Valt ‘alles’ aan een viool te tunen?

Dat je de vioolbladen kunt afstemmen weten vele van ons nu wel. Over hoe dat gedaan kan worden, zijn ook een aantal methodes bekend en beschreven. Met name Carleen Hutchins en collega Saunders zijn daar in de tachtiger jaren eens mee begonnen en kwamen volgens hun publicaties tot aanzienlijke klankverbeteringen. Tegenwoordig is men –en ikzelf ook- steeds sceptischer of hun resultaat wel zo spectaculair was als destijds werd beweerd.
Daarna zijn er binnen het wetenschappelijk onderwijs binnen de Europese uiniversiteiten een aantal promovendi geweest die zich met het klankfenomeen van de viool hebben bezig gehouden: Johansson, Schleske, Regina Zopf en Nicola Lolli. Met hier en daar tegenstrijdig resultaat echter die eigenlijk laat zien dat er veel te meten valt maar veel minder duidelijk te concluderen is. Een uitzondering daarop kwam ik recentelijk tegen op een website die mij aan het fronsen bracht, door een techneut die een aantal boute uitspraken doet, althans vind ik. Ik had al eens eerder van hem iets vernomen over het tunen van de toets, nu gaat hij veel verder: zie daartoe zijn geactualiseerde website:
http://www.dalemfg.com/acousticaladjustment_001.htm

Hij kan uw viool -tegen betaling uiteraard- akoestisch gezien optimaliseren, hetgeen inhoudt dat zelfs een eindpin, toets, krul, kielhoutje, stemsleutels, staartstuk etc. getuned dienen te worden.Wat ik zeer opmerkelijk vond was het tunen van de linings, die ervoor zorgden dat de frequentie van de boven- en onderkant van de krans (!) dezelfde zou worden als die van respectievelijk het boven –en onderblad. Het is heel gemakkelijk te zeggen dat het onzin is, maar ik zou er graag meer over willen vernemen in de vorm van een gefundeerd goed opgezet onderzoek.
Je kunt natuurlijk (bijna) alles aan een viool meten en in grafiek brengen, maar of zo iets zin heeft betwijfel ik. Want: even weer terug gaande in de tijd, denk ik aan de 'oude meesters', die echt niet de beschikking hadden over een soundspectrumanalyzer en een oscilloscoop of inductiespoelen die de geluidsdruk kunnen meten.
Ik ben tevens de mening toegedaan dat een slecht klinkend instrument door deze alles omvattende tuning niet opeens een goed klinkende wordt. Hooguit zou een reeds goed klinkend instrument qua klank kunnen worden geoptimaliseerd, niet meer dan dat.
Maar laat u zelf informeren en voor hen die daar eens mee willen experimenteren kunnen de ideeën van grote waarde zijn. Misschien een nieuwe revolutie in de bouwwereld?
Of anders: weer een vals 'geheim van Stradivarius' ontdekt.

 

Liuwe schreef:

……“Je had vroeger ook mensen die zo "gevoelig" waren voor aardstralen dat ze niet goed konden slapen”….

Nu weet ik de kracht niet van aardstralen, maar ik zou toch niet graag in een huis wonen dat pal onder een stel hoogspanningsleidingen staat. De daarin voorkomende sterke magnetische velden lijken mij niet gezond. Dat ik daarin niet de enige ben, blijkt wel uit het feit dat dergelijke huizen minder waard zijn dan hun corresponderende typen op een andere plaats.

“In Godlinze woont een man die geld verdient met de verkoop van magnetische halssieraden die alle kwalen kunnen voorkomen”.

Ja, dat is dat ding met een positieve en negatieve kant en dat ‘vanzelf’ omkeert, hè ? Ik denk in dit geval, dat wanneer de dragers alles binnen de reguliere geneeskunst al hebben geprobeerd en alleen dit sieraad helpt, ze dat moeten doen om van hun kwaal af te zijn. Of het resultaat valt toe te schrijven aan autosuggestie of daadwerkelijke magnetische krachten, valt te bezien. Het resultaat is wat telt. Voor de man uit Godlinze 'telt' de kassa.

Ik denk echter, dat de voorbeelden die je aanhaalt niet van dezelfde orde zijn als de corrigerende handelingen die het tunen volgens het Dalemconcept uit de USA suggereren. Er is in dit geval nog veel te ontginnen, waardoor de uitspraak dat het pure nonsens is, slechts is gebaseerd op een gevoel. En een gevoel is een slechte graadmeter; thermometers zijn daar beter voor geschikt.

