Genieten van de 5e Cellobiënnale

Het feest voor ons, cellisten, komt snel naderbij! Voor de concoursdeelnemers spannende tijden en voor ons als amateurs The Place To Be: prachtige concerten, masterclasses waar we de kunst kunnen afkijken en nog zoveel meer!
Het nachtconcert van 2Cello's is natuurlijk uitverkocht Apocalyptica komt iets ná de Biënnale. Verder is het programma lekker vol en, zoals al eerder gezegd, geweldig gevarieerd!
Van een strijkersforumlounge is (nog) geen sprake, maar alsnog genoeg gelegenheid om met elkaar ter plekke de stand van zaken rond de cello te horen en te zien.

Wie iets gehoord, gezien, meegemaakt of wat dan ook op de Biënnale, nodig ik uit om dat met ons te "delen" (zoals dat tegenwoordig heeft) in dit topic.

 

Ik heb mezelf getracteerd op een dagje Amsterdam. Ik zal echter niet verder komen dan het Muziekgebouw aan het IJ! ('t Kan een geruststelling zijn voor de rest van de stad).

En op donderdag staat de Indiase Cello "op het menu". Ik ben toch wel heel verzot geraakt op de niet-westerse strijkinstrumenten en geïnteresseerd in wat je er muzikaal allemaal mee kunt.

Wie komt gezellig meeluisteren, meekijken, meegenieten?

En wie is er al geweest intussen? Hoop in dit 'draadje' de ervaringen van anderen te vernemen!
Ik zal zelf ook verslag van doen.

 

Intussen is bekendgemaakt welke zes deelnemers aan het concours door mogen naar de tweede ronde: Rolando Fernandez Lara, Boris Nedialkov, Simon Velthuis, Emma Kroon, Jan Oppelaar en Anton Mecht Spronk.
Ik wens hen veel sterkte bij de voorbereiding op deze nieuwe spannende ronde en ik kom naar hen luisteren (en voor hen duimen!).

O ja, en elke dag is er BiënnaleTV, dus genieten op afstand kan ook al.
Maar er echt zijn is eigenlijk niet te vervangen.

 

Zowel de stemsleutel van de C als de D snaar zitten niet helemaal in lijn, als je het mij vraagt.

 

Dat klein beetje schots en scheve kan iets hebben van "hoe ik eruit zie doet er niet toe, alleen hoe ik klink, telt".
Maar kun je niet uiteindelijk wel problemen krijgen met die scheve sleutels? Omdat die uiteindelijk toch gaan wrikken (speling creeëren) en uiteindelijk een snaar sneller ontstemd raakt?

 

Nu weer terug naar de Cellobiënnale. Never a dull moment daar!
Kinderconcert, experimentele muziek in de cellobox in de foyer, concours en het lauweren van Anner Bijlsma gisteravond als nestor van de cellomuziek en dank voor zijn grote, geïnspireerde verdiensten op cellogebied.
Hij mag nu 50.000 euro besteden aan talentontwikkeling voor de nieuwe generatie cellisten in opkomst.

De BiënnaleTV heeft inmiddels ook uitzending 2 gepubliceerd, die link ik hier door:

 

En het cellofeest in het Muziekgebouw aan het IJ en het Bimhuis (en ook nog in EYE!) gáát maar door!
Intussen is er ook een Biënnale TV aflevering 3 (zondag 19 oktober). Masterclass met Misha Maisky, een mixed band waarin celli spelen met zangeres Nora Fischer en entertainment rondom de cello voor het hele gezin door Pepijn Meeuws en Emile Visser.

 

Gisteravond was ik bij het concert 'Prayer & dance' op de Biënnale. Een heel, heel bijzondere avond.
Van diep intense, serieuze stukken tot uitbundige dansmuziek.
Gespeeld door Amsterdam Sinfonietta, Nathalia Gutman, Sonia Wieder-Atherton, Nora Fischer (zangeres) en Gary Hoffman. Een avond die lang 'blijft hangen'. Wat een expressie, muzikaliteit, samenspel ....... .

