Vaak vragen de ouders van mijn leerlingen me: "heeft mijn kind talent?" Daarom misschien eens interessant volgend topic te openen: Wat is talent en hoe herken je het? Kan talent "aangeleerd" worden? Kan het ontwikkeld worden? Ben benieuwd hoe hierover gedacht wordt.
Wat antwoord je dan op zo'n vraag? Want als docent kan ik me toch voorstellen dat die vraag niet voor het eerst gesteld wordt. Je zult daar denk ik toch wel wat over weten? Hoe herken jij (Johan) dan of een kind talent heeft? Frits
Een talent is volgens mij een zeer goed ontwikkelde eigenschap, die is aangeboren. Dit talent valt op een gegeven moment op. Een talent moet wel ontwikkeld en gestimuleerd worden, bijvoorbeeld door de ouders, die hun kind op vioolles doen. Een ander aspect is de persoonlijkheid. Het kind moet namelijk onder meer doorzettingsvermogen hebben en een bepaalde intelligentie om bijvoorbeeld noten te kunnen leren lezen.
Dat ben ik helemaal met je eens, maar je kunt ook muzikaal zijn. Dat is eigenlyk een soort middelweg. Dan kun je wel heel wat bereiken, maar niet zo worden als bijv. Janine Jansen, Sarah Chang en weet ik veel wie.. En als je een passie voor je instrument hebt, goed oefent, je best doet en er vooral ook veel plezier in hebt kun je ook nog ver komen tog? Kbn een beetje op een zijpaadje belandt, maarja. Groetjes Marike
Boeiende vraag en een boeiend onderwerp! Lastig om te beantwoorden, want ook ouders zijn gevoelig voor complimenten van anderen, vooral van jou als muzikale opvoeder. Je kunt dus nauwelijks de vraag ontkennend beantwoorden. Mijn opvatting en ervaring zijn dat je de vraag van de ouders niet al te letterlijk moet nemen. Sommige ouders willen gewoon weten of het investeren in de muziekles de moeite waard is! Slechts een enkeling heeft te hoog gespannen verwachting van het eigen kind maar de meeste ouders vinden het niet zo belangrijk hoe je het omschrijft: talent, aanleg of wat dan ook. Sommige ouders vragen mij wel eens: "is mijn kind muzikaal"? Eigenlijk ook weer zo'n algemene vraag waar je alle kanten mee uit kunt. Moeilijk antwoord dus ook weer. De meeste kinderen zijn muzikaal en hebben een zeker talent voor het instrument dat ze gekozen hebben, vanaf het moment dat ze er plezier in hebben. Wanneer men echter stelt "dat kind is getalenteerd" dan zit daar voor mijn gevoel een flink nuanceverschil in. Ouders van zo'n kind stellen die vraag meestal niet eens, zij weten vaak al dat er iets bijzonder aan de hand is met hun eigen kind. Wanneer je "talent" letterlijk neemt dan zit daar naar mijn idee iets in van: "van nature" (aangeboren). Muzikaal getalenteerde kinderen ontwikkelen zich waarschijnlijk in een veel hoger tempo dan hun leeftijdgenootjes. Ieder kind moet echter de mogelijkheid krijgen om zich "te bewijzen" in welke mate zijn/haar muzikaliteit talentvol is. De muziekdocent dient die ontwikkeling in goede banen te leiden en te optimaliseren.
