Af en toe krijg ik een Viool in handen waarin de hoekblokjes ontbreken, om de bouw te bespoedigen zijn ze waarschijnlijk achterwege gelaten. Nu is me opgevallen dat dergelijke Violen soms wat zachter van klank zijn, de vorm van de Viool is aan de binnenkant anders en dat zal waarschijnlijk ook de klank beïnvloeden. Nu werden zoals bekend in instrumenten zoals te zien op de schilderijen van de oude meesters nooit hoekblokjes geplaatst omdat een iets dikkere krans rechtstreeks in een groef in het achterblad werd gezet. Aan de bovenzijde werden dan als randversteviging kleine blokjes geplaatst, in dergelijke Violen was dus de vorm heel anders dan de huidige gitaarvorm. Nu werden deze Violen hoofdzakelijk gebruikt voor volks en kamermuziek dus altijd in een kleine beperkte ruimte waar een zachte gedempte klank voldoende was. Dus ik moet aannemen dat vervormingen of obstakels in een Viool het geluid dempen en zachter maken, als dat zo is zouden ook in een moderne Viool obstakels geplaatst kunnen worden waardoor het geluid kan worden aangepast en beïnvloed, zonder dit te behoeven zoeken in snaren kam of stapel of anderszins.
Ik heb nog niet eerder gehoord dat bij de bouw zonder hoekblokjes een dikkere krans werd gebruikt en dat die dan in een groef in de bladen zou moeten vallen. Of valt de krans alleen in een groef van het achterblad? Misschien is deze bewering juist, maar heeft u daar ook bewijzen van? Instrumenten zonder hoekblokjes zouden zachter klinken of minder volume produceren, zo beweert u. Ook dat ben ik nog niet eerder tegen gekomen. Kan het zijn dat de instrumenten die u hebt getest nou net toevallig wat minder krachtig klonken en dat u dan de conclusie trekt dat violen zonder hoekblokjes zachter klinken? Een instrument met hoekblokjes heeft een iets kleiner volume waardoor de eigentoon wordt beïnvloed ten opzichte van hetzelfde instrument zonder die blokjes. Ik ken geen verklaring dat daardoor het klankvolume zou afnemen. Het lijkt me bovendien, dat bij musiceren bij een volksfeest het geluid niet hard genoeg kan zijn: je wilt als muzikant toch graag gehoord worden lijkt me. Vervormingen en/of obstakels dempen het geluid zo neemt u aan. Ja, zou kunnen want wanneer ik het instrument van binnen vol prop met kranten o.i.d. zal er niet veel geluid meer uit komen. Maar is dit vergelijkbaar met wel of geen hoekblokjes? Uw aanname is gebaseerd op wel of geen blokjes en niet als resultaat van een onderzoek waarbij ‘obstakels’ zijn geplaatst in het instrument. Ik vind dit uitermate lastig te discussiëren omdat er geen gedegen onderzoek heeft plaats gehad. In zulke gevallen kan iedereen iets beweren en niemand kan het tegendeel bewijzen. Frits
Ik zou naar aanleiding van bovenstaande graag willen verwijzen naar het artikel van Wim Raymaekers uit 1997 " Reconstructie van een Nederlands Archaisch Viooltype uit de 17de eeuw " te vinden onder Archaische Viool gereconstrueerd. Mij is opgevallen dat Violen zonder hoekblokjes zachter klinken, dit is zeker geen gedegen onderzoek, er is mij iets opgevallen en door dit op dit Forum te plaatsen zou ik graag van anderen horen of hun dat ook wel eens is opgevallen, uit bovenstaande reactie van de heer Oosterhof te lezen hem dus niet.
Ik heb de bron even snel bekeken en dat vereist meer studie om te weten hoe de constructie, die louter is gebaseerd op afbeeldingen, precies heeft plaats gehad. Maar er is literatuur van en dat is tenminste een goed begin.
