Ik zou graag een achterblad van een viool proberen te maken. 'k Heb wat gutsen en schraapstalen, maar geen minischaaf. Omdat het nogal onmogelijk is een achterblad te maken zonder schaafje, ben ik dan toch van plan eentje (ik weet dat je er meer nodig hebt, maar in begin toch maar met 1) te kopen. Wat raden jullie aan? Ibex wss? En welke afmetingen dan? Bol of vlak? Ik dacht bol 10 of 12 mm?
B.v Ibex bol (niet vlak!) https://www.dictum.com/de/musikinst...ohle-eisenbreite-10-mm?elioOrdernumber=703302 is een redelijk compromis tussen de hele kleintjes en de 36mm, die ik zelf ook vaak gebruik. Bestel er zeker voor een achterblad ook een getande beitel bij en zorg dat je over goed slijpgereedschap beschikt Er zijn ook veel goedkopere Chinese schaafjes in omloop, maar daar heb ik zelf iets minder vertrouwen in. De Ibex zijn superieur in instelgemak en materiaal.
Voor een achterblad , ahorn, esdoorn denk ik dat je een "getand" beiteltje nodig hebt in je schaafje. Je schaafjes en eitels, gutsen moeten zo wie zo super scherp zijn. Esdoorn is nog al weerbarstig, wispelturig. Wel een heel mooie houtsoort. En zeker niet beginnen met vogelogen esdoorn. Remi
De schaafjes zijn te koop op Ebay maar zijn "bot". Het goed slijpen is moeilijk maar te doen. Liefst nat slijpen en afwetten op een goede steen. Korrel 3000, 6000, 12000. afhankelijk van de kwaliteit van het staal van de beitel. Sommige zachte beitels "lijken" heel scherp maar na een of twee minuten zijn ze bot.
Diamantblok (water) en daarna Hard Arkansas (olie) bevalt mij momenteel het beste. Een electrisch aangedreven slijpsteen zou ik alleen gebruiken bij het voorslijpen van de vouw en dan de beitel niet laten "blauwen"= verbranden, aangezien je het verbrande deel van het staal niet meer scherp krijgt. Wellicht gaat een cursus gereedschap-slijpen voor houtbewerkers vooraf aan alle vioolbouwactiviteiten.
Ik heb niet de indruk dat de vioolbouwcursus bij de Vereniging voor Huismuziek zo'n vooropleiding geven.. Maar het is misschien net zoiets als viool leren stemmen voordat je gaat leren spelen. Maar dat leer je, als het goed is, ook tijdens je lessen.
Het slijpen van beitels, gutsen en zo is niet super moeilijk als je maar een beetje weet wat je moet doen, waarom en heel belangrijk hoe je moet slijpen. De juiste slijphoek en eventueel de ronding of welving van de beitel of guts. Het wetten van de geslepen goederen is minstens zo belangrijk om het gereedschap echt scherp en snijdend te krijgen en te houden. Zelf ben ik druk bezig op mijn Tormek met allerhande hulpmiddeltjes voor het correct slijpen onder de juiste hoek, en nog veel meer, ook NIET vioolbouw gebonden slijpwerk zoals keukenmessen, metaaldraaibeitels, boren en zo. Zeker als je een goed en stabiel slijpplatvorm hebt kun je gaan uitbouwen en perfectioneren, specialiseren. En, kun je de beitels, gutsen, schaafjes super scherp krijgen en houden. Ook de getande schaafbeitels voor esdoorn.
Is dit ( de geprofileerde arkansas op deze site) wat u met een harde arkansas bedoelt? http://www.willyvanhoutte.be/nl/catalog/show_cat/570
Ik gebruik al een jaar of 20 de platte Arkansas steen in combinatie met de Pfeil olie: De vormsteentjes heb ik ook, maar gebruik ik weinig. Die zijn alleen nuttig bij de vormgutsen (en die gebruik ik ook weinig).
Inderdaad, de vlakke, liever nog iets groter dan de 10x5 zodat je ook grote vlakke beitels en schaafbeitels mooi glad en scherp kunt krijgen. Soort olie maakt volgens mij niet zoveel uit, als het maar niet te dikke minerale olie is; toevallig gebruik ik momenteel "Rijwiel-olie" Na de Arkansas-behandeling het gereedschap grondig afvegen met een poetslap. In het geslepen deel kun je jezelf spiegelen (voor een jongedame aan te bevelen, niet voor oudere heren) De vormsteentjes heb je af en toe nodig voor het slijpen van de binnenkant van de gutsen. Handig om te hebben en zo duur zijn ze niet.
Ik kan aan de afbeelding in #10 niet aflezen welk formaat het is, maar een mooi formaat waar je ook nog een grote schaafbeitel op kunt slijpen , zoals de 200 x 50 mm, is uiteraard het meest aanbevolen. Ik heb ook wel eens de rijwielolie van Kroon gebruikt, maar die vind ik weer net iets te dun. En een fles Pfeil gaat bijna 10 jaar mee! Ach, en het kost eigenlijk geen hout.