 

Gisteren heb ik een geweldig mooie dag gehad!!! Terwijl het buiten slecht weer was, genoten we in het Muziekgebouw aan het IJ van de prachtige muziek en de geweldige sfeer!
Voor degenen die beginnen met een suite van Bach, dat was gisteren de derde, gespeeld door Jens Peter Maintz, staan er glazen met verse sinaasappelsap klaar en croisssantjes. Voor de inwendige mens werd goed gezorgd en daarna dus die derde Suite van Bach. Die heb ik al vaker gehoord, maar nog niet van hem. Het blijft mooi, verrassend en je aandacht trekken!

Daarna het concours. De deelnemers hadden een verplicht programma en één vrij te kiezen stuk van na 1970.
Het verplichte deel bestond uit het derde deel (andante) van de Sonate in g voor cello en piano, opus 19 én de gehele Sonate nr. 3 in A voor piano en cello opus 69 van Beethoven. Een pittig programma, waarin ze alles uit de kast moesten halen.
Van de vrijekeuze stukken werden werken opgevoerd van Witold Lutoslawski (Sacher variations), Krysztof Penderecki (Divertimeno), Benjamin Britten (5 delen uit suite no. 3 en door een ander Tema Sacher) en Alberto Ginastera ( Punena no 2 opus 45). Dit alles zonder begeleiding piano, want solo cello werken.

Zes verschillende jongeren, met zes verschillende pianisten maken er elk hun eigen uitvoering van, terwijl het dus om dezelfde noten gaat. Héél boeiend! En natuurlijk ook de stress bij de jongeren, het opvangen van missertjes en hoe ze zich presenteerden. De drie die ik voor mezelf had genomineerd, bleken ook de drie te zijn die naar de finale gaan, dat vond ik wel grappig. Maar wat een gigantisch niveau van spelen, ook bij degenen die de finale niet gehaald hebben!

Tussen alle bedrijven door is er een markt van cellobouwers, strijkstokbouwers, muziekboekenhandel, CD-handel, cellokoffers en cellostoelen e.d., merchandise Biënnale-artikelen als tassen, boekjes, kleding met opdruk e.d. En een presentatie van de stichting die cellomuziek (één cello met twee speelsters) letterlijk naar het bed van zieke kinderen brengt als afleiding en vermaak voor hen.

Na de uitslag van de jury kon men zich spoeden naar een zaaltje boven waar cellobouwers hun celli presenteren (van elk van de tien bouwers 1 cello was het) en waar Frans Helmerson en Wolfgang Emanuel Schmidt even op spelen om het instrument uit te proberen en daar hun commentaar op gaven. Zo had je instrumenten die direct reageerden, makkelijk 'aanspraken' en instrumenten die zich niet direct lieten kennen, maar waar wel een potentieel in zit. Iedere kijker en luisteraar moet zelf maar luisteren en heeft deze dagen ook de gelegenheid e.e.a. zelf uit te proberen. Nu, als amateur sta je er niet om te trappelen om te gaan spelen als er zoveel mensen rondlopen. Dan liever op een heel stil momentje als bijna iedereen weg is (= in de concertzaal of buiten).
Het is trouwens wel de vraag of één instrument representatief is voor de instrumenten die de bouwer maakt. Deze pakt weliswaar de best gelukte om te presenteren en dat zegt mogelijk iets over de klank die hij/zij nastreeft .
Er waren 3 vrouwen onder de bouwers.

Dan was er nog een presentatie van een docent met drie leerlingen van hem. Helaas heb ik geen A-4tje waar op staat wie dat waren en ook niet wat ze speelden. Een duet van Boccherini, dat weet ik wel. En er werd en kwartet gespeeld met leraar en leerlingen. Héél knap werk, en't zijn nog studenten! Wat een kloof met de huiskameramateur (zoals ik). Goed, voor ons is het een kwestie van knop omzetten en dan genieten van wat we zelf al kunnen en onze ambities realistisch houden. Dan valt er veel vreugde te beleven; op de Biënnale gaat het om CD-kwaliteit!

De grote zaal was helemaal uitverkocht voor het avondprogramma, maar gelukkig voor de liefhebber thuis, werd het live opgenomen voor de radio.
Na de overweldigdende sonate voor cello en piano in a opus 36, gespeeld door Tatjana Vassiljeva en Kirill Krotov (piano) kwamen de Akhmatova Songs van John Tavener, gezongen door Amaryllis Dieltjens (sopraan) en begeleid door Dmitri Ferschtman op de cello. Héél subtiel en een prachtig duo. Geen piano erbij, alleen zij, práchtig! Met deze muziek tussen de oren werden we de pauze ingestuurd.

