Het zal een aantal van u niet zijn ontgaan dat het kabinet voornemens is met ingang van 2013 de snoeischaar te hanteren waar het gaat om de subsidiëring van cultuur. Wellicht is het fenomeen ‘kettingzaag’ hier een passender omschrijving, maar dit terzijde. Waar sommige ‘instituties’, te denken is aan bijvoorbeeld het Concertgebouworkest, goeddeels blijven gespaard, geldt dat helaas niet voor veel andere instellingen. In formele zin is op dit moment alleen nog sprake van een voornemen van het kabinet: het overleg van de betrokken staatssecretaris met de Tweede Kamer moet namelijk nog plaats vinden. Maar geluiden uit de regeringsfracties en van de kant van de ‘gedogers’ doen op dit punt weinig goeds vermoeden. Één van de getroffen instellingen is het Nederlands muziek Instituut (NMI) in Den Haag. Dat instituut staat mij inmiddels zeer na. En dan niet zozeer omdat ik daar als vrijwilliger werkzaam ben, maar omdat het NMI de enige instelling is die zich met, samenvattend, het muzikale verleden van Nederland bezig houdt. Daarbij is het NMI ook nog eens de hoeder van onder meer de Scheurleercollectie en de collecties van Willem Noske. Daarbij is niet sprake van de beslotenheid, zeg maar hoogdrempeligheid, van bijvoorbeeld (sommige) universiteitsbibliotheken. Iedereen, van zowel ‘liefhebbers’ tot aan wetenschappelijk geïnteresseerden, is welkom. Wellicht is het daarom zinvol eens een kijkje te nemen op de website van het NMI: www.nederlandsmuziekinstituut.nl De financiering van het NMI bestaat louter uit subsidie (de opbrengst van de in eigen beheer uitgegeven CD’s met muziek van Nederlandse componisten is niet meer dan marginaal). Van dat subsidiebedrag neemt de gemeente Den Haag op historische gronden driekwart voor zijn rekening. De bijdrage van het Rijk beloopt circa € 265.000 per jaar. Dat laatste bedrag loopt nu gevaar. Het gevolg hiervan zal zijn dat het NMI niet meer in staat zal zijn de, overigens wettelijke, taken uit te voeren. En wat er dan met de collecties zal gebeuren, is nog maar de vraag. Achter slot en grendel, vrees ik. Diep in de krochten van de Koninklijke Bibliotheek. Kortom, ontoegankelijk voor iedereen. Het NMI is een actie gestart met als doel door middel van handtekeningen verzet aan te tekenen tegen de voorgenomen intrekking van de jaarlijkse Rijkssubsidie. Anders gezegd: tegen de opheffing van het NMI. Mocht u zich in dat verzet herkennen, overweeg dan de mogelijkheid die petitie mee te tekenen. Janine Jansen en Emmy Verhey en vele anderen zijn u al voorgegaan. http://nederlandsmuziekinstituut.petities.nl Ronald de Haas
De eerste prangende vraag die bij me opkwam bij het lezen van je topic was: wat doet het NMI dan met een bedrag van € 265.000,= per jaar? Want als de instrumenten die behoren tot de Scheurleercollectie nog niet eens gefotografeerd mogen worden (zie elders op dit forum onder: 'collectie Scheurleer'), is dat instituut het bedrag niet waard(ig)!
