Nederlandse componist: Marius Flothuis

Eind volgende maand (de 30e oktober) is het een eeuw geleden dat componist van eigen bodem Marius Flothuis is geboren. Naast buitenlandse componisten die weleens hier de revue passeren, is het goed te realiseren dat er ook Nederlanders zeer verdienstelijk zijn gaan componeren!

Voor een korte biografie van het Nederlands Muziekinstituut, zie:
http://www.nederlandsmuziekinstituut.nl/en/collections/867

O.a. voor strijkers heeft hij een aantal werken nagelaten. Eigenlijk kom je tegenwoordig niet meer uitvoering van één van die werken tegen. Het lijkt of het in de vergetelheid is geraakt.
Een overzichtje van werken van hem:
http://www.allmusic.com/artist/marius-flothuis-mn0001626828/compositions

Op youtube is een kanaal met muziekopnames van composities van Flothuis. Voor viool solo heeft hij gecomponeerd en je kunt op het kanaal o.a. een solo sonate op. 23 (1945) horen.

Hier een capriccio (op. 101), in 1999 gecomponeerd, op hoge leeftijd!



Natuurlijk werd ik ook benieuwd naar een strijkkwartet van hem, al was het maar om te horen wat hij voor mijn cello had bedacht:



gecomponeerd in 1945.
Mijn eerste gedachte bij dit werk was: Flothuis kijkt peinzend naar de puinhoop na W.O. 2: Kijk nou eens wat de oorlog ons gebracht heeft. Kom, laten we weer opbouwen wat we kunnen.
(Ik hoop dat iemand op het strijkersforum mij zou kunnen zeggen of ik in de goede richting denk, of juist NIET!).

Flothuis heeft niet alleen voor viool gecomponeerd, ook zang (koor en solo) , harp, fluit, trompet, piano (ook 4-mains) en orkestwerk. Misschien heb ik nog wat over het hoofd gezien. Zeer divers, kennelijk breed georienteerd.

Ik ben dus eigenlijk benieuwd of er iemand op het forum werk van Flothuis heeft gespeeld, of zijn naam 'levend' wordt gehouden door stukken van hem op verplicht te spelen muziek te zetten (op conservatoria) of wat dan ook.
En hoe wordt tegenwoordig in professionele muziekbeoefenaars-kringen over zijn muziek gedacht?

 

Er zullen best mensen zijn die dit mooi vinden, maar alleen al door het aanhoren van deze klanken voel ik me verontreinigd.

 

Zelf kon ik alleen nog bij het strijkkwartet 'iets' voelen, groeide iets van een verhaal, wat dan ook. Maar het was niet van "Wauw, dit zou ik willen kunnen meespelen".

Bij de vioolsonates haakte ik af. Ik heb het capriccio aan jullie gepresenteerd (en andere gehoord via dat kanaal), maar ben nog steeds benieuwd naar meer reacties.
Vioolsonate op. 23 stuurt je naar wat uithoeken van je viool, maar er was niet iets dat verbond; inderdaad, het ging maar door. Het Capriccio deed me echt helemaal niets. Zou er iemand zijn die mij kan uitleggen wat hier goed/bijzonder aan is? Ik begrijp wel dat het een beetje apart is om werk te presenteren waar je zelf echt niets bij voelt, maar ook dat heeft zijn intrigerende kanten...

(Ik dacht: ik presenteer de nootjes enthousiast, dan wordt er misschien toegehapt)

Hij was zeker verdienstelijk, maar wel voor degenen die zich in deze muziek kunnen vinden.
En nu lijkt hij toch wat meer in de vergetelheid te zijn geraakt.
Alhoewel....bij Broekmans & vanPoppel kun je nog steeds bladmuziek van werken van Flothuis kopen:
https://www.broekmans.com/NL/Bladmuziek/Verfijnen
en bij Stretta: http://www.stretta-music.com/en/search/?searchparam=Flothuis

 

Bij uitgeverij Donemus zijn meer dan honderd werken van Marius Flothuis verkrijgbaar.
https://webshop.donemus.nl/action/front/search?order=name&name="Flothuis, Marius"
Het concertgebouw heeft in Oktober zijn Cantus Amoris op het programma staan.
https://www.facebook.com/events/557301024399214/
Maar hij verdient het zeker om vaker gehoord te worden.

 

Toch een geweldig eerbetoon aan de artistiek leider van weleer dat het KCO een werk van hem in de maand waarin hij 100 zou zijn geworden, uitvoert!
Degenen de reageerden op de héél beperkte selectie (toegespitst op muziek voor strijkers ivm strijkersforum, Flothuis heeft ruim over de 100 werken gecomponeerd dan wel bewerkt, heb ik begrepen), kunnen de muziek niet waarderen. Ook bij mij komen de geselecteerde werken niet goed binnen. Wat dat nou is??
Ik hoop dat andere forumleden hun mening willen geven.

