Ik hoorde onlangs dat iemand z'n viool in plastic folie (vershoudfolie) had gewikkeld omdat het regende en hij buiten moest playbacken op een evenement. Nadien klonk de viool echt niet goed (de viool had nochtans maar een uur in het plastiek gezeten). Hij moest eerst lang spelen voor het instrument weer normaal klonk. Hoe komt dit?
Vermoedelijk is door het afsluiten de vochtbalans in het hout ten opzichte van de omgeving verstoord. Zodra de folie verwijderd wordt en het hout van het instrument weer vrije toegang heeft tot de buitenlucht gaat zich een evenwicht instellen: opname of afgifte van vocht. Dat kan enige tijd duren. Maar dat het al optreedt bij een uur in de folie te zijn afgedekt lijkt me wel erg snel, maar omdat het regende is het verschil nogal groot, dus misschien dat het wel kan.
Als het regent, ga ik niet buiten spelen op mijn cello! Helemaal onder een afdak van een grote tent op de markt in Wageningen als actieconcert ter behoud van de muziekschool, O.K. dat heb ik wel gedaan in 't ad hoc orkestje. Maar ik pak dan ook niet mijn cello buiten die tent uit! Instrument in folie: nee, dat lijkt mij echt geen goede oplossing. Gewoon niet spelen buiten in de regen. Ook geen paraplu erboven, daar voel ik evenmin voor. Dat moet je gewoon niet willen. Gewoon een goed beschutte plek en liefst echt helemaal binnen, bbrrr, al dat vocht!
Maar het gekke (?) is dat bij het Grachtenfestival in Amsterdam men gewoon speelt in de open lucht, zij het met een doorzichtig dak boven het hoofd. Neem bijvoorbeeld eens Pieter Wispelwey, die hier naar hartenlust speelt zonder bezorgd te zijn over de luchtvochtigheid en de gevolgen daarvan voor zijn cello: Of Janine Janssen, die heeft er ook geen moeite mee:
Het is natuurlijk mogelijk dat er voor situaties als deze een alternatief instrument voorhanden is. Ik weet namelijk dat veel strijkers die voor de oorlog in 'Ons Indië' concerteerden er niet over dachten hun echte instrument mee te nemen: de lijm liet los waar je bij stond. Aan de andere kant, het Residentieorkest zit ook jaarlijks op een podium boven de Hofvijver. En ik kan me ook weer niet voorstellen dat iedereen op een alternatief strijkinstrument speelt. Maar misschien maakt het voor de duur van een recital of concert ook wel niet uit. Ronald
Per situatie zullen ze echt wel kijken welk instrument mee gaat, lijkt mij. En een grote droogte lijkt mij rampzaliger dan een wat te hoge luchtvochtigheid, zolang de regen maar niet door de f-gaten naar binnen stroomt. Zou je bij een goed orkest die buiten speelt echt kunnen horen of ze op studie-instrumenten spelen (prijsklasse rond de 1500 euro voor een cello bijvoorbeeld en andere instrumenten vergelijkbaar niveau), of op hun topinstrumenten? Zijn er buiten niet veel meer andere variabelen die echt uit maken of het concert goed overkomt dan het verschil tussen minimaal deugdelijk instrument en topinstrument? Het zal waarschijnlijk wel zo zijn dat een mooi instrument je als musicus meer stimuleert er het mooiste van te maken dan als je het met stukken minder moet doen. En ik denk dat je instrument wel iets langer in dat vochtige buiten moet zijn dan alleen voor de duur van het concert ivm acclimatiseren. Anders vermoed ik dat het instrument tijdens het concert behoorlijk ontstemt.
Wat ik me herinner van de uitmarktconcerten die ik in de open lucht heb gespeeld, is dat het inderdaad wel meevalt, wel problematisch is als er veel wind staat. Het speelt wat lastig als tijdens het concert plots je muziek wegwaait! Vaak wordt een dergelijk optreden versterkt, wat veel invloed heeft op de klank. Belangrijk is dat je je als speler uit de voeten kan met de omstandigheden. Met een goedkoop instrument hoef je je in ieder geval niet al te veel zorgen te maken als er wat regendruppels op vallen. Strijkstokken zijn kwetsbaarder, dus is wel aan te raden daar een degelijke stok voor te gebruiken, liefst wat zwaar zodat de wind er niet onder kan komen...!
Veel wind, dat is inderdaad echt een muziekverstoorder!!! Ik denk terug aan de Erasmusbrug en de uitvoering daar van In C van Terry Riley in het kader van het Gergiev Festival in Rotterdam. Op YT is dat nog terug te vinden als voorbeeld van hoe hard je muziek kan wegwaaien. Strijkstok: klein gewichtje aanhangen en zeker niet je mooiste stok uitkiezen. Misschien is een carbonstok met zarelon ipv paardenhaar wel iets...Alleen nog een vakman vinden die dát op je strijkstok wil spannen (ik heb niet de indruk dat ze staan te dringen in de rij voor deze klus). Dick, jij speelde dus gewoon in de regen? Hoe lang moest je viool daarvan bijkomen? Verder geen schade?
nee, verder geen schade alleen draaiden de stemknoppen moeizaam. ook lag er een soort dauw over de viool. Al met al was het in een dag weer in orde.
Dat is best geruststellend! Waarschijnlijk is grote droogte pas echt funest. Met je strijkinstrument buiten met een hoog vochtgehalte in de lucht kan dus goed aflopen.
Buiten spelen op zich is toch niets mis mee? Als je als het regent maar onder een afdak zit. Als luchtvochtigheid of kou iets aan je viool zou doen, dan kun je nergens meer spelen. Denk aan de kerk met kerst (daar lijd ik meer mee dan mijn viool!) of in een klein zaaltje met veels te veel mensen erin (over vochtig gesproken, soms druipt het van de muren af) Laat staan in een tentfeest of grote feestzaal. Maar goed, dat is alweer iets meer uitzondering. (Overigens klonk mijn vorige viool juist het beste in een rokerige volle zaal/kroeg haha) Ik ben echt wel heel zuinig op mijn viool, maar volgens mij moet je het ook niet overdrijven dat je nergens meer kunt spelen. Niks mis met gezonde buitenlucht.
Joh, wij waren vorige week op een kletsnatte woensdag in de Efteling aan het strijken, een kleine 40 violen, altviolen en celli. We stonden in de kiosk bij het Witte Paard. Voor wie het niet kent: het paste nét. Stromende regen om de kiosk heen. Het stemmen had wat voeten in aarde, maar het feest ging gewoon door hoor! En de instrumenten hebben het gewoon overleefd. Mijn vingers werden alleen wat koud en klammig, dat vond ik vervelend, maar aan mijn viool (en die van ons meiske) heb ik niks gemerkt nadien.
Aan mijn cello heb ik ook niets gemerkt na dat concertje onder een tentdoek op een nogal regenachtige dag in Wageningen. Inderdaad, zolang je maar onder een dak speelt. Jullie hadden wel pech in de Efteling!