Van oorsprong werd in de volksmuziek een luide toon gewenst (juist: om over het keuvelende volk en het gerinkel van glas- en aardewerk heen te komen in de herbergen) Vermoedelijk is dit ook de reden geweest dat de vioolachtigen met hun luide toon het hebben "gewonnen" van de Gamba-familie met haar beschaafde publiek aan de hoven van vorsten en de kastelen van de adel. Afbeeldingen van instrumenten op kunstwerken zijn m.i. zeer onbetrouwbaar als bron, aangezien er weinig schilders zijn die een instrument natuurgetrouw kunnen afbeelden: ook de oude meesters gaven menigmaal een impressie, geen goede afbeelding. Dat een instrument zonder hoekblokjes in het algemeen zachter zou klinken heb ik tot nu toe niet ervaren. (en ik heb toch wel een paar violen in handen gehad zo langzamerhand)
Misschien heeft het bovenblad meer steun... Denk eens aan een muziekdoosje dat je op de tafel legt: klinkt veel luider dan dat je het gewoon in de hand houdt. Het is maar een denkpiste...
Ik begrijp het niet! Het bovenblad heeft meer steun? Ten opzichte waarvan? Als er geen hoekblokjes in zitten is er toch juist minder steun c.q. contactoppervlak? De vergelijking met het speeldoosje gaat naar mijn mening mank, omdat hier contact gemaakt wordt met een tafelblad wat gaat fungeren als klankbord. Bij een instrument zonder blokjes is er geen contact met een ander klankbord. Maar misschien begrijp ik u verkeerd? Frits
Ik bedoel meer steun mét hoekblokjes. Het tafelblad was een slecht voorbeeld. neem een blok beton: het muziekdoosje zal ook luider klinken omdat de lamellen bewegen zonder energie te verliezen aan een meetrillend corpus. Als je deze bedenking doortrekt zal het bovenblad van de viool minder energie verliezen aan de krans. nogmaals: een denkpiste
Volgens de eerste wet van de thermodynamica gaat er geen energie verloren. Dus wanneer er contact is met bijvoorbeeld een bovenblad wordt de trillingsenergie daarheen doorgegeven en komt het bovenblad in trilling. Die energie zet de omringende lucht in trilling en tenslotte ons trommelvlies waardoor geluid kan worden waar genomen. Het cruciale is hier dat de trillingsenergie moet worden doorgegeven. Dat kan met een blok beton niet omdat de te grote massa alle energie absorbeert. Er is dan geen energie meer over om dat blok beton in trilling te krijgen. Een beetje analoog aan te dikke bladen bij een viool: die absorberen te veel trillingsenergie!
Dat is waar maar waar ik naartoe wil is het volgende: je hand is zacht dus het corpus van een muziekdoosje kan daarin vrij trillen, akkoord? dus krijgen de lamellen de kans om trillingen via het corpusje door te geven aan je hand. Alle energie die in je hand terechtkomt komt niet in de lucht terecht (voor ons "verloren energie"). Een krans met hoekblokjes is misschien sterker en zal minder energie van het bovenblad opnemen waardoor er meer energie naar de lucht kan. of misschien nemen enkel de hoekjes minder trilling op?... Er zijn zo van die ideeen die in je hoofd zitten (een viool zonder hoekblokjes is luider bijvoorbeeld) sommige daarvan houden steek en andere weer niet. Je kan enkel proberen ze vanuit verschillende hoeken te benaderen, dat gaat veel beter dan ze van in het begin aan te nemen of af te schilderen als nonsens. absorbtie-eigenschappen van verschillende materialen horen dan weer in een ander topic of misschien zelfs op een ander forum
Om te begrijpen wat er nu gebeurt in een Viool zonder hoekblokjes, moeten we beginnen met de Vioolsnaar, deze snaar brengt zijn trilling over op het bovenblad, het gaat meetrillen op de tonen plus de boventonen die met de voorkeur voor trilling (eigenresonantie) van het bovenblad overeenkomen. Het bovenblad versterkt alleen de voorkeurstonen, de mate van versterking is natuurlijk per toon verschillend dus tonen die het bovenblad niet in trilling brengen zullen zoals begrijpelijk niet versterkt worden. Wat gebeurd er nu in een Viool zonder hoekblokjes, alles is nu dus zuiver theoretisch, de trillingen van het bovenblad zullen minder doorgegeven worden naar de krans en derhalve naar het onderblad, omdat het oppervlak wat het bovenblad met de krans verbindt kleiner is, en de ruimte in het corpus van de Viool door het ontbreken van de hoekblokjes onregelmatiger van vorm. Ik hoor de Vioolbouwers onder ons nu smakelijk lachen, en elkaar op de schouders slaand zeggen, die gekke Tobias.