Na de pauze speelde niet Lesser (volgens programmaboekje) maar Mischa Maisky eerst solo, daarna met zijn dochter een liederencyclus in g voor cello en piano. Hierbij werd op de cello maximaal gevibreerd, naar ik begrijp, om weer te geven dat het om zangpartijen gaat en een sopraan nou eenmaal heel veel vibreert.
Eerlijk gezegd had hij, wat mij betreft, wel wat minder mogen vibreren. Deze topmusicus kan immers ook de niet-gevibreerde tonen zó mooi spelen en de cello lijkt ook met minder vibrato erg op de menselijke stem. Goed, dat is mijn mening. Nog steeds, ik heb genoten van het duo dochter-vader, dat zo'n bijzonder intieme sfeer wist te creëeren tijdens deze uitvoering en ons ook nog tracteerde op een toegift!

Het was een latertje toen ik per trein vlot dacht terug te keren naar huis. Storing bij een spooroverweg....ach, een mens met een hoofd vol prachtige muziek kan wel wat hebben.

Hier een verslag van deze dinsdag op de BiënnaleTV. Het begint met de avond ervoor met Prayer & Dance. Jan, dit zal je bekend voorkomen!.



Ook de Amsterdamse stadszender AT5 besteedde aandacht aan de Cellobiënnale.
Toevallig ook gisteren (dinsdag), ik zag de presentatrice lopen, hier wat het geworden is:

http://www.at5.nl/tv/in-de-stad/aflevering/16247

 

Daar kan ik nog wat aan toevoegen, want ik was er gister ook even bij. Omdat ik wist dat het deze periode heel druk zou zijn met werk, ik mogelijk in het buitenland zou zitten en dat soort dingen, had ik helaas geen kaartjes voor de concerten. Gelukkig is er ook een gedeelte gratis programma. Geweldig om even de sfeer te mogen proeven en er toch even bij te zijn. En ja, ik moet eigenlijk nu al de data voor over twee jaar in mijn agenda zetten en dan gewoon vrij nemen... (zijn die eigenlijk al bekend?). Maar ja.

Ik ben bij de cellobouwers geweest en ook bij Fringe, het concert van de docent en drie van zijn leerlingen.

De cellobouwers: twee cellisten die nieuwe (en minder nieuwe) instrumenten uit probeerden. Ik heb mee zitten schrijven, gewoon omdat ik benieuwd was of ik dat zou kunnen beschrijven en of ik een favoriet had. Dat beschrijven vind ik nog heel lastig, maar een favoriet had ik wel. Jammer was dat het niet helemaal eerlijk was. Er zaten een paar instrumenten bij van al een aantal jaar oud die al ingespeeld waren. Ook waren er twee instrumenten die echt net nieuw waren; eentje pas twee weken oud en bij de andere waren afgelopen vrijdag de snaren erop gegaan. Wat ik de minste cello vond weet ik wel, maar verder is het heel moeilijk. Een instrument sprong er voor mij echt uit. Mooi diep op de C, helder en met veel kleur op de D en de A. En ook de balans van het instrument was erg goed.

Daarna naar de conservatorium studenten. Ik weet dat ik heel wat gemist heb aan de rest, maar ik vond dat al heerlijk om te horen. Vooral het eerste en het laatste stuk vond ik erg mooi. De vingers van de dames die speelden... zo snel, en zo licht. Ik begrijp nu dat ik veel te hard knijp in de hals, en dat ik veel te hard druk in de duimpositie... Ik moet zeggen dat ik wel bijna bang werd van die jongen die speelde, omdat hij best wel eng kon kijken, zo zat hij in zijn stuk.

De stukken die gespeeld werden:
Sonate in C van Luigi Boccherini (1743-1805) door Jee-Hye Bae en Indira Ramatullaeva, beide op cello.
Fantasiestücke, opus 12 van Robert Schumann (1810-1856) door Sebastian Fritsch op cello en Noriko Yabe op piano.
Cappriccio per Sigfried Palm van Krzysztof Penderecki (1933) door Jee-Hye Bae.
Pezzo Capriccioso, opus 62 van Pjotr Tsjaikovsku (1840-1893) door Indira Ramatullaeva op cello en Noriko Yabe op piano.
Polonaise Brillante van David Popper (1843-1913) door Jee-Hye Bae, Indira Ramatullaeva, Sebastian Fritsch en hun docent Jean-Guihen Queyras, allen op cello.