Frits, Ik vrees dat hier sprake is van een misverstand. Het deel van de Scheurleercollectie dat daadwerkelijk is overgedragen aan het NMI, betreft de bladmuziek en de boeken over muziek en musici. De muziekinstrumenten, waaronder dus de strijkinstrumenten, zijn sinds de jaren dertig van de vorige eeuw het juridisch bezit van de GEMEENTE Den Haag en verblijven, zoals bekend, in depot in het Gemeentemuseum. Voor wat betreft je (eerste) prangende vraag -vooraf- het volgende. Ik ben de afgelopen twintig jaar verantwoordelijk geweest voor het opstellen van de begrotingen (inclusief suppletoire wetsvoorstellen en slotwetten) van eerst Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en vervolgens de Tweede Kamer. Dat ik dat deel van mijn arbeidzaam leven inmiddels achter me heb gelaten, vormt wellicht de verklaring voor het feit dat ik me niet ook nog eens wens bezig te houden met de begroting van het NMI. Maar een groot deel van de uitgaven van het NMI ligt vast in de vorm van apparaatsuitgaven. Te denken is dan aan de (allesbehalve overmatige) salarissen van de (beperkte) staf, huur van de ruimte en de ICT (denk aan de website) binnen de Koninklijke Bibliotheek, een aandeel in de gas-, water-, licht- en schoonmaakkosten van het gehuurde pand. Daarbij komen dan nog de abonnementskosten van de ook voor het publiek toegankelijke muziektijdschriften, de restauratiekosten van collecties en het uitbrengen op CD van Nederlandse composities. En wees gerust, de vrijwilligers krijgen niets en betalen zelfs hun eigen reiskosten. Je reactie herlezend, treft het mij dat je niets zegt over nut en noodzaak van de petitie, maar je beperkt tot een wat zure reactie over geld en het NMI een verantwoordelijkheid toedeelt die evenwel bij anderen ligt. Op zijn zachtst gezegd, een beetje voorbarig. En onzorgvuldig. Ronald
Beste Hopf, Er verdwijnt TE veel achter slot en grendel, instrumenten welke eigenlijk publiek bezit zijn liggen weggestopt in metalen kasten, zonder snaren zonder kam. Meesterlijk gebouwde violen liggen als objecten in kasten. En ach ik dwaal in mijn eerste alinea alweer af. Misschien reageer ik een beetje kort door de bocht, een zou ik eerst eens verder moeten denken dan mijn neus lang is, (maar ik heb nou eenmaal een kort neusje). Waarom is er wel geld voor missies in Afghanistan, wel geld voor JSF vliegtuigen van miljoenen. Waarom moet dit kleine koude kikkerlandje altijd vooraanstaan als de knip open moet voor een ramp of zo... Waarom staat er (bijna) niemand klaar als het gaat om het beschermen van ons erfgoed, erfgoed waar we eeuwen over hebben gedaan om het op te bouwen. Erfgoed waar menig land niet aan kan tippen. En wij (onze regering) willen geloof ik het liefst alles binnen een paar decennia alles slopen/wissen. Gek genoeg wel miljarden voor Rambo missies, nood hulp en, ach je weet wat er achter de schermen op het binnenhof er doorgejaagd word. Het NMI... daar kun je "internationaal" niet mee scoren (lees: "de grote jongen uit hangen"). We moeten "op de kaart staan", "gezien worden", "mee tellen", grote jongens zijn. Gek genoeg kan er bij voorbeeld wel een ton(netje) of zo aan subsidie af voor een of ander project in Rotterdam waarbij in dit geval een (bepaalde) bevolkingsgroep instaat worden gesteld om foto's van hun wijk (gemaakt met een mobieltje, dus k*t kwaliteit) tentoon te stellen. Kosten en alles maakt niet uit, maar een troost, de foto's zien er ook niet uit. Foto van een slootje achter het huis in een "kansenwijk" ergens in Rotterdam, geprint en wel, kosten... Die mogen gedeclareerd worden. Hey Ron, sorry Hopf, Krijg toch het lazarus met je NMI Petitie is getekend omdat ik er achter sta. Oh ja, ik heb nog een paar posters voor je klaar liggen, die stuur ik je komende week toe, wel zelf een lijst zoeken hoor. Remi
@Ronald, Ja, een petitie tekenen, daar wil je van mij een uitspraak over horen. Wel, ik ben altijd zeer terughoudend als het om subsidies gaat. Zo ook in een ander topic waar we ieder orkest dienen te ondersteunen met subsidies om zichzelf in stand te houden. Ik heb er al eens uitvoerig over uitgeweid. Het bedrag van de subsidie liegt er niet om naar mijn idee, ook al noem je een aantal uitgavenposten om het te rechtvaardigen. Hoe krijgt men het op zou ik zeggen. Kan daar niet op bezuinigd worden? Verder stel je dat intrekken van de subsidie gelijk staat aan opheffen van het NMI. Dat lijkt me nogal cru! Er bestaat ook nog zoiets als de gulden middenweg. Later noem je dan dat Janine Jansen en Emmy Verhey de petitie ook hebben bekrachtigd met hun handtekening, maar met zo’n argument(?) zit je bij mij helemaal verkeerd, dat maakt op mij geen enkele indruk. Janine en Emmy doen ook maar wat van hen wordt verwacht, denk ik dan. Ik wil mijn eigen mening vormen zonder te worden beïnvloed door andere prominenten. Want dat Piet en Jan-Kees (neen, niet de Jager!) de petitie hebben getekend wordt niet vermeld en dat zegt genoeg lijkt me. Ja, ik denk dat ik de informatie v.w.b. de Scheurleercollectie verkeerd heb geïnterpreteerd, maar dat is nu weer door jou recht gezet. Blijkbaar omvat de Scheurleercollectie niet de strijkinstrumenten van Scheurleer, waar Remi eens heeft geprobeerd foto's van te nemen. Met subsidie kun je iedere vereniging in stand houden, zelfs failliete voetbalclubs of een bijna failliet land als Griekenland. Dat systeem staat mij tegen.
