Hoi, Een poosje geleden de vraag gesteld wat ik aan moest met een bovenblad die op de midden naad bijna door was. Ik heb toen een mal gemaakt waar hij in kon liggen. Heb de oude lijm weggehaald en de naad weer gelijmd. Moet er nog meer gebeuren om de naad stevig te maken ? Rob..
Rob, Wanneer je de indruk hebt dat de verlijming van de naad goed is gelukt, is er naar mijn mening geen aanleiding om de naad te voorzien van de bekende kleine ruitvormige ‘voerinkjes’. Voor een goed onderzoek zou ik de naad tegen het licht houden om te zien of die niet te breed is en overal goed aansluit. Bovendien kun je dan ook zien of de gehele naad goed vastzit. Een te brede naad kan weliswaar geheel opgevuld zijn door lijm, maar te veel lijm is niet de bedoeling en getuigd van een minder goede passing. Een felle lamp onder het blad kan ook dienen als controlemiddel. Er zijn vele reparateurs die niet karig zijn in het aanbrengen van de versterkingen (‘voerinkjes’), ook wanneer die niet absoluut nodig zijn. Er zijn ook bouwers die in hun nieuwe instrumenten al op de centrale naad vooral in de bodem uit voorzorg (?) een serie voerinkjes aanbrengen. Nodig is het niet. Wanneer is vastgesteld dat zo’n voering absoluut nodig is, dan moet eerst de grootte ervan bepaald worden, want een te kleine versterking doet niets en is alleen maar nadelig voor de klank. Bedenk dat iedere toevoeging van massa van invloed is op de klank. In het geval van de centrale naad zou ik geen versterkingen aanbrengen, tenzij er reden bestaat dat er zwakke plekken zijn in de buurt van de centrale naad. Voor het geval er zich scheuren op andere plaatsen mochten voordoen, kan men zich bedienen van het bepalen van de zwakke plekken met behulp van de lichtdoorlaatbaarheid, waar dunne plekken meer licht door laten dan dikkere. Op de te dunne plekken zou dan overwogen kunnen worden of er versterkingen moeten worden ingelijmd en van welke grootte die moeten zijn. Bedenk dat elke voering exact moet worden aangepast aan de ronding, zodat die ook past en overal goed aansluit. Anders wordt de voering op het bovenblad geperst en ontstaat er een dwangstand die niet alleen de welving beïnvloedt, maar ook -afhankelijk van het aantal- een permanente stress geeft aan het blad. [Dit geldt in mindere mate voor de bodem, maar er moet wel een goede passing zijn]. Natuurlijk wordt hout van hetzelde materiaal toegepast als waaraan de reparatie wordt uitgevoerd. Wanneer het de centrale naad van een bovenblad betreft, worden de ruitvormige versterkingen aangebracht met de hoekpunten precies gericht op de naad en wel zodanig dat de nerfrichting diagonaal staat op die van het bovenblad. Dus NIET loodrecht op de nerfrichting van het bovenblad! Houd daarom rekening met de wijze van uitsnijden van de ruit.
Hoi Frits, Naar mijn idee is er geen voering nodig. De naad is weer goed gelijmd. Tevens zijn er enkele andere scheuren weer gelijmd en is het weer een geheel geworden. Ik had al eens aangegeven dat het een Stainermodel betreft die op een haast overdreven manier gemaakt is door de bouwer. Doordat het blad een extreme bolling heeft gaat hij steeds weer scheuren op andere plaatsen. Vandaar mijn vraag over de houtblokjes alhoewel ik er geen voorstander van ben om de bekende redenen ( geluid ). Hij heeft een mooi barok geluid. Toch heb ik weinig zin om hem straks weer uit elkaar te gaan halen. Ik vind het moeilijk te doorgronden. Rob..
Hoi Rob, Sorry, ik had niet begrepen dat het weer om die pseudo Stainer ging. Ik dacht “misschien heeft ‘ie wel een heleboel violen, die gerepareerd moeten worden en is dit er eentje van”. Ik weet niet of het steeds weer optreden van scheuren te wijten valt aan de extreme bolling, dat zou toch niet hoeven lijkt me. Er is vast iets anders aan de hand: luchtvochtigheid, spanning, blad te dun, toch nog ergens kleine scheurtjes die later gaan ‘werken’ en groter worden? Met ‘houtblokjes’ bedoel je de eerder genoemde voerinkjes neem ik aan? Je hebt groot gelijk, dat je het beter nu kunt aanpakken, dan later het blad er weer af te moeten halen. Ik zou nog maar eens goed onderzoeken of je niet iets over het hoofd ziet.
Ik ben nog steeds zoekende naar de oorzaak van de spontane scheuren. Kan ik een werktekening van een Stainer gebruiken bij het bepalen van de juiste dikte van het bovenblad ? Rob..
