Beste lezers Ik heb een gek fenomeen. Wanneer ik een tijdje aan het spelen ben op m'n viool dan wordt de A snaar vaak iets te hoog. Ik dacht altijd dat een snaar langer werd als je er flink op speelt, maar niet korter. Hoe kan dit? Tussentijds heb ik niet verstemd of bijgestemd. Ik heb een gewone Pirastro Eudoxa en het geldt alleen voor de A snaar. Ik ben benieuwd Kaapsviooltje
Pirastro Eudoxa snaren hebben een kern van darm, die krimpt als je die in de warme kamer bespeelt, omdat door de warmte het vocht uit de kern van darm verdampt en de snaar daardoor korter wordt. Je E snaar is van staal, neem ik aan en verder neem ik neem dat de D en G snaar kunstof omwoeld zijn, die niet krimpen in de warme kamer, omdat er geen vocht uit kan verdampen.
Ik vind de verklaring van Alexander een inventieve gedachte, maar kan me er niet in vinden. Daarbij ben ik me er van bewust, dat ogenblikkelijk de vraag gesteld gaat worden wat ík dan vind hoe het zit. Daar kan ik nog geen antwoord op geven, omdat er eerst nog wat vragen door Kaapsviooltje beantwoord dienen te worden. Want wie weet, hangt ze haar viool wel op aan de muur in de kamer, waadoor er helemaal geen sprake kan zijn van een temperatuursverschil, want de snaren hebben dezelfde temperatuur als de omgeving. Dan hangt het er ook nog maar vanaf wat de relatieve luchtvochtigheid is, waardoor er dan wat vocht geabsorbeerd zou kunnen worden, maar zo veel zal dat nooit zijn omdat er ook altijd een evenwicht ontstaat tussen opname en afgifte. Tenslotte zou het wel eens kunnen wezen, dat Kaapsviooltje de hele set snaren van Pirastro type Eudoxa heeft, en dan zou het fenomeen ook moeten gelden voor de D- en G-snaar, want die zijn dan ook uitgevoerd met een kern van darm. Dus denk ik dat Kaapsviooltje ons daar eerst uitsluitsel over moet geven om er verder iets zinnigs over te kunnen zeggen. Frits
Is het echt de A-snaar die omhoog kruipt of zijn het de andere snaren die wat zakken waardoor de A te hoog lijkt? Je stemt je A meestal als eerste. Daarna volgt de rest waardoor je na het stemmen vaak merkt dat de snaarspanning anders uitpakt dan gepland. Dit merk ik omdat ik samenspelend met andere instrumenten wel eens de D-snaar als uitgangspunt moet nemen.
@Kaapsviooltje, de invloed van de temperatuur geldt dan eigenlijk niet omdat alle snaren onderhevig zijn aan het eventuele verschil. Dan is er nog een belangrijk punt: is de verhoging van de frequentie van de A relatief of absoluut? Rebecspeelster stipte dat al even aan. Want wanneer de G en de D lager zouden worden door uitrekken en de A doet dat nauwelijks of niet, dan lijkt het alsof de A-snaar hoger is geworden. Je zou dus moeten meten of de A-snaar in absolute zin in frequentie stijgt. Dat zou kunnen door die eerst exact op 440 Hz te stemmen met een stemvork, de rest in reine kwinten erbij en dan een tijdlang spelen. Daarna testen of de A is gestegen in frequentie t.o.v. de stemvork met 440 Hz. Een getraind oor kan dat wel waarnemen. (Wel ervoor zorgen dat je geen idiote temperatuursverschillen hebt tussen de twee metingen, omdat dan ook de stemvork geen 440 HZ meer geeft: de lengte van de benen van de stemvork zijn ook afhankelijk van de temperatuur). Een andere mogelijkheid die zou kunnen is, dat je de A wel exact op 440 Hz hebt afgestemd, maar dat daarna door verstemming van de G en D, de kam een ietsje naar voren is komen te staan. De oorspronkelijke A wordt dan een ietsje korter en dus hoger. Frits
Ah-ha...! Dat effect bedoelde ik in mijn 2de alinea. Dit is bij een 3-snarig instrument volgens mij nog erger. Maar Kaapsviooltje schrijft dat haar A-snaar tijdens het spelen verhoogt. De kam zal niet tijdens het spelen langzaam een helling gaan maken.
Oh, maar nu word me meer duidelijk. Je waarneming is gebaseerd op wat de elektronische tuner aangeeft? Dan ligt het aan de tuner, ik zou je gehoor meer vertrouwen. Ik denk dat er helemaal niets mis is met de A-snaar en alles berust op een streepje meer of minder op de schaal van de tuner. Die dingen deugen niet! Er is al heel wat over en weer geschreven over die tuners (zie elders op dit forum). Een stemvork en je oren zijn je beste 'maatjes'! Frits
Toch "rammelt" het bij mij nog wat. Ik neem aan dat Kaapsviooltje haar A-snaar met de tuner stemt tot op het streepje nauwkeurig en vervolgens de rest stemt (hopelijk zonder tuner maar in reine kwinten).Volgens het eerste bericht kruipt de A-snaar omhoog TIJDENS het spelen en dus niet vlak na het stemmen. Ik heb ook wel eens te maken gehad met een kam die niet zo stabiel stond en bij harder spel de toon hoger werd en bij een decrescendo weer netjes terug zakte. :/
Ja, dat klopt allemaal wat je zegt. Het enige wat er aan mankeert is dat de waarneming dat de A hoger geworden is, tot stand gekomen is door de aflezing van de tuner. Ik zag liever een verhaal gebaseerd op een waarneming met het geoefende oor. Die tuner zegt me helemaal niets. Frits
Het is niet alleen dat de tuner het aangeeft, maar ook mijn en vele anderen horen het. Dus geef nu niet de schuld aan een tuner. Die zijn echt wel goed.
Ik bedoelde dit: als het een tuner is waarvan een wijzertje zich in een groen vakje begeeft voor een bepaalde frequentie, kun je er altijd naast zitten zowel onder als boven de gewenste frequentie. Iemand die geen geoefend oor heeft, is hiermee wel geholpen, maar iemand die echt weet waarnaar hij of zij moet luisteren hoort dat verschil tussen het uiterste min-gebied en het uiterste plus-gebied. Heb je een tuner die een knipperend LED-je laat zien zo lang je binnen een gebied zit, heb je hetzelfde. Vandaar dus mijn notitie: ik heb liever iemand die de 'afwijking' met het geoefende oor waarneemt. Maar je bent niet de enige die het verschijnsel heeft waargenomen zo vermeld je, dus dan nemen we nu voor vaststaand aan, dat de A na een tijdje spelen hoger in frequentie wordt. Met dit uitgangspunt is echter het verschijnsel nog steeds niet verklaard! Ik weet er geen antwoord op.
