Bovenblad dunner maken (Chinese viool) → klankverbetering?

Discussie in 'Viool' gestart door Tobias, 18 jan 2017.

  1. Tobias

    Tobias |♫♫|♫

    Lid geworden:
    13 jul 2013
    Berichten:
    4.542
    Deze chinees klinkt voor geen meter, ik wil hem dan ook als proef open maken, en dan het bovenblad iets dunner maken.

    [​IMG]

    [​IMG]

    Ik bekeek hiervoor een filmpje van vioolbouwer Daniel Olsen. Die wel een duidelijke uitleg geeft voor het openen van een viool.

     
  2. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.395
    Homepage:
    Een vioolblad eraf willen halen en dan beginnen bij een van de hoeken is het laatste om mee te beginnen. Hier heb je het grootste lijmoppervlak en dus moet je daar nooit starten! De kans dat er dan een stuk hoek afbreekt is aanzienlijk.
     
  3. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.148
    Homepage:
    @Oosterhof Vioolbouw , je weet dat ik heel eigenwijs ben. En niks van vioolbouw afweet, dus waar ik de brutaliteit vandaan haal om iets over vioolbladverwijderen te schrijven, dat slaat natuurlijk alles:oops:.

    Als je het blad voorzichtig losmaakt, te beginnen biij een van de hoeken waar het grootste lijmoppervlakk is...ik denk dat als je al die hoeken onder handen neemt je dan de grootste weerstand hebt verholpen. Als je eerst in het midden begint, zou ik mij kunnen voorstellen dat je dan door het lijmoppervlak in de hoeken juist in de problemen komt en het blad gaat breken. Als je weet hoe je in die hoek te werk moet gaan, hoeft er toch geen hoek te breken? Ik erken wel dat het risico's met zich meebrengt bij de hoeken, maar ja, je moet er toch een keer langs met je mes.

    Ik wens je veel sterkte, @Tobias, met die klus! Ik begrijp dat je het gereedschap voor die klus al in huis hebt (?).
     
  4. dick de graaff

    dick de graaff

    Lid geworden:
    13 feb 2009
    Berichten:
    128
    ik denk dat je het vooral heel rustig moet doen en er alle tijd voor moet nemen en vooral zo min mogelijk druk uitoefenen waardoor ongecontroleerde uitschieters met het mes kunnen ontstaan. Ook zou ik op zoek gaan naar andere topics hierover op dit forum en onderzoeken met welk type lijm de viool gelijmd is.
     
  5. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.148
    Homepage:
    Kennelijk leeft die vraag toch naar hoe je dan veilig een blad verwijdert.
     
  6. Tobias

    Tobias |♫♫|♫

    Lid geworden:
    13 jul 2013
    Berichten:
    4.542
    Natuurlijk, dat wil iedere viool- en celloliefhebber graag weten.

    Maar ik begrijp Frits wel, viooldokters verklappen liever niet de geheimen van de smid. Ze houden er niet van als je in hun keukentje kijkt.

    Trouwens als je die vioolbouwer met dat vreselijke mes ziet wrikken, dan draait je hart toch om in je lijf aan de gedacht dat jouw lieveling zoiets ook zal moeten ondergaan.
    Maar ja zo'n filmpje werkt natuurlijk ook preventief, je wordt nog voorzichtiger met je viool, zodat hij niet in handen hoeft te vallen van zo'n slager.
     
  7. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.148
    Homepage:
    Ha mooi, apart onderwerp blad losmaken!
     
  8. Geert

    Geert Geert

    Lid geworden:
    30 sep 2004
    Berichten:
    1.000
    Tobias, ik zal in grote lijnen beschrijven hoe ik het zelf doe, overigens ook met tips hier van het forum.

    Probeer of je bij de bovenste rib van de viool met een rond niet te dik keukenmes zonder kartels tussen blad en rib kan komen. Ook een Chinese viool is met beenderlijm gelijmd, het bovenblad is meestal met een dunne lijm vastgezet en springt redelijk gemakkelijk los. Je kan het mes insmeren met een beetje harde zeep. Als het mes er tussen zit kan je voorzichtig naar beneden toe het blad geleidelijk los maken door het mes te verschuiven. Je hoort de beenderlijm los springen en dan maak je meters.

    Als je bijna bij de eindklos bent dan stop je en begin je opnieuw bij de andere bovenste rib. Ook hier weer het mes ertussen en naar beneden toe werken tot de eindklos. Daar moet je met overleg proberen het blad los te maken van de eindklos zonder scheuren te veroorzaken. En dat vind ik wel een uitdaging. Voorzichtig dus.