@ Rob, Als je een werktekening hebt met daarop vermeld de diktes op diverse locaties, zou ik die als richtlijn nemen. Niet klakkeloos overnemen, omdat je dan vermoedelijk te dun uitkomt! Ik zou eerst alles een halve tot 1 mm dikker nemen en daarna bepalen of er ergens nog materiaal moet worden weggenomen.
Rob, Nog even ter aanvulling op je vraag, want dat schoot mij vanmorgen te binnen: Die diktes van een werktekening van een echte Stainer hebben natuurlijk alleen maar zin wanneer je dezelfde welving hebt. Want bij jouw blad vermeldde je eens, dat de welving extreem was, bij het overdrevene af. Dus dan zou je de diktegegevens van de werktekening al helemaal niet kunnen gebruiken. Nu is het zo dat de Modulus 5 (taptoon) sterk afhankelijk is van de welving: hoe sterker de welving deste hoger de frequentie. Door hem nu weer wat dunner te maken gaat die frequentie weer omlaag. Dat is eigenlijk wel logisch want een sterk gewelfde vorm mag dunner zijn en dat komt dan weer mooi uit! Denk maar eens aan een stuwdam die wordt altijd in zo’n boogvorm gebouwd, omdat hij dan veel meer krachten kan opvangen dan wanneer het een recht stuk zou zijn. De grafostatica houdt zich daar mee bezig. Dat de welving allerlei invloeden heeft op de klank moge duidelijk zijn. De richtstraling en daarmee de klankkarakteristiek van het instrument, zal daarop van grote invloed zijn.
Rekenen en nog eens rekenen en ik blijf hangen bij de sterke welving. Je hebt dus gelijk Frits. Heb hem even in elkaar gezet ( los dan ) en houd onder de toets een mm ruimte over. Net zoals hij was toen ik hem uit elkaar haalde. Als ik de welving weet aan te passen maak ik er maar weer een barokviool van. Dan heeft de kast weer wat ruimte en hij klinkt toch al barokachtig. Is het meteen weer een leerobject. Rob.
Je hebt nu dus een mm speling tussen bovenkant blad en onderkant toets, zeg je. Ja, da’s niet echt veel. Grote kans, dat wanneer je in de hogere posities gaat zitten, de toets het bovenblad gaat raken. (Omdat er toch wat druk vanuit de hand c.q. vingers op komt. Bovendien is 1 mm erg weinig speling!) Je wilt meer ruimte tussen die twee delen hebben en dan haal je er dus aan de bovenkant van je blad wat van af? Kan dat dan zo maar? Want je hele welvingsvorm wordt verstoord wanneer je er op die plek wat vanaf haalt. En hoe zit het met de dikte daar? Ik vrees dat je dan je hele blad dient aan te passen en in feite een geheel nieuwe welving moet maken. Dat blad is toch al gelakt? Dan krijg je wel een hoop extra werk hoor! Ik hoop dat je nog een beetje dikte over hebt om dat mogelijk te maken, vandaar dat ‘rekenen’ van jou. Waar zit je nu met je taptoon? Welke frequentie? Zou het niet veel beter zijn om de inclinatiehoek een ietsje te wijzigen door een kleine opvulling te realiseren tussen corpus en halsvoet? Ben je van alle problemen af en geeft je wel meer speling tussen blad en toets! Hoef je ook niets over te lakken. Wat is je virtuele kamhoogte?
Hoi Frits, Nee , ik ben niet van plan iets van het blad af te halen hoor ik kijk wel uit. De inclinatiehoek is een goed idee. Wat is je virtuele kamhoogte vraag je. Frits daar moet ik nog naar gaan kijken en daar heb ik dan meteen een vraag over aan je. Als je de hoek gaat veranderen heeft dat dan zin om dat nu al te weten ? En wat is dan je meetpunt nu ? Rob.
Ja, dat heeft zeker zin, want stel dat je door een gewijzigde inclinatiehoek een kamhoogte krijgt van 35 mm, dan is dat veel te veel. Wanneer je dat nu al weet kun je namelijk ook een beetje afhalen van de onderkant van je halsvoet, de gehele hals zakt dan weer een beetje waardoor de inclinatiehoek dezelfde blijft maar de virtuele kamhoogte ongeveer 27 mm wordt! Even een plaatje erbij gezocht, want dan weten we waar we het over hebben: Wat je zou kunnen doen om te weten wat de V.-kamhoogte is: een latje maken met aan het einde een gat van ca. 6 mm boren. Neem een stokje en maak aan beide zijden een schuin vlak naar elkaar toe. Plaats dat stokje zodanig in je latje dat er een afstand is van precies 27 mm op de plek waar de kam op het blad moet komen. Dat latje ligt dus vlak op de toets. Zie tekening. Even laten weten als het niet duidelijk is. Het heet virtueel omdat het vlak van de toets wordt verlengd.
