Ideaal onderwerp voor in de komkommertijd! Violinist.com komt ook wel eens met iets interessants, namelijk een vergelijkende "studie" van maar liefst 24 sets vioolsnaren die wereldwijd in de handel zijn. Zie: https://www.violinist.com/blog/Xaver/20237/29681/ Zonder alles al te hebben bekeken en beluisterd heb ik direct al een belangrijk kritiekpunt: de "onderzoeker" heeft twee heel belangrijke sets van het merk Savarez-Corelli niet getest, nl. Solea en Cantiga: vooral de laatste zou m.i. een plaats in de top moeten verdienen. Corelli Crystal is wel getest, maar dat is de eenvoudigste variant van dit merk die ook al te prefereren is boven vele andere "eenvoudige" sets als Dominant en Tonica.
Ik vraag me af of een dergelijk 'onderzoek' nou zo veel zegt, want op zijn instrument kan een bepaalde set niet al te best klinken terwijl dat wél zo kan zijn op een geheel ander instrument. Je kunt enkel concluderen dat een bepaalde set snaren op dit instrument goed of slecht klinkt. Of dezelfde uitkomst geldt voor een ander instrument betwijfel ik.
Dat blijft inderdaad lastig, hoe een snaar op een bepaald instrument uitwerkt… Er zijn natuurlijk wel wat objectieve criteria, die iets kunnen zeggen: Materiaal van de kern en de omwikkeling - meestal goed aangegeven Snaarspanning - vaak wel op te zoeken En in samenhang met de twee bovenstaande de soepelheid van de snaar: hoeveel kracht kost het om te snaar in te drukken en omgekeerd evenredig daaraan: wat is de amplitude als de snaar in trilling is met een bepaalde energie. Dat laatste geldt weer verband met hoe hoog de kam moet zijn. Wel een belangrijke indicator voor speelgemak. En het heeft ook veel met klankkleur te maken hoe strakker de snaar voelt, hoe meer het geluid gefocust is volgens mij. Heeft ook erg te maken met de manier van strijken die een bepaalde snaar gevraagd: wat voor druk en snelheid van de strijkstok het beste geluid voortbrengt, en de afstand tot de kam die het best klinkt. Wat natuurlijk alles te maken heeft met de stijl van de strijker... Ik hoor hier graag reacties op.
Er zijn inderdaad zo veel verschillende factoren in het spel dat het heel moeilijk te objectiveren is. Een test als deze kan hooguit een denkrichting op gang brengen waar en bij welke fabrikant gezocht moet worden. Als snaren nu maar iets goedkoper waren, viel het zelf vergelijken van merken en typen voor de meeste strijkers gemakkelijker, maar die krengen zijn r..eduur. Zelf besnaar ik een viool met een "benchmark" van Corelli Cantiga ADG medium en een E van Goldbrokat verguld van .26 (medium) Bij veel violen geeft dat al een optimaal resultaat. Van daaruit kan ik indien nodig wat bijsturen met andere sterkten of een snaar van een ander merk. Ik moet wel waarschuwen tegen het testen met reeds op een ander instrument gebruikte snaren: dat levert m.i. nooit optimale resultaten.
De druk en het contactpunt lijken me inderdaad van groot belang. Wat ik me hierbij wel afvraag is hoe je die perfecte combinatie krijgt. Veel professionele violisten gebruiken een standaard dominant setje omdat deze snaren snel inspelen en meestal erg stabiel blijven. Vaak gecombineerd met een pirastro gold e snaar. Zij slagen er echter steeds in om een prachtig rond resonerend en vol geluid te krijgen. Zelfs wanneer zij op een goedkooper instrument spelen behouden zij vaak een optimale klank. Zelf heb ik vooral in de hogere posties op de a en de gehele e snaar last van een harde scherpe toon. Ik vraag me dus af of er een manier is om toch die mooie ronde klank te krijgen. Ik probeer dan te compenseren met een setje obligato's met de vergulde e maar krijg toch nooit dat geluid dat de viool zo typeert. Het is dan maar te bezien of de snaren zo'n grote impact hebben als je boogtechniek nog niet voldoet.
Geef een virtuoos een sigarenkist, bespannen met elastiekjes en het klinkt nog prachtig, geef een armzalige krasser een Guarneri besnaard met Thomastik Dynamo en het klinkt nog maar zo-zo. Desalniettemin: een goed instrument kenmerkt zich door uit te blinken in het hoog! (laag is bouwtechnisch iets gemakkelijker te realiseren) De vergulde E van Obligato is m.i. lang niet de beste vergulde E. De E-Mi (verguld) van Thomastik is een stuk beter, maar ik geef zelf de voorkeur aan de Goldbrokat E 24K verguld, die bovendien maar een fractie kost van de Obligato. Bovendien is deze snaar in maar liefst 5 verschillende dikten te krijgen, nl. .24, .25, .26 (medium), .27, en .28 zodat je daar ook nog mee kunt sturen.