    Als je het hele blad dan bijna los hebt kan je het voorzichtig heen weer bewegen om het blad los te wrikken van de bovenste klos en de hals. Eventueel met het mes eerst nog zoveel mogelijk van de krans proberen los te maken maar pas op voor scheuren doordat je het blad teveel optild terwijl het nog aan de klos vastzit !!

    Succes !
     
    Marcelita en marloes s vinden dit leuk.
  9. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.395
    Homepage:
    Ja, als het inderdaad lukt om zonder problemen de hoeken los te krijgen ben je al een heel eind. Maar het probleem is juist dat je die hoeken veel gemakkelijker en met minder kans op scheuren/breuk los krijgt wanneer je aan weerszijden van de hoekklosjes het blad al hebt kunnen losmaken. Ik heb ook nergens beweerd dat je "in het midden moet beginnen".

    Ik zou als gereedschap ook geen bot gemaakt dik keukenmes* nemen, zoals Geert voorstelt, omdat die veel te dik is. Zo vind ik het filmpje wat Tobias hier heeft geplaatst niet een voorbeeld hoe ik het zou doen. En als ik die chaos op de werkbank bekijk ben ik verbaasd dat het blad er nog heelhuids afkomt.
    Gebruik een dun maar stevig soort spatel. Zoek een plek op waar je tussen blad en krans kunt komen. Daar waar de hand vaak zit (bovenkant rechter schouder) lukt het meestal wel een begin te krijgen. Als dat niet lukt de gehele lijmnaad bij langs gaan, behalve bij de hoekklossen. Vaak lukt het met een beetje wrikken wel de spatel erin te krijgen. Van daaruit verder werken. Als aan weerszijden van de hoekklossen het blad al los is kan begonnen worden met de klossen.

    Onderklos: verwijder eerst het zadel. Daarna aan weerszijden langzaam naar het centrum toe werken.
    Bovenklos pas mee beginnen als aan weerszijden van de halsvoet het blad is losgesneden op de lijmnaad, om te voorkomen dat daar een stuk van het blad gaat afbreken.
    Eerst de onderklos verder los maken, waarna het blad een ietsje omhoog gebracht kan worden. Daarna bovenklos.

    Als ik Tobias was, ging ik op zoek naar een beter filmpje, want deze Japanner werkt ook behoorlijk onveilig: als zijn 'plamuurmes' uitschiet heeft 'ie de hand kapot.

    Ik zou ook beginnen met het verwijderen van de toets.

    Dan heb je ook nog bladen die aan boven- en onderklos vast zitten met een ebbenhouten pin. Dan kun je niet met een mes doordrukken zoals in het filmpje.

    upload_2017-1-21_16-2-20.png

    Het is lastig het hele proces te verwoorden: wordt een heel verhaal. Je moet het gewoon doen en dan zie je wel waar het goed of mis gaat. Bewaar in ieder geval alle splinters die loskomen of aan de krans of blad blijven zitten.

    * deze bewering is onjuist! Heeft Geert niet beweerd in #8.
    Zie ook #11
    21-1-'17
     
    Marcelita vindt dit leuk.
  10. Geert

    Geert Geert

    Lid geworden:
    30 sep 2004
    Berichten:
    1.000
    Frits, je schrijft:

    "Ik zou als gereedschap ook geen bot gemaaktdik keukenmes nemen, zoals Geert voorstelt, omdat die veel te dik is."

    Ik weet niet waar je dat hebt gelezen maar ik schreef:
    Een rond niet te dik keukenmes zonder kartels

    Ik gebruik dus wel een mes (foto) omdat ik geen speciale spatel heb. En ik neem aan dat Tobias die ook niet heeft.
    De toets eraf is inderdaad gemakkelijker maar hij hoeft niet perse van de viool af. Scheelt weer werk om hem er later weer net zo netjes op te krijgen.
    Je hebt helemaal gelijk dat je niet moet vergeten de lijmnaden aan weerszijden van de halsvoet even los te snijden.
    Dr bladen van de Chinese violen die ik heb gezien zijn niet vastgezet met pennetjes. Oude Duitse violen vaak wel.

    Wat ik me verder afvraag is wat Tobias vervolgens gaat doen met het bovenblad. Dunner maken lijkt gemakkelijk maar op de bonnefooi er wat afschuren is niet echt de manier. En laat je dan de basbalk zitten of haal je die er af?
    Als het bovenblad er af is zijn er dus weer nieuwe uitdagingen.
     

    Bijgevoegde bestanden:

  11. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.395
    Homepage:
    Ja, helemaal gelijk Geert! Dat heb ik verkeerd gelezen. Excuus!