Remi, Bedankt voor je reactie. En voor het tekenen van de petitie uiteraard Inderdaad ben ik met jou bang voor een grote mate van verschraling in de toekomst. Op veel terreinen. De verleiding is groot daar het nodige over te zeggen, maar dan ben ik, vrees ik, erg “off-topic”. En alvast ontzettend bedankt voor die posters. Ik ga vast lijsten sparen Overigens moet ik er niet aan denken dat al die grootheden vanaf de muur op mij neerkijken. Want dan durf ik mijn viool al helemaal niet meer uit de kist te halen :lol: Ronald
Frits, Als mij inmiddels één aspect uit je mail helder voor ogen staat, betreft dat het feit dat je tegen subsidies bent. Uiteraard staat het je volkomen vrij dat te vinden. Alleen vraag ik mij af of je de consequenties van die opvatting in zijn volheid wilt zien. Daarom het volgende. Afgezien van wat bijzaken, kunnen de inkomsten van de Staat der Nederlanden worden gerubriceerd als belastingen en aardgasbaten. Geld dat dus uit de zakken van bedrijven, particuliere belastingplichtigen en, letterlijk, uit de grond komt. Dat geld wordt, ik ga maar even voorbij aan iets als een financieringstekort, herverdeeld in de vorm van ministeriële begrotingen. En daar betalen wij allerlei dingen van. Bijvoorbeeld (en in willekeurige volgorde) het leger, de politie, onderwijs, de (water)wegen, ontwikkelingshulp, de rechtspraak, de EU-afdracht, sociale voorzieningen en de AOW. En o ja, ook nog wat subsidies aan cultuur. Maar in technische zin zijn het allemaal subsidies, want in geen enkel geval is het mogelijk deze ‘doeluitgaven’ te bestrijden uit de eigen inkomsten. In het algemeen is dat verklaarbaar, want het zou niet werken als iedere Nederlandse ingezetene op eigen houtje zou moeten bijdragen aan, bijvoorbeeld, de landsverdediging. Of dat iedere werkende zijn eigen AOW-er onder de arm zou moeten nemen. Maar aangezien de koek niet oneindig is, moeten er prioriteiten worden gesteld bij het verdelen van die koek. De vraag is dan op basis waarvan die prioriteit tot stand komt. Daar kunnen op zich hele rationele overwegingen aan ten grondslag liggen. Maar ook evenzeer argumenten die te maken hebben met een particulier maatschappijbeeld. En dan zijn wij bij de politiek aanbeland. Er is een tijd geweest dat het als teken van beschaving werd gezien dat aan ‘kunst’ financieel werd bijgedragen door de overheid. Zeker in Nederland, want op deze paar vierkante kilometer alluviale zeeklei heeft het mecenaat nooit wortel geschoten. Daarom bracht ook Philips in de jaren vijftig een hele serie met toen eigentijdse muziek uit, in de zekerheid dat de opbrengst van de verkochte platen NOOIT kostendekkend zou zijn. Noem het maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Maar in een tijd dat een (voormalig) gemeenteraadslid van een gedoogpartij in Den Haag het Residentieorkest neerzet als een ‘tromboneclubje’, moet dat kennelijk veranderen. En dus schrapt staatssecretaris Zijlstra, van wie de culturele aspiraties in het verleden overigens niet verder reikten dan het zijn van secretaris van een postduivenvereniging, een fors deel van de voor cultuur beschikbare middelen. Zijn globale insteek daarbij is tweeledig: - Het behoud van de ‘institutionele kunst’. Lees: Concertgebouw, Rijksmuseum, Nationaal ballet en Nederlands danstheater (bij dat laatste zit overigens zijn partijgenoot oud-minister Zalm in het bestuur, maar dat zal wel toeval zijn). - Het ‘geëxperimenteer’ wordt de wacht aangezegd. De consequentie van die benadering is stilstand. Want ook die kennelijk heilige graalachtige ‘institutionele kunst’ verandert hierdoor, namelijk het ontbreken van experimenten, in een oudheidkundig museum. Want zonder de experimenten van, bijvoorbeeld en op basis van een persoonlijke appreciatie, Alban Berg, Kurt Schwitters, Piet Zwart, Hans van Maanen en Piet Mondriaan zou het culturele speelveld er anno nu er heel anders uitzien. Om te beginnen VEEL saaier. Een soort 1900. Met de gordijnen dicht. Overigens