Ik denk dat de Dominant snaren hun positie als 'standaard' verworven hebben omdat deze snaren op de meeste instrumenten wel een acceptabele tot soms goede klank leveren. Andere snaren van andere merken hebben een verfijning tot gevolg. Ik heb vaak mensen die vragen om Dominantsnaren. Dat komt omdat ze daar al jaar in jaar uit op spelen. Op zich is het niet verkeerd te blijven bij een set snaren die bevalt, maar men blijkt nauwelijks open te staan om iets anders te proberen.
Voor een gemiddeld klinkende snaar is Dominant wellicht niet slecht, maar er is tegenwoordig wel beter voor ca. de zelfde prijs. Klanten die ik in het verleden adviseerde eens iets beters te proberen, gingen meestal niet terug naar Dominant. Dominant was de eerste aanvaardbare kunststofsnaar, -introductie ca. 1970 naar ik meen -en velen hebben de snaar toen omarmd en zijn er bij gebleven: strijkers zijn veelal aardige lui, maar wel een tikje conservatief wat betreft nieuwigheden. Dat heeft uiteraard positieve-, maar ook wat negatieve kanten.
De dominants blijven inderdaad erg populair, behalve misschien de e. Ik kreeg ook steeds dominant aangeraden om te beginnen zowel door de vioolbouwer als door de leerkrachten, ... . Ik kwam dit lijstje tegen van professionals en hun snaren: Anne Akiko Meyers: Pirastro's Passiones op haar Del Gesu Mariam Fried: Evah Pirazzi G and D, Dominant A en Goldbrokat E. Nathan Milstein: Eudoxa G&D, darmsnaar A en Goldbrokat E in de 1960’s. Zino Francescatti: Eudoxa G, Kaplan Silver D, Eudoxa A en Goldbrokat Medium E. David Oistrakh: Eudoxa D and G, Prim Steel A (of Chromecore) en Prim E. Henryk Szeryng: Eudoxa D en G, Kaplan A en Gold Label E of Kaplan E Isaac Stern: Eudoxa A, D, G en Goldbrokat Medium E. Later overgestapt naar Dominants. Pinchas Zukerman: gebruikte Eudoxas tot Dominants uitkwamen. Itzhak Perlman: Eudoxa daarna de combo van Dominants met Gold Label E. Hilary Hahn: Dominant met Gold Label E. Maxim Vengerov: gebruikte Dominant maar nu Evah Pirazzi gold. Ilya Gringolts: Evah Pirazzi. Joshua Bell: Evah Pirazzi Violin Strings Gil Shaham: Dominant en Jargar E. Midori: Dominant Stefan Jackiw: Dominant en Jargar. Anne-Sophie Mutter: Dominant met Gold Label E string. Cho-Liang Lin: Infeld-Blues Toch opvallend dat zo veel professionals nog steeds voor de dominants kiezen. Vermoedelijk heb je met een top instrument en goede techniek voldoende aan een neutraal geluid en hoef je niet te corrigeren met snaren, ...
Bedankt Satch! Heel aardig om dat eens uitgespit te zien. Ik ben er even mee aan de slag gegaan en heb er een tabelletje van gemaakt. Ik vind het opvallend dat Dominant nog steeds zo dominant blijkt te zijn: Zie gewijzigde tabel in #12
Een als zodanig aardig staatje, zij het dat één van mijn favorieten, namelijk Zino Francescatti, is weggevallen. En voorts dat dit kennelijk ook geldt voor de (merken) van de gebruikte e-snaren. Maar ik blijf met een methodologisch probleem zitten, namelijk het feit dat Milstein, Oistrach, Francescatti, Szeryng en Stern al jaren geleden het tijdelijke voor het eeuwige hebben verwisseld. En het is niet ondenkbaar dat hun snaarkeuze was gebaseerd op het ten tijde van hun loopbaan bestaande snaarassortiment. Een verstorende factor is voorts, zoals hier al eerder opgemerkt, dat de snaarkeuze de resultante is c.q. kan zijn van de individuele klankeigenschappen van een instrument. Tenslotte kan ik mij vinden in de opvatting dat veel violisten uit gemakzucht dan wel conservatisme verder vasthouden aan de gedane keuze. Al geldt dat niet zozeer alleen bespelers maar vaak ook bouwers.