Ik ben nog eens verder gaan zappen. Youtube heeft bepaald geen geweldige geluidskwaliteit, maar je krijgt wel een bepaald beeld. Wellicht dat het KCO de muziek de glans geeft die het verdient.
Sonata de Camera voor dwarsfluit en harp (3 dec. 2012 op youtube gezet door Benoit Poncelin) is al een stuk toegankelijker. Het past meer bij een fluit dan een strijkinstrument ('t is maar een idee van mij hoor) om een beetje alle kanten uit te vliegen. Net een onrustige vogel! In dit stuk kent de vogel ook rustmomenten.

De symfonische muziek zou ik, wederom wat mij betreft, de symfonie van de zoekende geest willen noemen. Het blijft iets onrustigs houden op de één of andere manier en van de manier waarop hij daar opbouwt naar het slot, en het slot zelf, moet je ook houden.

Ieder zijn meug....dat geldt ook voor muziek!

 

Ik zal mijn herinnering aan meneer Marius Flothuis delen. Ten eerste was voor mij zijn naam verbonden aan een biografie van Stravinsky, een boek met een zwart-blauwe stofomslag die bij ons thuis op de boekenplank prijkte. Dat was om meer redenen bijzonder. Zo was 'klassieke muziek' bij ons thuis verre van gewoon. Mijn ouders hadden slechts vooroorlogs basisonderwijs genoten, en probeerden zich nadien verder op eigen kracht te ontwikkelen. Daarbij hoorde ook pianoles en lidmaatschap van een boekenclub. Via de laatste had mijn vader zich deze biografie verworven, al heeft hij waarschijnlijk nooit een noot Stravinsky beluisterd, laat staan genoten. (Wel Beethoven, en Mozarts 'Deutsche Tänze'. Nog een heel eind van Igor verwijderd.)

Maar ik, nieuwsgierig jongetje, vond die biografie op de plank en sloeg aan het lezen. En aan het luisteren. Via die twee kanalen - en dus via Marius Flothuis - ben ik via de naburige Fonotheek aan het Stravinskygenieten geslagen. En dat doe ik nog steeds. Pa en Flothuis zaaiden het zaadje, ik zit te oogsten. Met als laatste wapenfeiten de Psalmensymfonie met mijn koor, en 'The Rake's Progress', echt heus integraal op toneel. Onvergetelijk. En voor mij begrijpelijk door Flothuis' commentaar.

Het kamerkoor waarin ik al een kwart eeuw zing, besloot op een dag Marius Flothuis' koorwerk 'De laatste brief' uit te voeren. Een a capella stuk dat hij in de jaren tachtig aanving om de 4-mei-viering op te luisteren. Op tekst van Bertus Aafjes. Het was ca. 1995, Flothuis leefde nog, en ik mocht hem thuis - in het sjieke Amsterdam-Zuid - bezoeken om te vragen op onze uitvoering aanwezig te zijn. Hij bleek een allervriendelijkste bejaarde man, die werkelijk opgetogen was dat wij zijn stuk ten gehoren zouden brengen op de Weteringschans, nabij het Van Randwijkplantsoen. Ja, de Van Randwijk van "...dan dooft het licht".

'De laatste brief' is een koorwerk met een heel nadrukkelijke, aansprekende toon. Originele harmonische vondsten, zonder 'modern' te willen zijn. Je moet wel heel a-muzikaal zijn om niet van de klankeffecten te genieten. De stemmen SATB smelten mooi samen tot een algemene koorstem. Geen opsmuk, geen poespas. Wel overdracht van emotie.

Ik was zeer vereerd, als jongetje dat door zijn laaggeschoolde ouders geholpen was aan die Flothuis-biografie, de echte meneer Flothuis te mogen ontmoeten en zijn gezelschap te ervaren bij onze koorbijdrage aan 4 mei. Het voelde als een dwarssteek in het strakke conventionele sociaal-culturele weefsel dat Nederland tekent. Als een ontmoeting tussen mensen, heel oud en vrij jong, op weg naar waar zij willen zijn. De opwinding over wat kunst vermag, die door leeftijden en sociale lagen heen gaat. Ik was een bevoorrechte jonge knul.

Sindsdien kan meneer Flothuis voor mij niet meer stuk. Ondanks de scepsis die anderen hier uitdrukken. Daar hebben ze recht op, zeker. Maar ik heb recht op mijn eigen herinnering, mijn eigen waardering voor wat ik van meneer Marius Flothuis ken.

