Na het doorworstelen van kloeke delen Möckel, Buchanan en Wake blijf ik met een groot aantal vragen zitten. Maar ik neem aan dat ik die, zowel in de toekomst als werkende weg, deels zelf wel kan beantwoorden. En desnoods kom ik er hier op een later moment weer op terug Maar één aspect is wellicht wel geschikt om hier aan te kaarten. Ik ben er namelijk niet goed achter gekomen hoeveel laklagen (al dan niet verdund) een viool nodig heeft. En het is me al evenmin duidelijk of er na iedere laklaag weer gepolijst moet worden. Ik overigens lang geleden bij ProArte een flesje Dragon olie-vernis gekocht. Ik verzin de raarste dingen om naar Antwerpen te gaan Maar bij die gelegenheid is mij verteld dat ik ook een flesje Dragon polish moest kopen. En dat heb ik dan ook braaf gedaan. Maar ik vraag me inmiddels af waar die polish eigenlijk voor dient. Ik heb de afgelopen jaren in genoeg vioolbouwateliers rondgekeken om te weten dat een kort daarvoor gelakte (olielak) viool nogal glimt. En dus is mij niet duidelijk waar die polish (een soort politoer?) voor dient. Hopf
Beste Hopf, Na het op kleur brengen en sealen denk ik dat je een laklaag of vijf a zes nodig hebt om na al het polijsten en poetsen een mooi instrument over te houden. Ik schrijf bewust dat “ik denk” omdat het natuurlijk weer van diverse factoren afhankelijk is, hoe dik is je lak, de viscositeit dus, waaruit bestaat je lak, de samenstelling misschien zelfs een verschil tussen olielak en spiritus. Misschien moet je met spirituslak wel een laagje meer aanbrengen. Staat er echt niets over in de vioolbouwbijbel van Möckel, ik kan het me haast niet voorstellen. Groet Remi
Beste Ronald, ik destilleer uit je reactie drie vragen: 1) hoeveel laklagen opbrengen? 2) polijsten na iedere laag? 3) waar dient die polish voor bij een recent gelakt instrument? ad 1): ik neem even dat het lakken gaat plaats vinden met spirit lak. Ikzelf hanteer zo veel als mogelijk is het principe: zo weinig mogelijk lagen opbrengen. Iedere extra laag geeft weer demping en dat willen ‘we’ niet. Maar ik wil ook een bepaalde verzadiging in de kleur want het moet niet al te 'waterig' overkomen. Nu kun je daar -zo lijkt het- best heel gemakkelijk aan voldoen door voor iedere laag een hoge concentratie te nemen; d.w.z. je zorgt er voor dat er behoorlijk wat alcohol verdampt is en daarna breng je de lak op. Ik zei eerder: zo lijkt het, want een behoorlijk visceuse laag laat zich niet gemakkelijk mooi opbrengen, die vloeit niet lekker uit, omdat die te dik is. Te dun is ook weer niet goed, omdat dan na het opbrengen met de kwast er nog van alles gaat gebeuren: de lak gaat zijn eigen weg en vloeit nog uit, loopt nog na. Remi noemde het al: de viscositeit is een belangrijke zaak. Aangezien de viscositeit afhankelijk is van de temperatuur, gaat lakken het beste in een vrij warme omgeving van bijvoorbeeld 25° of hoger. De viscositeit neemt dan af. Bij een dergelijke temperatuur vloeit de lak mooi vlak uit zonder 'rollers' te creëren. Ook moet je zorgen dat er nergens tocht ontstaan kan, anders krijg je hele rare drooggebieden. De kleurverzadiging kan gunstig beïnvloed worden door er voor te zorgen dat de grondlaag al een kleur heeft. Soms wordt dat gedaan door een zogeheten grondering aan te brengen of de UV-stralen afkomstig van zonlicht haar werk te laten doen. Dat laatste doe ik de laatste tijd, omdat er toch wel een heel mooie bruining optreedt, die ook een zekere doordringing geeft in de dieper gelegen houtstructuur. Let wel, de mate waarin de verkleuring optreedt is mede afhankelijk van de tijd waarover het hout werd blootgesteld aan UV alsmede het gehalte aan lignine in het hout, want die component zorgt voor de verkleuring! [Een krant die gemaakt is van ongebleekte papiervezels, bevat relatief veel lignine en wordt daarom in betrekkelijk korte tijd behoorlijk geel of bruin-geel]. Dit soort grondering heeft grote analogie met je de huid laten verkleuren richting bruin! Met alle gevolgen van dien wanneer een nog acceptabele tijd frequent wordt overschreden: huidkanker. Wanneer je lakt met olielak gaat het allemaal wat gemakkelijker en hoef je je nauwelijks druk te maken over het mooi verdelen van de lak. Je kunt de kwast meerdere malen op dezelfde locatie aanraken. Het drogen gaat echter wel wat langer duren tenzij je een UV-kabinet hebt waar de UV-straling de droogtijd aanzienlijk kan