Met een zelfde soort redenering kun je stellen dat de hoekblokjes die trillingen nu juist absorberen. Ik zou zeggen: doe een onderzoek, ontwerp een valide onderzoeksopstelling, trek conclusies, rapporteer in het Engels en geheid dat je daarmee de Strad haalt, wat het resultaat ook moge zijn. Mijn hypothese zou zijn: het maakt niets uit. Maar ja, er zijn wel meer grote geleerden eerst als krankzinnig beschouwd, terwijl ze het later bij het rechte eind blijken te hebben.
Ik vond nog een site waarin ons forumlid Verberkmoes alias Woodpecker, beeldmateriaal laat zien van de bouw van een "archaïsch instrument". Wat ik niet heb kunnen waarnemen is een kanaal in het onderblad waarin dan de krans wordt gelijmd. Ook zijn er wel degelijk hoekklosjes toegepast.
Dat is een Barokviool en die hebben wel hoekblokjes en een Barokviool is niet echt een archaïsch instrument. Archaïsch betekend een primitief ontwikkelingsstadium uit zeer oude tijden, de Barokviool was eigenlijk al in een tussenstadium aangeland. Ook de Barokviool had ten opzichte van de huidige Viool een wat zwakkere klank, omdat hij nog zeer verwant was aan de archaïsche instrumenten. Een archaïsche Viool is te herkennen aan de ver uit stekende hoeken, deze hoeken waren noodzakelijk omdat de hoekblokjes ontbraken, en men daardoor een groter lijmvlak had voor de stevigheid. Tevens was voor de stevigheid een gootje nodig in het onderblad zodat daar de krans in kon worden geplaatst.
In dit verband is het misschien aardig om te kijken naar: La Petite bande Osaka 2011: Bach Brandenburg Concerto No.3 mp4. Op Yuo Tube
Ik zal de link even geven, dat is wat gebruiksvriendelijker dan zelf via YT de boel op te moeten zoeken: Ik zie daar onze Belgische vriend Sigiswald Kuijken weer op zijn viersnarige Viola da Spalla. Maar ook hier geen archaïsche instrumenten: nergens een viool met extra diepe hoeken. Hoewel ik het een prachtige uitvoering vind, vraag ik me tóch af, wat het doel was van deze verwijzing.
We hebben het over oude instrumenten, ik wil hiermee niet mijn gelijk halen, maar gewoon even wijzen op de prachtige oude instrumenten en de geweldige muziek die ze hier mee maken, een nuttig doel heeft het niet. Deze verwijzing heeft dus geen doel, diamanten hebben ook geen doel dan alleen maar mooi te zijn nuttig zijn ze niet, wel de lelijke bakstenen, ook mooie sierbomen hebben geen doel, de lelijke fruitbomen wel, nutteloosheid is de adelsbrief ervan, dit gezeur over wel of geen hoekblokjes is ook nutteloos, zelfs Violen bouwen en bespelen is nutteloos ze dienen geen enkel nuttig doel maar dat is toch juist het heerlijke er van.
Hoewel ik hier graag op wil voortborduren, krijgt de discussie een totaal andere wending. Ik weet niet of er door de moderator gaat worden ingegrepen, maar toch even een paar reacties: Mij heeft het voldoening gebracht en dat is nuttig. Ik zou zeggen geef uw instrumenten aan degenen die er wél plezier aan beleven. Ergens geen plezier aan beleven en dat heerlijk vinden? Het is me een raadsel!
Grappig is dat als twee mensen totaal langs elkaar heen praten, misschien toch het beste om de bezem er door te halen.