Dat onze vriend Zino is weg gevallen was onbedoeld, dus daarom een gewijzigde staat. Ik zie nu dat Nathan Milstein er twee keer in staat. Hopf: dank voor je oplettendheid! De merken van de E-snaren zijn niet weg gevallen, maar niet opgenomen. Ik wilde zichtbaar maken hoe het is gesteld met het gebruik van Dominant snaren. Als een speler een verzameling van vier verschillende fabrikanten gebruikt, wordt het wat lastiger dit aan te geven in de tabel. Dan krijg je alleen maar extra kolommen die verder niets bijdragen. Gewijzigde tabel:
Maar ik blijf het een methodisch probleem vinden de snaarkeuze van post-actieve violisten te vergelijken met dat van de nog wel actieven, want wellicht zou de keuze van de eerste groep nu anders uitvallen. Het heeft bijvoorbeeld ook weinig zin vervoermiddelen uit de 18e eeuw te vergelijken met het huidige aanbod. Of met de, vaak anonieme, darmsnaren van twee eeuwen geleden. Die kennelijk ook nog eens werden gebruikt om gitaren en mandolines op te tuigen. Lees en huiver: https://ricerche.aquilacorde.com/i-nostri-lavori/65/nicolo-paganini-e-le-corde-di-budello/
Leuk staatje, maar weinig zeggend. Het aanbod is de laatste jaren nogal veranderd. Wie weet waar Heifetz heden ten dage mee gespeeld zou hebben in plaats van zijn set Tricolore ADG met Goldbrokat E? Al was het alleen maar omdat de Tricolores jarenlang niet te krijgen waren en nu mondjesmaat en ook nog van een andere fabrikant.
Het staatje zegt zo veel dat de Dominant-snaar ook in vroegere tijden al zeer gewild was. Dusdanig gewild dat van de 18 spelers er bijna 45% gebruik van maakte. Dat er later uiteraard nieuwere typen op de markt kwamen doet daar niets aan af.
Ik heb er natuurlijk geen bewijzen voor, maar zou het kunnen dat de violistentop zich ook af en toe laat sponsoren door een snarenfabrikant met een ruim marketingbudget? (En dan met iets meer dan een setje gratis snaren?)
Dan nog over de Dominant E (staal met aluminium omwonden) Geen van de profs die ik ken speelt met die snaar, ook al gebruiken sommigen wel de ADG van Dominant. Desalniettemin spelen vele amateurs er wel mee.
De analogie met de oldtimers gaat mank waar het gaat om de verkrijgbaarheid. De Dominant snaar en dan met name de kern bestaat al decennia uit hetzelfde materiaal, namelijk perlon! Al in de 60-iger jaren werd Dominant een bekende snaar en daar is niets aan veranderd. Mogelijk dat introductie van chroomstaal als omwikkeling wat later kwam. Dus ook de huidige "actievelingen" kunnen nog steeds op Dominantsnaren spelen. Die indruk heb ik ook. Het zijn gemakkelijk te derven inkomsten om een setje snaren op je instrument te spannen en je naam er aan te verbinden. Zo gaat dat vaak.
Die Dominant- snaren bestaan sinds mensenheugenis, maar de introductie was pas in 1970, zodat ze in de 60er jaren -zoals Oosterhof dacht- nog niet bekend konden zijn. Nog een historisch missertje: de eerste darmvervangers (afgezien van de stalen E) waren van staal/omwikkeld staal zoals Thomastik Präzisions en stammen b.m.w. van iets na de tweede wereldoorlog, veel eerder dus dan de introductie van kunststof.
De zestiger jaren: 1968 en 1969 voldoen daar aan. Doe er een of twee jaar bij in je zit in de zeventiger jaren. Ik had het niet nagezocht wanneer de introductie van de Dominantsnaar een feit was, maar schatte het jaar zo uit m'n hoofd in. Een jaar verkeerd dus. Een kniesoor die daarover valt. Het gaat in het onderwerp over de introductie van de snaar bestaande uit een synthetische kern ter vervanging en evenaring van de schapendarmkern. Dat er ook geëxperimenteerd werd met snaren met een stalen kern doet er hier niet toe. Perlon (ook wel Nylon-6 genoemd) bestond al in 1935. Het heeft derhalve best nog wel lang geduurd vooraleer Thomastik dit materiaal toepaste en omwikkelde om als snaar te fungeren resulterende in de Dominant.