verkorten. ad 2): Ik doe dat soms wel, soms niet. Met heel licht opruwen krijgt het oppervlak een groter effectief oppervlak en zal er dus betere hechting zijn aan de volgende laklaag. Ruw je nét even te veel op, dan ben je zo door de eerder opgebrachte laklaag heen en is het niet ondenkbaar dat er onregelmatige plekken ontstaan: 'vlekkerig'. Moet je per geval bekijken dus. ad 3): polishen voor een recent gelakt instrument lijkt me niet nodig. Het hangt er wel vanaf of je de laatste laag nog wilt behandelen om een te grote spiegeling tegen te gaan. Persoonlijk vind ik die heel glimmende oppervlakken er nogal kunstmatig uit zien. Daarom behandel ik de oppervlakte en maak die wat matter: een fijne patina. Remi verwijst naar de 'vioolbijbel' en daar staat toch ook heel veel wetenswaardigs in omtrent het lakken. Misschien niet een direct antwoord op het aantal op te brengen laklagen, maar dat kun je er wel uit opmaken wanneer je goed leest. Het heeft ook te maken met de persoonlijke voorkeur van de lakker: een verzadigde kleur of slechts een heel fijne nuance? Frits
Hopf, Persoonlijk zou ik uitgaan van een olielak, zelf heb ik gevoelsmatig niets met spirituslakken en het doet me een beetje denken aan celluloselak. No voor je de kwast er opzet is de lak bij wijze van spreken al droog. Ook lijkt me het heel moeilijk omdat met een spirituslak je eigenlijk gelijk een beetje van de vorige laklaag oplost/aanspreekt, het geheel erg vluchtig is egaal een laklaag op te zetten. Vergeet niet dat je ook een paar kwasten nodig hebt. Mijn vader was schilder en zijn kwasten waren hem heilig. Ik heb mijn vader bijna nooit een nieuwe kwast zien kopen, dat waren rotdingen waarvan de haren loslaten. En als hij een nieuwe kwast kocht dan kreeg deze eerst een hele behandeling voordat hij echt gebruikt werd. Mijn Pa had verschillende kwasten voor verschillende doeleinden. Een kwast voor te gronden is anders dan een kwast om te lakken. Die ouwe mengde ook zijn eigen pigmenten, maakte indien nodig zijn eigen lak, maakte zijn eigen politoer, werkte met puimsteen en zo, lijnolie, terpentijn. Dingen en ingrediënten die je nooit meer vergeet. Voor het lakken heb je een goede kwast nodig en die koop je niet bij de Gamma. Voor het lakken heb je denk ik twee of drie kwasten nodig. Een c.a. 6 a 8 cm brede kwast voor de grote vlakken, het boven en onderblad, een smallere kwast 2 a 3 cm voor de zijkanten en een 1 cm brede kwast voor hals en krul. Frits zal me hierin wel kunnen verbeteren, hij heeft immers meer ervaring maar ik denk dat ik met de kwasten een redelijke kant uit kom. Vergeet niet dat je een goede kwast nodig hebt en niet zo’n blokkwast van de Gamma. Laatst was ik bij Goedman in Den Haag (Prins Hendrikstraat ) en had een kwastje in mijn handen van kalfsharen, c.a. 20 euro. Een goede kwast kost een paar centen, maar als je haar goed behandeld gat ze jaren mee. Dus even een lakje aanbrengen… Remi
Frits en Remi, Ten eerste hartelijk dank voor de uitgebreide reacties & adviezen. Ten tweede ging ik er in mijn eenvoud van uit dat met betrekking tot het aantal laklagen er wel zoiets als een 'norm' zou bestaan. Maar het is allemaal wat individueler dan ik dacht. Misschien ook wel zo aantrekkelijk. Overigens gebruik ik olielak. Want als spirituslak hetzelfde is als schellak, heb ik daar niet zulke goede herinneringen aan. Jaren geleden vroeg een oude tante mij om een 'gouden' schilderijlijst op te knappen. Bij navraag bleek dat dit met schellak diende te gebeuren. Dat was toen nog 'gewoon'bij de drogist te krijgen. Om een lang verhaal kort te maken: ik moest schilderen als zat de dood me op de hielen, want die rommel plaakte zowat aan mijn kwast vast Toch nog een vraagje. Frits, je memoreert het 'matteren' van een laklaag. Maar waar doe je dat mee? Groet, Hopf
Voor het aflakken van mijn eerste viool heb ik voor mijn kwast (2,5 cm) 25 euro moeten neerleggen... Maar ik moet wel zeggen: Je kan er van verzekerd zijn dat de kwast betrouwbaar is en geen haren loslaat. Mijn viool heb ik met olielak gelakt (Hammerl) om wat ervaring te krijgen met het opbrengen. Ik zie het als een groot voordeel dat je de mogelijkheid hebt om na het lakken nog wat te kunnen corrigeren. Omdat ik tamelijk perfectionistisch ben, heb ik wel een keer alles er weer afgehaald, omdat ik niet tevreden was over de kleur. Gelukkig gaat het nu de goede kant op.....
