improviseren op strijkinstrument (pogingen tot ...)

Alweer jaren geleden, 2001. De man, op zijn 30ste cello gaan spelen, speelt met 13-jarige zoon voor een kleine regionale omroep. Gedurfd ..... .
Na de sessie roepen vader en zoon naar de cameraman 'we doen nog een stukje!' en zij starten een kleine improvisatie op 2 akkoorden (Dm - C).
De 13-jarige pianist gaat aan het improviseren. Z'n vader speelt eerst de bassist en doet daarna een poging de hoogte in.


Wie improviseert op haar/zijn strijkinstrument?
Laat horen, zien of beschrijf wat je doet!

 

Leuke topic!
Wat ik nogal eens doe, is op een stukje verder door improviseren. Het helpt als je de twee of drie laatste maten al een beetje ombuigt, anders wordt je naar een eindpunt gedirigeerd, vanwaar het minder lekker doorstarten is.
Ritmische variaties, bijvoorbeeld dan maak ik het meer jazzy als het dat nog niet was. Of omgekeerd, dan ga ik een druk stuk verstillen en probeer dan geleidelijk de drukte eruit te halen.
Melodieus: Dat doe ik dus liever helemaal vrij. Leuk om in te spelen. Ik heb meestal wel iets dat in mijn hoofd rondzwerft. Waarschijnlijk komen die ook wel een beetje van bestaande stukken waarmee ik aan de haal ben gegaan. En ik strijk niet alleen, ik heb ook stukjes pizzicato al dan niet geheel of tussen strijken.

 

Voor mij is improviseren vooral afwachten wat er boven komt borrelen.
In Frankrijk heb ik tijdens de cello week voor het eerst samen met iemand anders (een pianist)geïmproviseerd.
Van mijn kant merkte ik dat ik vooral lef moet hebben, niet bang zijn dat er iets niet klinkt of niet mooi is.
Het komt zoals het komt.
Soms kwam er een volgende klank boven borrelen in mijn gedachte, maar greep ik mis en speelde ik een totaal andere klank, dat frustreerde even, maar was niet erg.
Als ik alleen improviseer lukt het al behoorlijk goed om de vrijheid in het spelen op te zoeken.
Wel denk ik dat als mijn instrumentbeheersing groter word, het improviseren leuker word.
Maar het is heerlijk om je emoties zo de vrije loop te laten

 

Ja, en verder luister je dus goed naar elkaar wat betreft ritmiek. Zou daar ook iets over afgesproken moeten worden?
Zelf moet ik vaak bij volksmelodietjes uit diverse windstreken die ik vaak alleen maar in de g-balk genoteerd aangeleverd krijg met wat gitaaraccoorden, zelf maar een aardige baspartij bij bedenken. Terwijl de anderen dus die melodie spelen, moet ik al improviserend vaststellen waar accoorden strijken mooi is, of ergens een bescheiden tegenmelodie op bedenken, melodie een kwart lager meespelen, of pizzicato op accoordtonen. De anderen spelen dus een aantal keren het melodietje of het lied met vele refreinen (dat is ideaal, want nog meer tijd vanalles uit te zoeken) en dan ben ik dus ook aan het improviseren binnen de toonsoort, maat, ritme.
Improvisatie met z'n allen lukt alleen als iedereen thuis is in de toonsoorten. Met tweeën is het al een hele uitdaging!

 

Maar ook als je die afspraken hebt gemaakt is het daarna maar afwachten wat er boven komt borrelen

 

Ik ben wel eens hele vrije vormen tegen gekomen, intuïtief en het kan alle kanten op.
Meestal is het wel zoals Frits beschrijft, een schema als uitgangspunt.
Met onze zoon had ik wel eens alleen afspraak over de toonsoort. De rest is creatief aan de slag gaan en nauw samenwerken. Inderdaad, als je wel hoort waar de ander heen gaat geeft dat prachtige mogelijkheden. Hoe het samen komt brengt verwondering en vaak ontstaat er op een of anderen manier een mooie afronding.

 

Definitie van improvisatie volgens wikipedia:

In muziek is sprake van improvisatie (naar het Latijn: onvoorzien), wanneer de muziek niet of niet geheel van tevoren is vastgelegd, en door musici tijdens de uitvoering spontaan wordt verzonnen. In de muziek wordt de term improvisatie gebruikt als tegendeel van de term compositie, waarbij een muziekstuk geheel of bijna geheel is vastgelegd.

Improviseren in de beste zin is meer dan "zomaar wat fiedelen" en kan als een kunstop zich worden beschouwd.

In de klassieke muziek was het vroeger gebruikelijk, dat eenieder ook leerde improviseren. In de Middeleeuwen kende men het contrapunctus alla mente, waarbij over een vaste stem (cantus firmus) twee- tot driestemmig werd geïmproviseerd. In debarok bestond er de improvisatietraditie van de basso continuo, waarbij de akkoordenvaststonden, maar de exacte speelwijze aan de fantasie van de speler(s) werd overgelaten. Bach was bijvoorbeeld in staat zesstemmige fuga's te improviseren, hetgeen het nodige muzikale rekenwerk met zich meebrengt.