“Geloof is de bron van veel tevredenheid en plezier. Ook van veel ellende, trouwens”.
Hoewel het ver buiten het bestek van dit onderwerp ligt, weet ik niet wat je hier precies mee wilt zeggen. Omdat het geen enkel raakvlak heeft met Strijkers noch met Vioolbouw denk ik, dat we maar weinigen en zeker Pleunie niet (g), plezieren hierover van gedachten te wisselen.

 

“Ik had me jou nuchterder voorgesteld! Ik hecht niet aan autosuggestie.”

De nuchterheid van mij zit hem hierin dat ik het einddoel bekijk: de kwaal is kennelijk verholpen en dat is wat men wil. Wanneer ik ten einde raad zou zijn en dat was het enige waar ik baat bij had, zou ik het evengoed gebruiken. Nuchterder kan ik het niet ‘verkopen’.

“De veranderingen die het tunen te weeg kunnen brengen moeten heel erg ontzettend miniem zijn.”

Wie zegt dat? Waar is dat op gebaseerd? Heb je er onderzoek naar gedaan? Welk resultaat? Of denk je het alleen maar?
Neen Liuwe, zo gemakkelijk kom je er niet mee weg.

 

"En zulke violen hoeven helemaal niet getuned te worden, die klinken al! "

Ik zou toch maar even stemmen als ik jou was

 

Dat verschil moet dan wel -om het met jouw woorden te zeggen- heel erg ontzettend miniem zijn.

erratum: had ik "erg" ook nog vergeten

 

citaat Liuwe:

...."Je kunt me niet bozer krijgen dan me een folder te laten lezen van het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds: ook deze lieden houden het sprookje in stand van de dure, kostbare, oude instrumenten waardoor die arme getalenteerde studenten op kosten worden gejaagd. En daarvoor worden dan in het Concertgebouw diners gehouden à € 295 per persoon, wel met live music natuurlijk, en met kledingvoorschrift, om geld in te zamelen om de vioolhandel te bedienen. Theo Olof daar wat tussendoor smilen en je hebt een fantastische avond.
Maar wat kun je voor pak hem beet € 5000 mooie instrumenten krijgen, zelfs voor € 2000 speel je de sterren van de hemel. En zulke violen hoeven helemaal niet getuned te worden, die klinken al!"


Liuwe,

Ik denk dat hier ook nog een ander verschijnsel meespeelt, anders dan de naam Stradivarius op het authentieke label. Ik sta evenzeer verbaasd te kijken, wanneer ik zie hoeveel waarde wordt toegekend aan een of andere Chinese vaas uit een bepaalde dynastie uit de 12e-eeuw (mogelijk dat de periode een heel ander tijdsperk betreft, want ik ben geen kenner, dit dient slechts als voorbeeld). Dan denk ik, als leek weliswaar, wat een geld voor zo’n stukje aardewerk, wat in feite een stuk gebakken klei is! Maar zo is het natuurlijk niet: hier spreekt wel degelijk de oudheid mee. En dat zal ook voor een strijkinstrument als bijvoorbeeld een Landolfi uit 1780, waar men graag duizenden Euri’s voor neertelt, het geval zijn. Het zal daarom duidelijk zijn, dat een hedendaags instrument niet kan voldoen aan het historisch aspect, waardoor alleen daarom al de waarde veel lager is. Men geeft nu eenmaal veel geld uit aan artikelen die oud zijn. Waarom? Och, misschien omdat het een unicum is, iets wat al zo oud is nog in goede staat aan te treffen en dat heeft een prijskaartje. Ik zie dat daarom niet als een kunstmatig in stand houden van een waarde, sterker nog: het heeft die waarde, moet die waarde hebben.

 

citaat Liuwe:

"Maar wat kun je voor pak hem beet € 5000 mooie instrumenten krijgen, zelfs voor € 2000 speel je de sterren van de hemel. En zulke violen hoeven helemaal niet getuned te worden, die klinken al!"