wordt niet alleen de rijksbegroting getroffen waar het gaat om de cultuurbegroting maar evenzeer, als gevolg van de verlaging van de uitkeringen uit het Gemeentefonds, de gemeentelijke begrotingen. En wat dat betekent voor bibliotheken en muziekscholen, ligt voor de hand, namelijk sluiting van filialen, respectievelijk verhoging van de leskosten. En met betrekking tot dat laatste is het de vraag of in en in hoeverre dat zal leiden tot vraaguitval. Maar ik vrees dat een aanzienlijk aantal ouders, geconfronteerd met kostenstijgingen op meerdere fronten, tot de afweging moet komen dat muziekles voor de kinderen even niet meer aan de orde is. En dus laten al die kinderen en, niet te vergeten, al die ontslagen strijkers van orkesten, hun instrumenten maar niet meer repareren of strijkstokken beharen. Laat staan instrumenten bouwen of zelfs maar snaren vervangen. Maar ik neem aan dat je al die aspecten in je meningsvorming aangaande subsidies al hebt betrokken. Ik hoop overigens niet dat je opvatting in dezen wordt bepaald door de NOODZAAK van de bezuiniging met 16 miljard. Want bedrag komt uit een soort eerste scenario (zeg maar over het manchet) van het CPB waarin zo ongeveer sprake was van een 3e wereldoorlogscenario met bijvoorbeeld een werkloosheid van meer dan 10% Zoals je weet is Nederland daarbij ver uit de buurt gebleven en ook zijn de belastinginkomsten aanmerkelijk hoger gebleken dan vooraf ingeschat. Maar de noodzaak van bezuinigen met 16 miljard is een eigen leven gaan leiden. Niet in het minst omdat hiermee Nederland kan worden gereduceerd tot een soort ‘nachtwakersstaat’. Inderdaad, van die kant een ideologische visie. Ik weet niet of je tot de grage lezers van budgettaire nota’s behoort, maar de Voorjaarsnota 2011 ademde, ondank de in alle opzichten florissante cijfers, een uiterst zorgelijke toon. Met een andere (ideologische) bril op had net zo goed een uiterst positief beeld kunnen worden geschetst. Maar ja, het zal je maar niet uitkomen. Nog even terugkomend op die € 265.000 voor het NMI, de kosten van de ‘reddingsoperatie’ van ABN-Amro tellen nu al op tot circa € 30 miljard. Als die bank over een paar jaar weer naar de beurs wordt gebracht, kan het verlies op grond van berekeningen van NRC-Handelsblad nu al worden becijferd op 11 tot 13 miljard. Belastinggeld, voor de goede orde. Of private equitybedrijven die een Nederlandse onderneming, denk maar aan de HEMA, opkopen, die onderneming opzadelen met zowel de voor de voor de aankoop benodigde lening als de torenhoge rentevergoeding hiervoor en op deze wijze de FISCAAL ONBELASTE winst wegsluizen naar een belastingparadijs. Tja, en dan moet je wel bezuinigen. Ik wil je hiermee overigens bepaald niet over de streep trekken, maar er heeft al één vioobouwer getekend Maar over subsidie aan voetbalclubs zijn wij het inderdaad volkomen eens. Maar ja, als de betrokken wethouder vervolgens de stenen door de ruiten ziet vliegen ………… Ronald
@Ronald, wanneer ik je epistel samenvat komt het erop neer, dat volgens jou iedere overheidsuitgave voor wie of wat dan ook bestemd, op te vatten is als een subsidie. In die zin zou het daarom niet vreemd zijn ook noodlijdende culturele instellingen te voorzien van een bepaald bedrag. Maar in die redenatie kan ik me niet vinden, evenals de bewering dat ik tegen iedere subsidie zou zijn. Ik verzet mij tegen het al te gemakkelijk werven van inkomsten door een of andere club die leuk en gezellig bij elkaar zit te repeteren c.q trainen op kosten van de gemeenschap. (ik heb het dan over plaatselijke zangverenigingen, voetbal- of korfbalclubs e.d. en mogelijk ook nog orkesten al dan niet amatuers of professioneel). Nu is dat bij orkesten een beetje anders, maar zij moeten -vind ik- niet menen het recht op subsidie te hebben om te kunnen voortbestaan. Het is geen recht, maar een gift die dient om het mogelijk te maken op de ingeslagen weg voort te gaan. Daarom kunnen alleen de beste overleven. Zo denk ik er over.