Wanneer je olielak gebruikt, kun je dat het beste doen met 'Wienerkalk' en water. Je slijpt er een heel dun laagje af, net genoeg om de glans weg te halen. Frits
Ik heb indertijd in Antwerpen voor nogal wat geld twee kwasten gekocht. Want je denkt 'nou zo'n man, die zal er wel verstand van hebben'. Maar om kort te gaan: één van beide kwasten verloor zijn haren nog sneller dan ik Hopf
Misschien was die kwast in de winkel (ProArte?) al aangevreten door de mijt. Beginnende kaalheid zogezegd. Dat kun je van hoofdhaar niet zeggen, dat aanvreten door de mijt dan. Frits
Frits, Voor wat betreft mijn verlies aan hoofdhaar: daar heb ik geen mijten voor nodig. Dat is onmiskenbaar genetisch bepaald :lol: Zoons heb ik niet maar wel twee dochters. En die hebben nergens last van. En mijn kleinzoon heeft onmiskenbaar het peenhaar van zijn vader :lol: Hopf
Hoewel ik geen moleculair bioloog ben, noch Mendel, dacht ik dat het hier dan gaat om een hormonale zaak! Vraagje: Was die 'vreemde kwasten'-zaak ProArte? Frits
Frits, Als je maar niet denkt dat ik mijn ' hormonale kwesties' hier in het openbaar aan de orde ga stellen Inderdaad. Het was ProArte. Kennelijk specialist in Belgische kwasten Hopf
Ik dacht: even proberen. ProArte dus. Ik heb niet zo lang geleden inleg voor een altviool bij die lui besteld (en ook gekregen), maar dat leek nergens op. In één woord en twee lettergrepen: rommel. Ik heb er een aantal macro-foto's van geschoten en ze die met begeleidende tekst per e-mail toegestuurd met de opmerking dat dit niet kan. Het was overigens de eerste keer dat ik iets bij hen bestelde. Ik zei ook dat ik nog niet eerder dergelijke rommel had gekregen noch gezien, bij wie dan ook. Dat hielp: ik kreeg per kerende post deze keer een stuk of 10 meter perfecte inleg van onberispelijke kwaliteit inclusief een hoop excuses. Het kan dus best wel! Moraal van dit verhaal: zend ze bewijsmateriaal en een goed gefundeerd verhaal en misschien dat je óf je geld terug krijgt (zij de kwast) óf een goede kwast. Frits
Nog een slechte ervaring met ProArte: Ik heb met dezelfde bestelling als die van de inleg voor de altviool, ook een aantal Lemoine altviool kammen besteld van verschillende breedte. Ik kwam er onlangs pas achter, dat het etiket op het plastic zakje wel keurig netjes vermeldde dat het ging om een Lemoine kam, maar als je de kam eruit haalt blijkt het een Aubert kam te zijn. Voor mij hoeft het niet meer: ProArte heeft voor mij afgedaan! Stelletje prutsers! Frits
Ik geloof dan ook niet, dat er heel veel vioolbouwers zijn die hun spullen bij ProArte bestellen, al kan ik uit eigen ervaring niets slechts over dit bedrijf vertellen, aangezien ik nog nooit iets bij ProArte heb besteld.
Maar wanneer een bedrijf als ProArte een hele catalogus vol met spullen aanbiedt, en er zou niemand zijn die het kocht, dan was ProArte allang verdwenen! Dus er moeten voldoende klanten zijn! Nu besef ik ook wel, dat een eenmalige -en misschien ook nog wel een tweemalige- slechte beurt niet betekent dat alles slecht is, maar zoiets hoort toch niet. Dan ga je naar een ander.