Voor het fijnere wetten gebruik in zelf al een paar jaar het zogenaamde Belgische brok. Geen politieke overweging of overtuiging het is een gesteente uit Belgie, korreltje 5000 of zo. Niet echt goedkoop maar dat is met de best gereedschappen zo. Hoewel goedkoop vaak duurkoop is en goed gereedschap niet voor een habbekrats gemaakt kan worden. Het Belgische brok, ook elders te koop en vergelijkbaar met de wetstenen uit de USA. Denk wel aan de korrelfijnheid, welke bepalend is voor het eindresultaat. Mocht de behoeft bestaan om nog beter en nog fijner te wetten en laat de staalsoort het toe dan kun je overgaan op Japanse wetstenen. Bedenk wel, hoe harder het staal (Rockwel) des te fijner kun je slijpen/wetten. Hoe harder het staal, des te langer de standtijd (de tijd dat het scherp blijft) voor je moet gaan wetten/slijpen. Zeer hard staal is zeer broos en kwetsbaar maar super scherp te slijpen. Zacht staal lijkt vaak scherp te krijgen maar is vaak 1,2,3, weer bot. Harde staalsoorten (HRC 60 en hoger) zijn vaak niet roest bestendig en (ver)dienen onderhoud. Wat de olie voor het wetten betreft... ik heb wel eens slaolie gebruik, olijfolie, motorolie, naaimachineolie, spuug, screen cleaning spray. Als het de weg te slijpen deeltjes maar mee voert. Met het Belgische brok gebruik ik eigenlijk alleen maar water, water en nog eens water. http://www.beeldhouwwinkel.nl/houtbeeldhouwen/slijpen/belgische-brokken.html Remi
Mijn broer, een zeer getalenteerde en ervaren hout-en metaalbewerker, gebruikte als slijpmiddel op een wetsteentje een mengsel van glycerine en spiritus, in de verhouding 1:1. Waar hij dat recept heeft gevonden, weet ik niet. Ik gebruik het zelf ook, naast een bescheiden gebruik van speeksel..
Van belang is uit welk materiaal de wetsteen is. Een zandsteen heeft voldoende aan water of speeksel, maar een Arkansas steen werkt het best met olie. Je zou denken dat het allemaal niet uitmaakte en Remi denkt dat het medium slechts dient als transportmiddel voor de afgeslepen deeltjes. Maar dit is Thermodynamica van de oppervlakte (Thermodynamica: DLVO-theorie voor wie het wil opzoeken) waarbij het van het grootste belang is wat de vrije energie van de adhesie is, maar het gaat te ver om dat hier te gaan uitleggen. Van belang is dus, dat je niet 'zo maar wat' op je slijpsteen pleurt.
Frits, Het hele DLVO-theorie gebeuren, je moet er een academische opleiding voor hebben. De van der Waals krachten, de afstotende vrije energie per oppervlakte-eenheid tussen twee vlakke oppervlakken, de dubbellaags krachten. Het gaat te ver, veel te ver. Natuurlijk is het met deze stelling, (het is overigens een theorie) te onderbouwen maar ik ga uit van jaren lange ervaring van onze Japanse smeden en messen bouwers. Het slijpen, vormen wetten en het overigens extreem scherp krijgen van hun messen gebeurd tot op het laatste moment met water gedragen stenen met een korrel tot 20.000 toe waarop ze Japanse Aogami staal zo scherp krijgen dat zelfs een microtoom/scheermes er bot bij lijkt. Vervolgens gaan ze over op een slurrie op oliebasis (korrel 40.000 of hoger) waarmee ze de grens van scherpte geloof ik bereiken. Remi
Ja, vergeet die DLVO-theorie (die trouwens prima het praktische gebeuren onderbouwt). Het gaat erom dat je geen water moet nemen bij een Arkansas steen en geen olie op een zandsteen. Als dat wordt onthouden is er al veel bereikt.
Frits, Ik moet je weer eens gelijk geven, zit inmiddels de DLVO theorie veelvuldig na te lezen, verdiep me in Colloïden en Colloïdale deeltjes. Ook de Sol’s en wat er omheen hangt, ik moet het meerdere keren lezen, tientallen links en alle verwijzingen. Geen makkelijke kost maar zeker zeer interessant, het onderzoeken waard, het lezen waard. Wat ik me echter af vraag is of deze informatie, deze kennis. Hoe goed ook onderbouwd en beargumenteerd een meerwaarde heeft ten opzichte van de vioolbouwer welke gewoon zijn beitels wet en aanscherpt op zijn oliesteen, slijpt op zijn water steen? b.t.w. Ik slijp mijn beitels, messen, gutsen, draaibeitels bijna allemaal water/vloeistof gekoeld op een gediamanteerde aluminium wiel/schijf. Griezelig scherp zijn de stukken gereedschap na het wetten en menig stukje huid heeft aangetoond dat het mesje scherp was. Hoewel de DLVO erg interessant is gaat het volgens mij voor het grote volk een beetje te ver en moet je meer denken in extremen in scherpte, microtoonmie en de vioolbouwer, slager buiten beschouwing laten. Wel een pracht regeltje van jouw hand, geen water moet nemen bij een Arkansas steen en geen olie op een zandsteen. Remi
