Ik ontving uit China een volledig blanke viool. Prachtig hout, bovenblad met fijne nerf, uitlopend naar de zijkanten, rijkelijk gevlamd achterblad, fantastisch gesneden krul, nette hals. Ik heb er zin in. Daar sta ik nu, voor de duizend keuzes die er te maken zijn om van deze ruwe diamant een mooie viool te knutselen. Nee, het hoeft geen Stradivarius te wezen, noch een echte Oosterhof of heuse Boon te evenaren. Wel een eerste, nette Minkema op te leveren, waar ik geen hoofdpijn van krijg. Wat ga ik doen? De emmerlijst c.q. het aanvalsplan is als volgt: 1. de gaten voor de stemsleutels op maat maken; 2. de (ebben) stemsleutels op maat maken; 3. de body & hals voorbereiden; 4. de body & hals verzegelen; 5. de body en krul lakken (kleur); 6. de body & krul afwerken; 7. de brug op maat maken; 8. de stapel op maat maken; 9. snaren, brug, stapel, snaren & staartstuk plaatsen; 10. ellende oplossen. Om stap 10 zo beperkt mogelijk te houden, zijn stap 1 t/m 9 cruciaal. Momenteel zit ik verlegen om adviezen t.a.v. stappen 1 t/m 6. Wie heeft nuttige ervaring met het op maat maken van de stemgaten c.q. de ebben stemsleutels, en wil die ervaring delen? Wie heeft ervaring met het voorbereiden, lakken en afwerken van een blanke ('witte') viool? Ik hoor het graag. Ook uw bezwaren.
Ik begin maar gelijk bij het begin: punt 1. Ik neem maar even aan dat de gaten al wel zijn geplaatst maar niet hun juiste diameter hebben. Ik zou de gaten pas maken op het moment dat verder alles aan de viool is gelakt, dus inclusief de krul. Pas daarna zowel de sleutels als ook de gaten op elkaar pas maken. Doe je dat in omgekeerde volgorde, dan zullen de gaten in de wang van de krul eerst moeten worden ontdaan van lak(resten) en dan past de boel niet meer. ad 4): wat wordt bedoeld met 'verzegelen'? ad 7) en 8): Ik zou eerst de stapel op maat maken en daarna de brug (= kam) snijden. De reden daarvan is dat bij het plaatsen van de stapel het bovenblad een ietsje van vorm (curve) zal veranderen vanwege de spanning waarmee die er wordt ingezet. Wanneer de volgorde wordt omgekeerd zal de kam minder goed aansluiten op het bovenblad. Het hangt trouwens af van de toegepaste lak, olielak of spiritus. In beide gevallen zal de lak heel goed uitgehard c.q. gedroogd moeten zijn wil men de start maken met de kam pas te snijden. Vooral de kampositie heeft te maken met een grote druk ter plaatse van de kamvoetjes. De eronder liggende lakcomponent - dus die dieper in de laag zit- wil nog wel eens niet volledig zijn uitgehard en dan druk je er heel gemakkelijk een rechthoekig deukje in. Bij olielak is een UV-box een handig hulpmiddel om de droging te versnellen ook voor de dieper gelegen laag. Vóór het lakken zou ik eerst de toets verwijderen. Op de vrijgekomen plaats een 'beschermplankje' vastmaken (twee kabelbinders). Op die manier kun je het bovenblad uitstekend lakken.
Brug heet hier kam (kan niet vaak genoeg gezegd worden) "Beschermplankje" op toets tijdens het lakken heet een "Valse Toets" die het beste met twee of drie provisorische dotjes (huiden)lijm vastgemaakt kunnen worden en niet met kabelbinders, die zeer doen aan je vingers. Ik ben bang dat met verzegelen "gronderen" wordt bedoeld
En als je ze wél afknipt- wat iedereen zelf moet weten- krijg je dit: Heb het altijd zo gedaan en nooit de handen verwond o.i.d. Tijdens het lakken pak je de viool in het midden van de hals vast dus de kans op verwonden is wel heel erg klein. Gaat prima.
Wat een drukte met een plankje en kabelbinders! Een paar stukjes afplakband op de hals geplakt is meestal wel voldoende! Of is dat een te modern materiaal? Ze passen in ieder geval altijd. En je kunt je bovenblad uitstekend lakken. Maar let wel: de “ouden” lakten het bovenblad met een opgelijmde toets, die werd dan ook even meegelakt. Trouwens, de hals ook. Het waren gewoon nuchtere èn praktische handwerkers, niks geen kunstambacht of zo, ze maakten gewoon violen! Ze bóuwden ze ook nog niet...
Afplakband voldoet niet omdat het de scherpe randen van de kale hals niet beschermd. Bovendien introduceer je lijm op de hals. Ik wil het er niet op hebben. Zoals eerder al door een paar mensen gezegd: "Een ieder moet zelf weten wat hij/zij doet!"
Afplakband is geen goed idee en kabelbinders (voor wie niet weet wat dat zijn: bij de Gamma heten ze Tie-Wraps) maken mogelijk nog een moet in de hals. Zeker is dat "de Ouden" geen kabelbinders en afplakband gebruikten.
Frog-tape misschien een optie? Iets overlappend plakken en vervolgens strak langs de toets afsnijden misschien.
Hoe kun jij zeggen dat afplakband niet voldoet als je het nog nooit hebt gebruikt? Ik plak het altijd een beetje ruim om de hals heen, zodat je de scherpe rand niet beschadigt. En lijm komt niet op de hals, voor het oplijmen van de toets wordt die hals toch licht geschuurd? Bovendien: afplakband laat praktisch helemaal geen lijm achter, zeker niet de licht-plakkende, bedoeld voor kwetsbaar schilderwerk!