Voor wie nog iets terug wil zoeken .

Al met al een geslaagde avond. En ook al heb ik maar een heel klein stukje kunnen meemaken, het was voor mij meer dan de moeite waard om uit Enschede op en neer te reizen.

Daphne

 

Dank je wel voor de details van Fringe: de stukken die gespeeld werden en door wie. Ik vond de Fantasiestücke van Robert Schumann ook heel erg mooi en verder zo mooi hoe ze in samenspel op elkaar reageerden in duet en kwartet!

Het beschrijven van de celli heb ik gedaan met kleur-(combinaties). Ik vind het moeilijk daar echt de juiste woorden aan te 'hechten'. De instrumenten die nu nog niet "open" waren gespeeld, zou je eigenlijk over een jaar na redelijk intensief gebruik willen horen.

De Cellobiënnale is tot nu toe vooral in de tweede helft van oktober gehouden. Goede kans dat dat in 2016 weer zo is. Ruim voor die tijd is er al een soort 'sneak preview' waarin de begin-en einddatum al bekend wordt gemaakt.
Zo werd op 7 nov. 2013 bekend gemaakt van wanneer tot wanneer deze 5e CBA wordt gehouden. Dat gaan ze eind volgend jaar vast wéér zo doen.

 

Al die bouwers en cello's in de hal en op foyer: stel dat ik nog geen mooie cello had en wel een dikke portemonnee ........ !

By the way blijken enkele deelnemers van dit forum in dezelfde zaal te zitten op de Biennale (en ontdekken dat achteraf). Zo gaat dat met digitaal contact - beetje eenzijdig maar tegelijkertijd boeiend, informatief en snel.

 

Ja, je moet echt een dikke portemonnee hebben! Vandaag was er even een relatief stil momentje om naar zo'n dure celllo te sluipen en erop te spelen. Het was die hele lichte blankhouten. Toch leuk om zelf te voelen hoe dat gaat!
Eerlijk gezegd had ik een andere cello op het oog waar ik wel eens op zou willen spelen, maar daar zaten constant anderen op te spelen en bovendien ook zeer goed.
Maar goed, het was toch leuk uitproberen op mijn niveau en alle aandacht ging naar de andere hoek, dat was fijn voor mij!
Prijskaartje van de cello: 20.000 euro! Ben heel blij met mijn eigen cello!

 

Vandaag ben ik voor twee concerten naar de Biënnale geweest. Het eerste concert was Dutch Vintage: Diepenbrock, Escher, van der Aa en Bons. Ik had mijn kaartje besteld op basis van de informatie van de kleurenbrochure, waarin melding werd gemaakt van optreden van een sarangibespeler, kemencebespeelster, en een erhu-bespeler die een compositie uitvoeren van Joël Bons (dirigent van het Atlas-ensemble; wereldmuziek met instrumenten uit verre streken). Helaas moest, om wat voor reden dan ook, van dit programma afgeweken worden en vervangen door een ander. Tot hier: helaas!

Wat er vervolgens kwam, was eveneens muzikaal genieten van hoog niveau!. De Berceuse voor sopraan, cello en piano van aAlphons Diepenbrock was prachtig en verdiende meer applaus!!! Vooral de cello en de sopraan vond ik mooi opelkaar afgestemd, maar niet ten nadele van de pianopartij bedoeld.

Dmitri Ferschtman vertolkte Rudolf Eschers sonata concertante. De beleving van de tweede wereldoorlog werd gloedvol gebracht!

Michel van der Aa's "Oog voor cello en soundtrack" door Örs Köszeghy was spannend en verrassend: met electrische cello en electrische effecten van een (als ik het goed heb) looping (eigen spel en effecten opnemen en dan weer verweven met het verdere spel). Met een acoustische cello die je electrisch versterkt, kun je ook mooi 'slagwerk' op uitvoeren (kloppen); dat gaat niet op een kunststoffen cello.

