze sessie (afwerken randen) iets geheel anders dan het antwoord op de vraag hoe ik vioolbouw heb geleerd, zodat ik denk dat het hier niet thuis hoort. Ik realiseer me ook, dat daarmee je vraag niet is beantwoord. Daarom ter compensatie , wil ik er toch wel wat over kwijt: heel veel gelezen en begonnen met Otto Möckel’s werk dat op mij als 12-jarig jongetje, geheel in de ban van de viool en het vioolspel, amper de Duitse taal begrijpend, diepe indruk had gemaakt: dat wilde ik later ook gaan doen; een viool bouwen! Dus naast heel veel vioolspelen is het met lezen begonnen. Groet, Frits
Je hebt gelijk, ik zal er niet meer van afwijken (en dat doe ik nu toch). En ik dacht dat ik gezocht had in de topics, maar misschien niet goed genoeg en misschien is het inderdaad verloren gegaan. Zelf heb ik mijn boeken er in ieder geval wel weer bij gepakt! En ik ben nu bezig aan een "baby-viooltje" omdat ik het gewoon heel erg leuk vind, dus ik ga binnenkort weer met de randen van de bladen bezig, maar dankzij de reacties op dit topic (en over het algemeen iets meer studie) weet ik precies wat ik ga doen. Daphne
