Indien hoogte van de snaren boven de toets het toelaat: kam laten afvijlen en nieuwe groeven aanbrengen, zo niet met perkament groef iets minder diep laten maken: de betreffende vioolbouwer had dit ook kunnen zien.
Wanneer de groef te diep ligt komt de betreffende snaar te dicht bij de toets. Dit kan tot gevolg hebben dat er ergens 'rammel' optreedt. Een te diepe groef in de kam maakt ook dat de trillingen te veel worden geabsorbeerd en er energie verloren gaat. Het kan ook dat wanneer de andere snaren wél in een groef liggen met de juiste diepte en een andere snaar juist niet. Dan zou het heel goed mogelijk zijn dat er een onjuiste curve ontstaat in de snarenovergang. Dan valt er op één snaar niet te spelen zonder een andere snaar mee aan te strijken. Een juiste curve is van essentieel belang voor correct spel.
Met enige verbazing zie ik dat de vioolbouwer snaren heeft aangebracht die zijn omwikkeld. De snaren hebben ook een lus. Dat moet ook wel want de fijnstemmers zijn er afgehaald. Er zitten nu wel erg grote gaten in het staartstuk. Gaten die geen sleuf bevatten zodat de snaar door de lus gehaald werd om te bevestigen. Algemeen is bekend dat snaren met een lus niet door de lus gehaald dienen te worden, daar is die lus niet voor bedoeld. Ik meen dat op de verpakking van dergelijke snaren ook staat aangegeven dat de snaar niet door de lus gehaald dient te worden. Op de foto is te zien dat niet elke lus hetzelfde zit. Het gedeelte tussen kam en staartstuk bevat gedeelten waar de spanning niet hetzelfde is. Zo kan een millimeter verschuiving van de lus zorgen voor een totaal andere spanningsverdeling met als gevolg dat de snaar ontstemd is. Ik zou dit instrument anders besnaard hebben. Er zijn firma’s die allerlei soorten en diktes schapendarm verkopen. Je moet echter wel uitzoeken welke diameter past bij de grondtoon van de snaar om de juiste spanning te creëren. Maar dan heb je alle snaren van darm en dat zou ik op dit instrument graag zien. Dergelijke snaren dienen dan ook vast gezet te worden middels een soort knoop. Ik meen dat het filmpje wat Bert ons aanreikte (zie #4) daar een goede indruk van geeft hoe dat moet. Het betekent echter wel dat het staartstuk zoals die er nu op zit veel te grote gaten heeft. Die gaten zijn ontstaan door de fijnstemmers die er ooit zijn ingedraaid (en nu verwijderd). Er zou dus een nieuw of ander staartstuk op gemonteerd moeten worden. Er is in Nederland een specialist voor barokinstrumentenbouw. Hij woonde een paar jaar geleden vlak bij mij en ik heb hem wel eens gesproken: Floris Jan van der Voort. Maar we zijn allebei verhuisd. Hij zat vroeger in Groesbeek, maar zit nu in Oss. Op diverse afbeeldingen van zijn instrumenten zie je dat ook hij de snaar hier en daar door de lus haalt, hetgeen mij verbaasde. Maar gelukkig ook instrumenten met de juiste snaarbevestiging. Men oordele zelf.
Naar aanleiding van het bovenstaande: dat klopt in principe, maar soms moet je roeien met de riemen die je hebt en niet Gereformeerder zijn dan de Dominee (want de Paus is ook al niet meer zo Rooms). Het alternatief zou een geheel nieuwe snarenhouder geweest. Overigens zijn er wel meer bouwers gespecialiseerd in barok en zijn er ook genoeg "moderne" bouwers die er redelijk in thuis zijn.
Alle snaren zijn van darm! De G c en f zijn omwikkeld en specifiek bedoeld voor de stemming van de vedel (G c f a d g'). De vedel heb ik sinds een maand én gekregen Ik ga eerst kijken in welke mate de vonk overspringt. Dan pak ik bovenstaande punten op bij een atelier dat er affiniteit mee heeft. Voor mij is er al 200% verbetering in klank en speelplezier! Kan ook zijn dat ik over een tijd de wens krijg om over te stappen op viola da gamba... Bedankt voor alle reacties!
Ja en nee: de kern is van darm, maar wat ik bedoel is enkel darm, dus zonder omwikkeling. Omdat de lagere snaren nog wel voldoende spanning moeten hebben moeten ze dikker zijn. Vandaar ook dat er uitgezocht zou moeten worden welke diameter geschikt is en behoort bij een bepaalde frequentie.
Alle snaren van onomwikkelde darm op dit instrument? Van mij mag je dat allemaal uitzoeken, maar de ervaring leert dat die snaren dan veel te dik worden om op de betreffende frequentie nog fatsoenlijk aanstrijkbaar te zijn, laat staan te klinken. In de barok waren ze er al achter dat je vanaf een bepaalde combinatie van frequentie/trillende snaarlengte darmsnaren moet verzwaren met metaal om het een beetje speelbaar te houden. Maar succes met uitzoeken (op je eigen vedel natuurlijk)
Boj dit instrument is dat geen enkel probleem! Aangezien de snaarlengte dusdanig is dat er nog voldoende spankracht is in combinatie met de vereiste diameter om goed aangestreken te kunnen worden. Lang niet altijd! Er zijn ook bas-gamba's die volledig zijn uitgerust met enkel darmsnaren dus zonder omwikkeling. Je moet er wel verstand van hebben anders krijg je rare beweringen. De streektechniek is met darmsnaren compleet anders: te veel stokdruk geeft geen optimale klank. De wijsvinger van de rechterhand moet daarom karig omspringen met de kracht. De snelheid van de stokvoering maakt ook veel uit.
De trillende snaarlengte van de vedel is hier niet gegeven, dus dat maakt een uitspraak lastig. Feit is dat veel snarenfabrikanten (Pirastro, Lenzner) in de lagere regionen voor een basgamba alleen omwonden snaren leveren. Dlugolecki levert naast de omwonden lage darmsnaren ook blanke. Savarez beveelt uit het BRH-BFC-BFA programma (dat ik zelf importeer) ook omwonden snaren aan voor de lage snaren van de basgamba. Uiteraard is het mógelijk op een gamba of barokviool/alt/cello alleen blanke snaren te monteren, maar in de praktijk is het helemaal niet handig en daarom ken ik er maar weinig voorbeelden van en de experimenten die ik in deze richting deed samen met klanten leverden alleen teleurstelling, uitgezonderd wellicht barok-contrabassen met zelfs een (pinkdikke) blanke E snaar. Nog een algemene opmerking: instrument en speler en techniek moeten voor dit soort experimenten geschikt zijn. De opmerking over andere stokvoering bij barokinstrumenten en vedels met darmsnaren: ik veronderstelde dat als zijnde bekend. Nog een opmerking: het ging over het verwijderen van fijnstemmers van een vedelstaartstuk. Het is maar de vraag of het hier door Oosterhof bewandelde zijpad over al dan niet omwikkelde darm, de vragenstelster nu veel extra heeft opgeleverd. (Het lijkt mij niet!)
Na al deze informatie lig ik de hele nacht te piekeren over hoe nu verder Grapje. Ik vind het machtig interessante informatie die ik ter harte neem, maar ik ben ook best een beetje eigenwijs, dus ik doe het mijne ermee. Qua repertoire wil ik het breed houden. Ik ben niet enkel op zoek naar de middeleeuwse klanken.