Ik ga nog maar even door met mijn mijmeringen, want dit forum is -zoals gebruikelijk- aan het sterven, althans ik hoop dat het zo lijkt. Daarom werp ik de vraag op –en niet alleen aan Liuwe- hoe hij zo zeker weet dat een instrument met een aanschafwaarde van € 2000 niets beter klinkt dan eentje met een aanschafwaarde van € 5000. Wanneer dat zijn ervaring is, zit het probleem in de detectie van de meerwaardecritetria van het duurdere instrument t.o.v het goedkopere, waarmee het eigenlijke probleem aan hemzelf ligt. Want wanneer de beoordelaar, en veelal is dit ook de bespeler, al niet in staat blijkt te zijn verschillen in klank te kunnen waarnemen, gaat de bewering aan alle kanten mank. Wanneer het daarbij ook aan de nodige kennis van zaken ontbreekt om bouwtechnische kritiek te kunnen leveren, zal de uitspraak eveneens geen hout snijden.

Ten slotte ben ik de mening toegedaan dat ieder handmatig gebouwd instrument, ongeacht de waarde, afgeleverd dient te worden in een staat die gekenmerkt wordt door wat de bespeler het meest vindt overeenkomen met zijn/haar klankbeeld. M.a.w. optimaal afgestemd of ook wel ‘getuned’ genoemd, op de situatie van de bespeler binnen de mogelijkheden van het instrument, want "wat er niet in zit, kan er ook niet worden uitgehaald". Natuurlijk komt er uit ieder instrument een klank als er snaren op zitten en je strijkt ze aan, maar dat is wat anders dan een klank optimaliseren. Het kan daarom ook voorkomen dat met het in klankonderzoek zijnde instrument niet het beoogde klankideaal kan worden gerealiseerd. In zulke gevallen dient te worden overwogen of het niet beter is over te gaan naar een ander instrument, dat mogelijk een hogere prijs heeft, hoewel dat niet noodzakelijker wijs hoeft. Soms klinken goedkopere instrumenten precies zo, als de adspirant koper zich die had voorgesteld.

 

citaat Liuwe:

“..................Ach Frits, ik denk dus ik ben. Die woorden zijn niet van mezelf........ ”
Volgens mij moet deze uitspraak zijn: ik denk, dus ik besta (Cogito ergo sum: Descartes).

“Dit forum is niet op sterven na dood, dit forum is afhankelijk van wat mensen op een bepaald moment bezig houdt; soms heb je een rustige periode en soms zijn er veel onderwerpen, dit verschijnsel zie je bijvoorbeeld ook bij de yahoo-groepen, en is inherent aan het verschijnsel discussiegroep. Je kunt toch niet altijd discussiëren? Ik kijk gewoon even elke dag of er nog wat leuks aan de orde is. En is dat niet zo: soit, morgen is er weer een dag. ”

De rustige perioden komen niet alleen steeds vaker voor, ze nemen ook toe in lengte. Wanneer in een clubje van twee hooguit drie personen elkaar niets meer te vertellen heeft en alles wat gezegd kan worden is al gezegd, is het beste te zwijgen, hetgeen nu ook gebeurt: de rustige periode. De lengte van de zwijgperiode bepaalt of er overleefd wordt of juist niet. Zoals bekend, zal na een te lange levenloze periode de dood zijn ingetreden. In dezen zou euthanasie ook nog een mogelijkheid kunnen zijn. Maar er is één troost: zo lang er leven is, is er hoop. (dum vita est spes est). Daarom reageer ik zo nu en dan maar weer eens. Ik geef het toe, ik reageer soms op m'n eigen epistels, maar nu weet iedereen tenminste waarom. Want: zo lang er leven ....etc.

 

Waar komt toch het hardnekkige foutieve idee vandaan dat het hier op dit forum altijd en eeuwig om vioolbouw moet gaan? Steeds weer komt iemand hiermee op de proppen gepaard gaande aan meestal het uiten van zijn/haar ongenoegen.

 

Liuwe,

V.w.b. je vraag omtrent een typisch Franse of Italiaanse klank van de corresponderene violen, denk ik dat zoiets niet bestaat. Zoiets valt niet zo gemakkelijk in te delen naar geografische stijlen, qua klank dan hè?. Ik ben van mening dat ieder instrument weer anders klinkt en dat ze zich niet laten stigmatiseren in Frans of Italiaans klinkend. Voor wat betreft de bouwstijl zou dat nog wel op kunnen gaan, maar dan eerder voor de 19-eeuwse instrumenten en in veel mindere mate voor de hedendaagse gebouwde.