    Het is een keuze om de toets te laten zitten, dat kan inderdaad.
    Ja, als het bovenblad er af is gekomen, ben ik ook wel benieuwd wat Tobias dan gaat doen en hoe. Want je zult toch een meetinstrument moeten hebben om te weten wat de dikte op welke plaats is. Als je niet over een dergelijk meetapparaat beschikt wordt het wel heel lastig. Ik heb deze, nog door mijn reeds overleden vader gemaakt, al een jaar of 30 in gebruik:

    upload_2017-1-21_15-39-53.png

    Maar wie weet, heeft Tobias iets?
    En hoe maak je een dergelijk blad dan dunner? Met schraapstalen of bolle schaafjes? Heeft Tobias dat allemaal?
    Geert noemt schuren maar als het blad een millimeter of 4 - 4.5 is kom je met schuren niet echt ver.

    En hoe ziet de zangbalk eruit? Een geïntegreerd stuk 'ongenuanceerd' hout:

    upload_2017-1-21_15-46-18.png


    of netjes separaat geproportioneerd en verlijmd?

    upload_2017-1-21_16-17-15.png

    Tobias is nu aan zet.
     
    Laatst bewerkt: 21 jan 2017
    Geert vindt dit leuk.
  12. marloes s

    marloes s |♫♫|♫

    Lid geworden:
    16 mei 2014
    Berichten:
    2.093
    En een pallet mes? Die kunstschilders gebruiken om verf te mengen, zou dat kunnen werken?
    Die zijn vaak dun en smal.
     
  13. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.395
    Homepage:
    Ja, niet alleen los maken, maar ook dunner maken om de klank te verbeteren want daar ging het Tobias om!
    Dus na het los maken begint het pas! :)
     
  14. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.395
    Homepage:
    Het hangt af of het dan nog sterk genoeg is, want hoe dunner het materiaal wordt des te gemakkelijker kun je het verbuigen. Er is wel metaal wat erg sterk is en moeilijk verbuigt. Dat moet je hebben. Of dat een paletmes kan zijn moet je ter plekke uittesten: als het gemakkelijk te verbuigen is, dan is het niet geschikt.
    Ik heb zelf een spatel van chroom/vanadium wat erg sterk is en relatief dun gemaakt kan worden. Alle randen moeten worden afgestompt want de spatel mag geen snijdende werking hebben.
     
  15. marloes s

    marloes s |♫♫|♫

    Lid geworden:
    16 mei 2014
    Berichten:
    2.093
    Tobias hoe staat het ervoor?
    Paar foto's plaatsen?:rolleyes:
     
  16. dick de graaff

    dick de graaff

    Lid geworden:
    13 feb 2009
    Berichten:
    128
    ja ik ben ook wel nieuwsgierig hoe het er nu voorstaat...;)
     
  17. Tobias

    Tobias |♫♫|♫

    Lid geworden:
    13 jul 2013
    Berichten:
    4.542
    Ik ben nog niet eens begonnen.

    Wel heb ik het een tijd geleden met water gedaan. Gewoon een oude viool vol laten lopen met water.
    Het bovenblad was toen zeer gemakkelijk te verwijderen maar was wel na droging dusdanig vervormd dat het niet meer te gebruiken was.
     
  18. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.148
    Homepage:
    Dus dat gaat het deze keer niet worden...
     
  19. Tobias

    Tobias |♫♫|♫

    Lid geworden:
    13 jul 2013
    Berichten:
    4.542
    Enkele forumleden horen misschien graag hoe mijn bovenblad avontuur gaat aflopen.
    In gedachten zien ze misschien een gescheurd bovenblad en een totaal versplinterde krans.

    Ik heb me er nog eens goed in verdiept en diverse filmpje bekeken, iedere vioolbouwer doet het weer anders. Ik zag zelfs een filmpje waarin de vioolbouwer het bovenblad verwijderde met een dessertmes, alsof hij een boterham ging doorsnijden.

    Er moet toch zoiets zijn als een vioolbovenbladverwijderingsmes, een mes dat door vele generaties vioolbouwers is uitgetest en als beste uit de bus is gekomen. Maar volgens mij zijn al die filmpjes bedoeld om een rookgordijn te leggen, want vioolbouwers vertellen hun geheimen niet, een dessertmes stel je voor.
     
  20. chrish

    chrish ♫ ♪

    Lid geworden:
    20 mei 2008
    Berichten:
    779
    Zoiets gebruik ik, heb ze wel heel scherp gemaakt dan kom je er zo tussen zonder beschadigingen te maken (ervaring vereist!) het is niet zo heel moeilijk, je moet vooral rustig aan doen en niet gaan haasten want dan ga je in het hout of krijg je splinters. Ik zet er ook een heet kommetje water bij waar ik het mes indoop steeds om de lijm weker te maken.
     

    Bijgevoegde bestanden:

    • s-l500.jpg
      s-l500.jpg
      Bestandsgrootte:
      34,1 KB
      Weergaven:
      18

Deel Deze Pagina