Hoi! Ik ga nieuwe darmsnaren op de tenor vedel plaatsen. Ik kreeg het advies de oude fijnstemmers te verwijderen. Maar hoe doe ik dat? Het lijkt erop dat deze er met schroefdraad ingedraaid zijn. Ik krijg ze er niet uitgedraaid. Heeft er iemand een gouden tip? hartelijke bedankt!
Het hele staartstuk verwijderen nadat je alle snaren had losgemaakt. Voorzichtig, zorg dat de stapel niet omvalt. Als je het staartstuk in handen hebt kun waarschijnlijk wat meer ruimte maken door de fijne stemmers wat heen en weer te draaien, en ze dan uit het staartstuk duwen. Succes!
Wat ik op de foto zie zijn gewone fijnstemmers. Die zitten niet met schroefdraad in het staartstuk, maar worden op hun plaats gehouden door de moer die aan de bovenkant van het staartstuk zit. Om de fijnstemmers te verwijderen moeten de snaren geheel worden ontspannen en losgemaakt uit de bevestiging van de fijnstemmers. Om een mogelijk vallen van de stapel te voorkomen kan het verwijderen van fijnstemmers per snaar gedaan worden. Dat betekent dat er iedere keer slechts één snaar geheel wordt ontspannen. Na verwijdering van de fijnstemmer de nieuwe darmsnaar monteren. Dan de volgende snaar ontspannen, demonteren van de fijnstemmer en nieuwe darmsnaar opspannen. Evenzo voor de andere snaren tot alle darmsnaren er op zitten. Dit lijkt mij de meest veilige methode.
Instrument met de rugzijde op een zachte ondergrond leggen. Een stukje karton onder de snarenhouder leggen ter voorkoming van schade aan het instrument. Fijnstemmers losdraaien, als het niet met de vingers gaat, desnoods met een tangetje en er uit duwen. Twee snaren (middelste of uiterste) eerst laten zitten i. v.m. risico voor het u omvallen van de stapel. Darmsnaren bevestigen Succes! (vergeet niet de kam na de eerste stemronde weer "recht" te zetten: snarenhouderzijde in een hoek van 90 graden met het bovenblad.)
Hartelijk bedankt voor de adviezen! Helaas is er geen speelruimte tussen het schroefdraad en het hout van het staartstuk. De moertjes heb ik dan al losgedraaid, snaar verwijderd. Bij filmpjes van violen vallen de fijnstemmers er zo uit. Duwen, wrikken, het helpt niet. Eruit draaien ook niet. En zelfs als ik het staartstuk los zou maken, kan ik ze er nog niet uitdraaien. Ik vind het behoorlijk raadselachtig hoe ze er ooit in gekomen zijn... ik ga er even mee naar de lokale vioolbouwer, misschien weet hij hoe het werkt.
Dat de fijnstemmers nu vast zitten kan drie redenen hebben (die elkaar niet uitsluiten): Ten eerste kan de kracht op de snaar de schroefdraad wat in het hout hebben gedrukt; dan kan aan twee tegenoverliggende kanten aan de hand zijn. Ten tweede kan het hout wat uitgezet zijn, als het instrument in een vochtige ruimte heeft gelegen, kan het hout van het staartstuk uitzetten en komt de schroefdraad wat meer klem te zitten. Ten derde kan de kracht waarmee de moertjes aan gedraaid zijn de andere kant wat in het hout vast hebben gezet... In alle drie de gevallen kan zo'n schroefdraad behoorlijk vast zitten in het hout. Het losmaken van het staartstuk heeft inderdaad het risico dat de stapel omvalt, maar het geeft je wel de gelegenheid om wat meer kracht op de fijnste immers te zetten om ze eruit te drukken zonder risico het instrument te beschadigen. Een kartonnetje lijkt me daar veel te weinig bescherming geven, en als je flink druk zet terwijl er enkel een kartonnetje of plankje onder ligt, kan de fijnstemmer ineens losschieten en het bovenblad schade oplopen. Een stapel is nog wel recht te zetten, maar een deuk in het bovenblad betekent een flinke vermindering van de waarde van het instrument.
Klopt inderdaad: het lijkt wel of ze vastgegroeid zijn in het hout. Wordt vervolgd. Ik verheug me in ieder geval op de mooie snaren
Je kan misschien met een koudespray proberen om het metaal van de stemmers wat te doen krimpen. Ik weet wel niet of het schadelijk zou zijn voor het hout, ... Iets als dit: https://shop.buijtendijk.nl/product/4270602590/
Bedankt voor de tip. Het instrument zou ik dan wel goed moeten beschermen, of het staartstuk eraf halen...
Het heeft er alle schijn van dat de fijnstemmers in het hout gedraaid zijn waarbij het gat te krap is. Dan snijd je als het ware schroefdraad in het hout, hetgeen niet gebruikelijk is. De moer bovenop de fijnstemmer heeft in dit geval geen enkele functie. Om de fijnstemmers te kunnen verwijderen moet het hele staartstuk er af. Daarna kunnen ze worden uitgedraaid. Dat zal zwaar gaan als de gaten erg krap bemeten zijn.
De lokale vioolbouwer gaat voor me aan de slag. Er waren meer mankementen, en die pakt hij allemaal mee
Gelukt! Het staartstuk is eraf gehaald. Ze konden er toen uitgedraaid worden. De stapel moest ook opnieuw op zn plek, kam is rechtgezet, nieuwe stemsleutels, scheurtje weggewerkt. De darmsnaren zijn prachtig, behalve dat ze zo vlot ontstemmen! Maar ik word er vast handig in. Mijn oren werken gelukkig goed... Bedankt voor jullie ideeën!
Gefeliciteerd met deze operatie! Maar ik vrees dat je voorlopig nog niet van het ontstemmen af bent. Darmsnaren hebben al niet zo'n goede reputatie op dit punt en dan ook nog nieuw. Mijn vioolleraar van lang geleden (geboren eind 19e eeuw) heeft lang op darmsnaren gespeeld. Maar na een orkestrepetitie in de ochtend, eventueel een middagmatinee en 's avonds een concert was hij soms aan zijn derde e-snaar van die dag toe. Die werden dan ook in dubbele lengtes verkocht
Snaren van Savarez (darm) worden nog steeds in lengten van 120cm verkocht en voor een viool is dat genoeg voor 2 snaren. Voor een gamba (alt of bas-tenor) of vedel is dat een ander verhaal natuurlijk. Gelukkig gaan de hogere snaren van een gamba/vedel meestal wat minder snel kapot dan de E van de leraar van Hopf.
Moet je mij niet vragen, ik in ieder geval niet. Maar het dreigde te gaan over het slijtgedrag van darmsnaren terwijl het over fijnstemmers zou moeten gaan. Dus even weer onder de aandacht gebracht, maar ja er zijn er die dat niet kunnen vatten.
Klopt Jan! Het is voor mij weer iets totaal nieuws (vroeger wel viool gespeeld, afgelopen tijd mer name klarinet, soms piano, kromhoorn, fluiten). Het geluid, na de hele operatie, is prachtig! Het instrument werd vroeger met name gebruikt als consort-instrument, dus niet bedoeld voor solo's. Ik vind het nu al tof om er een begeleidende partij mee te spelen, op te improviseren. Als her goed is komt er ook bladmuziek aan van Alison Crum... mooie oude muziek. Maar de vedel is ook geschikt voor wereldmuziek, en wellicht nog veel meer. Ik houd van jammen... dus wie weet wat de vedel allemaal mee gaat maken! En in het stemmen zonder fijnstemmers wordt ik met de dag beter. De snaren zijn nog heel