Vandaag de dag is de gemiddelde klassiek geschoolde muzikant niet meer in staat te improviseren omdat daaraan in de muziekopleidingen in het algemeen geen aandacht wordt besteed. Er is echter ook een tendens om juist de improvisatievaardigheid bij klassieke musici weer te vergroten. Ook het van blad spelen speelt daarbij een belangrijke rol.

Improvisatie wordt veel toegepast in de jazz, waarbij in het algemeen over een vast akkoordenschema melodisch wordt geïmproviseerd. Er bestaan ook vrijere vormen van jazzimprovisatie, zoals A Love Supreme van John Coltrane laat zien; Coltranes concept hier is puur melodisch thematisch van opzet. De harmonieën (de akkoorden) worden hier ook geïmproviseerd. In de free jazz ligt doorgaans niets van tevoren vast.

Improvisatie kan ook worden beschouwd als een vorm van instant composing, en wordt als dusdanig beoefend door muzikanten zoals gitarist Derek Bailey en saxofonist Evan Parker. Er zijn ook componisten die met behulp van bepaalde technieken vormen van improvisatie prominent hun composities opnemen, zoals Anthony Braxton. Zulke muziek is moeilijk te klasseren en kan uitlopend klinken, maar wordt gewoonlijk onder de noemer vrije improvisatie ondergebracht. Een ander voorbeeld is Keith Rowe, die gitaar met elektronica en radio combineert, en die in 1965 met Lou Gare en Eddie Prévost de invloedrijke groep AMM oprichtte. In Nederland is drummer Han Bennink één van de bekendere improvisatie-muzikanten.

Bekendste vertegenwoordiger van het genre in België is pianist Fred Van Hove - die in de jaren 70 samen met de Werkgroep Improviserende Muzikanten (WIM) het Free Music Festival inrichtte, een jaarlijks festival in Antwerpen dat nog altijd bestaat en ondertussen wordt gehuisvest in het internationaal kunstencentrum de Singel. Hij speelde in 1968 mee op het album 'Machinegun' van het Peter Brötzmann-octet, één van de allereerste Europese Free Jazz/impro-albums, en was in 1997cultureel ambassadeur van Vlaanderen. Eén van de andere oprichters van WIM was de Mechelse saxofonist en bandoneonspeler André Goudbeek.

In Brussel werd in 1981 "Inaudible asbl" opgericht, met als voornaamste bezielers Guy Strale (clarinet, piano) en Philippe Smeyers (contrabas, cello, gitaar). Beiden beheerden een vrij improvisatie-atelier in de Animatiehal van het Paleis voor Schone Kunsten (BOZAR) van Brussel, opgezet door de Philharmonische Vereniging, tussen 1976 en 1985. Deze collectiviteit van muzikanten verzorgt heden maandelijkse ateliers en concerten, en een jaarlijks driedaags festival te Brussel.

Ook onder amateurmuzikanten wordt in de vorm van bijvoorbeeld jamsessies veel geïmproviseerd. Iedereen met voldoende beheersing over zijn of haar instrument kan in principe improviseren.

 

O.K., dat kun je vinden.
Het kan zijn dat er toch een samenhang is, een soort die jij er niet in herkent.

 

Ik vind dat je prima alleen kunt improviseren .
Lekker je gevoelens laten leiden.
Niet nadenken en gewoon lekker spelen.

 

En het leuke is dan het moment dat je ineens die samenhang ontdekt! Inééns is het er! Het heeft inderdaad tijd nodig en een 'open geest'.

 

Eigenlijk blijkt je "open mind" miskend te zijn!

Het zou zomaar kunnen zijn dat "open mind" niet helemaal goed van toepassing is op het proces van al dan niet wennen aan een bepaald soort muziek. Ook al omdat "open mind" een zekere morele lading heeft dezer dagen.
Dat is extra storend als je het eigenlijk met elkaar wil hebben over hoe het komt dat bepaalde muziek bij de één wel pretig wil landen en de ander niet.

 

Mijn muziekvoorkeuren zijn ook in de loop van de jaren veranderd. Een mens kan zich blijven ontwikkelen!

 

Jaaa, die jongens zijn geweldig

 

Dat is een fijne manier om met je instrument klank te maken, zonder dat het tevoren beschreven is. Ik speel ook vrijwel elke dag een poosje op die manier.

De meeste jazzmusici, improvisatoren in barok en organisten noemen dat geen improvisatie. De regels zijn vaak best strak. De solist volgt het akkoordenschema, speelt om de melodie heen en komt weer terug bij het thema. Naast creativiteit vraat dat heel wat vakkundigheid.

Op een open podium speel ik wel eens in mijn eentje. Uitgaande van een tevoren bedachte schets. Een heel vrije vorm. Ik krijg er zeer positieve reacties op, terwijl die muzikanten aldaar allen gewend zijn aan spelen van blad.

 

Dus dan bedenk je wel de toonsoort en probeer je van te voren wat melodische lijnen en ritmes uit. En daarna laat je daarop je fantasie op het podium de vrije looop? Dat is toch best lef hebben! Het gaat je, zoals je verteld, goed af, dat is dan wel extra bevredigend lijkt mij, omdat je dan helemaal scheppend bezig bent en ter plekke succesvol op avontuur bent geweest.