Wat antwoord ik dan op zo'n vraag? Wel, ik heb geleerd om voorzichtig te zijn. Als het kind volgens mij talent heeft dan zeg ik meestal aan de ouders: uw kind maakt een goede start bij het vioolspel en blijkt wel talent te hebben, maar we moeten natuurlijk afwachten hoe dit talent zich verder zal ontplooien en wat het kind met zijn talent gaat doen. Viool spelen is een werk van lange adem en doet beroep op verschillende aspecten van wat men "talent" noemt. Ik denk aan "handig zijn", psychomotorische vaardigheid, goede coördinatie, goede reflexen, goed muzikaal gehoor (gevoel voor toonhoogte én klankkleur), gevoel voor rithme, muzikaal aanvoelen, zich kunnen concentreren, gevoel voor orde en precisie, zelfvertrouwen enz... zelf ben ik ervan overtuigd dat al deze aspecten, wanneer ze maar in de kiem aanwezig zijn, kunnen verder ontwikkeld worden. Ik zeg er ook altijd bij: het gaat niet alleen om talent, maar vooral om: wat doe je met je talent. Verder vertel ik er ook graag bij dat talent dient gevoed te worden. Hoe herken ik of een kind talent heeft? -ik observeer met welk gemak en met welke natuurlijkheid het kind de oefeningetjes (of spelletjes) die ik aanbreng kan uitvoeren. Dat zegt mij iets over de handigheid. -ik speel zelf iets voor en zeg dat ik hier en daar een valse (onzuivere) noot zal spelen. Het kind mag dan stop roepen als het de valse noot hoort. (Eerst speel ik de noot behoorlijk vals, daarna maak ik het verschil steeds kleiner) Dat zegt me dan iets over het muzikaal gehoor. -soms speel ik een noot op de piano en vraag om die noot na te zingen. Toch moet je als leraar, en als ouder, weten dat "talent" niet altijd vanaf het begin merkbaar is. Soms kan het talent bedolven worden of geremd worden door bv. angst, of een te grote druk van de omgeving, te moeilijke opdrachten enz... De leraar moet hier voldoende geduld aan de dag leggen en niet te snel oordelen. Een leerlinge van me speelde een stukje. Het ging nogal stroef. "Jamaar, dat is moeilijk hoor!" zei ze. Toen vroeg ik haar, bij wijze van spelletje:"doe eens alsof het makkelijk is" en ze speelde het tot ieders verwondering met gemak! Zo zie je: talent kan je soms uitlokken of beter gezegd, de belemmeringen van het talent (in dit voorbeeldje het "vooroordeel dat het moeilijk is") wegnemen. 't Is inderdaad niet eenvoudig talent te definiëren en te weten hoe je talent herkent maar in de praktijk, na meer dan 30 jaar full-time les geven, ontwikkel je wel een neus voor talent... Johan
@ Johan, Als ik dat zo lees, lijkt het me dat je een heel getalenteerde vioolpedagoog bent! De voorbeelden die je geeft getuigen van een heel brede kijk op de zaak en een heldere visie over hoe je latent talent kunt opsporen, rekening houdend met de wens van de ouders. Wat dat laatste betreft zie je vaak dat ouders natuurlijk heel graag willen dat hun kind getalenteerd is. Een dergelijke expertise kan niet in een paar jaar worden opgebouwd en je zei zelf al, dat je al 30 jaar les geeft. Volgens mij, daarbij nog vioolbouw ook (vanwege het goud wellicht?), kortom een heel diverse interesse! Dank voor je gedegen antwoord. Frits
Dank je, Frits, voor het compliment. Jazeker, ouders hebben graag dat hun kinderen talentvol zijn. Toen ooit aan David Oistrakh de vraag gesteld werd: is het waar dat er in Rusland zoveel "wonderkinderen" zijn antwoordde hij: "We hebben wel heel wat talent en er wordt zeer degelijk mee gewerkt. Maar, eerlijk gezegd, een wonderkind ben ik nog nooit tegengekomen. Maar ik heb wél heel wat vaders van wonderkinderen ontmoet...! Johan
Dat is een hele mooie En heel erg waar. Was er niet zo'n documentaire over talent; waarin ze zeiden dat talent niet bestond. Enkel een hoge interesse. Aanleg voor ritme en klanken bestaat wel, kijk maar naar negroïde mensen, die hebben vaak een fantastisch ritme gevoel.
Gewoon er van uit gaan dat al je leerlingen talent hebben en ze allemaal even veel kansen geven, daar ga ik vanuit. Dat geldt gewoon voor alle muziekinstrumenten (inclusief de zangstem). Ik ga er van uit dat kinderen (leerlingen) met talent uit zichzelf meer "drive" hebben om hard te werken om hun instrument te leren beheersen. Het is belangrijk om ruimte te geven aan dat talent: thuis en op de les. Kinderen met talent werken (als regel) harder en gaan daardoor vanzelf harder vooruit. Je hoeft ze niet naar hun instrument te sturen, ze komen hun instrument vanzelf tegen. Zodra je merkt dat kinderen niet van hun instrument af kunnen blijven (of de hele dag door zingen) let dan op: het kan duiden op bijzonder talent in aanleg. Verborgen talent. Ook daar moet je rekening mee houden: sommige leerlingen laten hun talent niet genoeg blijken (bijvoorbeeld vanwege verlegen zijn). Door gewoon alle leerlingen als talent(jes) te benaderen komen de talentvolle leerlingen vanzelf naar voren.