 

Fijn dat je dit met ons hebt willen delen! Tenslotte is het forum bedoeld om álle ervaringen, standpunten etc. te delen en niet gebaat bij eenzijdigheid!
Bovendien vond ik het heel leuk om te lezen hoe het begrip voor Flothuis' muziek is ontstaan, gegroeid!

 

Ik heb het in dit forum al eerder geschreven, maar Flothuis heeft een bijzonder interessante cadens bij Mozarts vioolconcert in G, KV 216 geschreven. Stilistisch heel wat verantwoorder dan de cadensen die je meestal hoort. Neem nou bijvoorbeeld de met negentiende eeuwse viooltechniek beladen cadensen van Eldering en Ysaÿe: ik betwijfel ten zeerste of iemand in de tijd van Mozart die had kunnen spelen.

Hopf

 

Misschien is niets geheel waar,
en zelfs dat niet.

Multatuli (Ideeën nr. 1)

 

-Maar... ze moeten toch iets hebben wat hen bindt. Iets als cohaesie?
-Ja... zo... 't heeft niet veel om 't lyf. Ze zoeken waarheid.
-Ik ben met u eens dat dit niet veel om 't lyf heeft.
-Ik verwachtte van U niet anders dan zoo'n volledige toestemming.

Multatuli (Ideeën nr. 129)

 

Nee, nee, Frits. *Jij vindt* dat het nog niet betekent dat het zo is!

Voor de duidelijkheid; twijfel uitdrukken mag altijd hoor. Maar het is niet zo dat wie iets discutabels beweert, verplicht is daarbij uit te drukken dat het discutabel of slechts een particuliere mening is. Immer, dat deed jij zelf ook niet - en daar is niks mis mee.

Net zoals jij niet letterlijk behoefde uit te drukken dat "het betekent nog niet dat het zo is" slechts jouw particuliere mening betrof (je rekende er op dat wij dat zo zouden lezen), zo behoefde ook Hopf niet uit te drukken dat "Flothuis' cadens is interessant" zijn particuliere mening is. Hij rekende er op dat wij dat zo zouden lezen.

Slechts in het geval dat er een redelijk vermoeden is dat iemand een discutabele mening als feit presenteert ("de opwarming van de Aarde bestaat niet") ("16e-eeuwse violen klinken nu eenmaal beter dan moderne instrumenten") heeft het zin iemand er op te wijzen dat het slechts om een particuliere, aanvechtbare mening gaat, die hij niet zo stellig en onbetwijfelbaar had mogen uitdrukken.

(Zo, weer een slak met wat zout er op. Excuus, het is zondagochtend en dan heeft een mens tijd voor dit soort dingen.)

 

Nee Frits, *JIJ VINDT* dat totaal iets anders dan te beweren (...) etc. Maar dat schreef je er niet bij! En ik neem dat jou niet kwalijk.

Het uitdrukken van meningen gaat niet standaard gepaard met frases als 'Ik vind', 'Naar mijn mening' en 'Volgens mij'. Daar is niks mis mee, haast ik mij te zeggen, en ik vind dat jij daar ook geen probleem van moet maken. Ook niet bij 'Hopf'. Het was voor de goede verstaander allang duidelijk dat hij een persoonlijke mening poneerde toen hij schreef dat 'Flothuis' cadens interessant is'.

Uiteraard mag jij daar je twijfel aan uitdrukken. Echter, niet van toepassing is dat jij hem verweet het persoonlijke karakter van zijn opinie niet te hebben uitgedrukt. Net zoals jij die niet hebt uitgedrukt toen je schreef "Dat is totaal iets anders ... niet bestaat".

 

volgens de informatie die ik kan vinden zou het er zelf niet mee eens zijn geweest... (onderaan het stuk over hem hier:
https://www.forbiddenmusicregained.org/search/composer/id/100022
Zij oorlogservaring zijn niet mis, baan als assistent artistiek directeur bij het concertgebouw kwijt doordat hij vertikte lid van de Kultuurkamer te worden, opgepakt wegens verbergen Joodse onderduikers, via kamp Vught, Sachenhausen en een dodenmars naar de Oostzee weer terug naar Nederland... waar hij ontdekte dat zijn moeder ruim een week eerder zelfmoord gepleegd had, onwetend dat haar zoon nog leefde. Overigens vind ik het strijkwartet schitterend, het vioolstuk wat lastiger, maar dat heb ik met veel vioolmuziek solo, zelfs de stukken van Bach voor viool solo...