Frits, Mijn excuus voor het feit dat ik je reactie, overigens bedankt daarvoor, nu pas heb bemerkt. Als ik mijn epistel zelf mag samenvatten is sprake van begrotingsuitgaven die, bijvoorbeeld op grond van overeenkomst, vast liggen en uitgaven gemoeid met 'beleid'. Zeg maar het opleuken van Nederland. En in dat stuk van de begroting kun je, voor wat betreft bestedingsdoelen, prioriteiten aanbrengen. En dat kan er dus soms toe leiden dat een kabinet meer waarde hecht aan een Joint Strike Fighter dan aan kunst. Hoe dan ook vorm gegeven. Als je uit mijn woorden meent te kunnen afleiden dat ik ieder experiment in een zwartgeschilderde garage met subsidiegeld in leven wil houden, meen ik dat te moeten tegenspreken. Maar wat mij aan de uitgangspunten van de staatssecretaris treft, is de 'museale' benadering. Zeg maar Concertgebouworkest en Rijksmuseum. Want die benadering leidt onontkoombaar tot alleen conservering van het bestaande. Kunst moet prikkelen, irriteren, blij maken, ontroeren en weet-ik-veel-wat-al-niet-meer. En dat vraagt om nieuwe wegen en benaderingen. Om experimenten. En als daar geen ruimte voor is, gaat kunst dood. Ik ga minstens éénmaal per maand naar het Mauritshuis in Den Haag. Vaak alleen maar voor het in mijn ogen mooiste schilderij ooit gemaakt, namelijk 'Gezicht op Delft' van Vermeer. Maar dat laat onverlet dat ik erg benieuwd ben naar de ontwikkeling van de schilderkunst sedert onze beroemde Delftenaar. Een INDRUKWEKKENDE ontwikkeling. Die alleen maar mogelijk is gebleken door de nieuwsgierigheid van jonge kunstenaars of voor mijn part hun onvrede met het bestaande. Ik wil daarmee beslist niet gezegd hebben dat een overheid alles moet subsidieren. En ik ben me ervan bewust dat het maken van keuzes (en door wie?) moeilijk is. Maar bij de nu gekozen benadering wordt de bijl aan de wortel van de vernieuwing gelegd. En dat vind ik een angstig idee. Ik heb daarbij overigens niet het oog op een met pindakaas ingesmeerde museumvloer :/ Wellicht verbaast het je, maar eigenlijk kan ik me in je slotzin wel vinden. Maar dat betekent wel dat niet alle deuren moeten worden dichtgegooid. En dat staat nu, vrees ik, te gebeuren. Iets anders is dat kunstopleidingen, gelet op het grote aantal musici (pianoleraren ), dansers en schilders dat jaarlijks wordt afgeleverd, wel eens iets zouden kunnen doen aan strengere toelatingseisen. Bijvoorbeeld in de vorm van het vaststellen van aanwijsbaar talent. Want de omvang van de jaarlijkse 'oogst' doet mij ernstig denken aan de jaren zestig waarin je je nek brak over de vele duizenden cultureel-antropologen, gespecialiseerd in niet-westerse samenlevingen :lol: Ter verdediging van het beleid heb ik bij monde van onze minister-president vernomen dat 'je moet snoeien om te groeien'. Een soort fraseologie waar ik geen chocola van kan maken. En dan natuurlijk de markt in de vorm van het mecenaat. Mecenaat in Nederland kent echter geen indrukwekkend verleden, behoudens uitzonderingen als musea in Rotterdam en Eindhoven. Het is dan ook de vraag of bijvoorbeeld Aegon de sponsoring van AJAX (deels) zal inruilen voor die van kunst. Het grote voorbeeld in dit verband is Amerika. Dat hoorde ik althans deze week een kamerlid in al zijn onkundigheid vertolken. Maar de ontstaansgeschiedenis (inclusief het aspect kunstsponsoring) van Amerika verschilt echter totaal van die in Nederland. En dat het met de sponsoring van, bijvoorbeeld, orkesten in Amerika op dit moment ook niet zo bijster goed is gesteld, bewijst het faillissement van het Philadelphia Orchestra. En de noodzaak in omvang terug te gaan bij andere orkesten. Dag Bruckner en Mahler. Gelukkig hebben we de grammofoonplaten nog Ronald