Vervolgens weer wat anders: "Omwentelingen" voor cello, klarinet en piano, van Joël Bons, uitgevoerd door Jeroen den Herder cello, Lars Wouters van den Oudenweijer met klartinet en Daniël Kramer op de piano.
Dit was ook nog eens een wereldpremiere! De delen hebben moderne, speelse namen als ravotten, omhelzen en ontketenen. Luister en je voorstellingsvermogen wordt geprikkeld!.
De combinatie cello-klarinet-piano vind ik ook nog eens een heerlijke combi; ik heb genoten!!!

Na de pauze (waarin ik dus stilletjes naar boven was geslopen om mijn kans te grijpen op één van de gedemonstreerde celli te spelen) was het tijd voor het concert Take Five (om 17 uur dus) .

Eerst trad het Kailash Ensemble op: vader en dochter van Staalen met Heiko Dijker op de tabla en Nora Fischer als gastsoliste sopraan. Wat zij brachten, was de Nasadiya Sukta, collage voor sopraan, Indiase viool, tabla en cello.
De collage is gebaseerd op het Vedische scheppingsverhaal, waarbij naar Indiase traditie een omvangrijke inleiding wordt gespeeld, daarna een muzikale aanroeping van de goden en dan een religieuze tekst. Die tekst kregen we als toeschouwers ook. Het heeft even iets weg van het boek Genesis, maar deze Vedische versie gaat een eigen richting op. De tekst werd gezongen door Nora Fischer.

Van Zoltán Kodály werd het adagio uit de sonate voor cello solo opus 8 uitgevoerd, maar dan de versie van het Kailash Ensemble. Marien van Staalen had voor dit stuk de C en G snaar een halve toon verlaagd, zodat het een bourdon-achtig effect heeft en mooi samenvalt met de tanpura, het instrument dat traditiegetrouw de zoemende grondtoon levert in de Indiase klassieke muziek. De melodieën uit de compositie van Kodaly hebben ook duidelijke Indiase 'roots'. Dat heeft te maken met het feit dat de Hongaarse volksmelodieen, waarop Kodaly zich orienteerde, boordevol zit met Roma muziek en de bakermat van de Roma ligt in de Indusvallei.
Het adagio is uitgevoerd als een boeiende beurtzang tussen twee culturen, uitgevoerd door vader en dochter en ondersteund door de tabla en tanpura van Heiko Dijker. Prachtig!

Tenslotte de Indiase raga op een speciaal verbouwde cello, sitar en tablabegeleiding, uitgevoerd door Saskia Rao-de Haas (Indiase cello), Shubhendra Rao, sitar en Sanju Sahai op tabla.
De cello is zodanig verbouwd dat het 5 snaren heeft, gestemd in d-a-d-a-d en nog extra snaren heeft die niet aangestreken worden, maar wel meetrillen. Het effect is een celloklank met dat ietwat nasale oosterse hypnotiserende karakter. Verder werd ons uitgelegd dat men met elkaar improviseert, dus het idee van een jamsessie en daarbij elkaar de ruimte geeft. Er werd dus heerlijk gespeeld en na een hele tijd leek het er even op dat iemand aanzet gaf tot een afronding, maar dat de ander dat dan weer aangreep voor een nieuwe wending en ontwikkeling. Boeiend, rustgevend, tijdloos en misschien een beetje hypnotiserend voor wie daar gevoelig voor is.
Hen viel een geweldig applaus ten deel na dit bijzonder fascinerende optreden!

Hier een opname in India van hen:

 

Je had muziekrecensent moeten worden, toch je beroep een beetje misgelopen ?

 

Tobias, dank voor het compliment! Maar er zijn toch beroepen die mij meer aanspraken en daarvan heb ik er één gekozen.

Het blijkt dat er op woensdag toch nog een kemence op het podium is geweest. In het concert onder de naam : Expeditie Queyras, instrument terecht Lyra genoemd. Dit interculturele concert was ook wel wat voor mij geweest, maar die dag had ik wat anders te doen.
Hier de BiënnaleTV/videoverslag van woensdag de 22e.

http://www.cellobiennale.nl/video

 

En vandaag is ook die van dag 7 (donderdag 23 oktober) uitgekomen.

http://www.cellobiennale.nl/video

Hier kun je ook nog heel goed zien hoe de Indiase cello eruit ziet.