Bijzondere gebeurtenissen

Discussie in 'Overig' gestart door Marcelita, 18 jun 2018.

  1. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.118
    Homepage:
    Voor dit topic raakte ik geïnspireerd door waar ik deze week getuigen van heb mogen zijn: de promotie van Elske Tinbergen. Daar zal ik meer over vertellen.
    Na deze promotie zullen vast nog andere bijzondere gebeurtenissen ergens plaatsvinden waarvan het leuk is elkaar op de hoogte te stellen. Daar kunnen we elkaar dan in dit topic van op de hoogte brengen.

    Goed, de promotie van celliste Elske Tinbergen heb ik dus mogen meemaken, samen met andere cellisten van ensemble Spiccato onder de bezielende leiding van deze zelfde Elske.

    Onder de "hoed"van de 'Academy of Creative and Performing Arts' dat onder de Universiteit Leiden valt, heeft Elske jarenlang onderzoek gedaan naar de cello in de lage landen onder de titel "The 'cello'in the Low Countries. The instrument and its practical use in the 17th and 18th centuries."
    Dit resulteerde in een dikke bundel afbeeldingen van schilderijen, etsen, tegeltjes met illustratie e.d. waar in een hollandse context een cello te zien is. Naast deze bundel een boekwerk met toelichting op de illustraties, alles geordend naar bijvoorbeeld noordelijke en zuidelijke Nederlanden. Tenslotte nog de wetenschappelijke verhandeling ter ordening en verklaring van de vondsten.
    Het onderzoek gaat over hoe de cello er in de Nederlanden uit zag (technische specificaties), hoe die werd bespeeld (strijktechniek), wie speelden er? (alleen mannen?) in welke situatie en welke componisten leverden de muziek (Nederlandse componisten, was er bladmuziek/ invloed van buiten de Nederlanden?)

    Zo togen we met bijna het complete ensemble naar de Lutherse Kerk in hartje Utrecht om ons te laven aan een prachtig concert met voor ons onbekende werken die ook nog werden toegelicht door de promovenda.
    Naast Elske waren er de overige leden van Giardino musicale die haar muzikaal bijstonden in haar promotieconcert.
    In de bijgevoegde bestanden vinden jullie het concertprogramma. Het was prachtig opgebouwd met per programma-onderdeel voorafgaand aan de uitvoering een toelichting.
    De gekozen componisten zijn voor veel van ons onbekend. Uit die tijd had je ook Willem de Fesch, maar deze is al bekend en daarom nu deze andere componisten. Ze had haar barokcello bij zich en een basviolone en hierop voerde zij haar partijen uit. In het programma zat ook een opbouw door de tijd heen én daarmee ook een opbouw in de muziekstukken van iets dat meer te typeren is als gezellig voortkabbelende muziek als iets waar meer diepgang in zit en naar een hoogtepunt wordt gewerkt.
    We kregen ook te horen hoe het verschil klinkt tussen bovenhands spelen en onderhands, zoals in de 17e en 18e eeuw werd gepraktiseerd.
    Na de uitvoering van het gehele programma was het tijd vragen te beantwoorden, tenslotte was het een promotiebijeenkomst. Haar promotoren en andere leden van de promotiecommissie, zoals celliste en docente Viola de Hoog (afgevaardigde van de kunstenaars) stelden vragen betreffende de uitvoeringspraktijk. Zo hoor je dat in de noordelijke Nederlanden er vooral werd gespeeld in huiselijke kring en in de zuidelijke Nederlanden meer in een chique entourage als paleizen en kastelen. (Kan ik mij voorstellen: dat heeft ook vast wel iets te maken met het reformatie in de noordelijke Nederlanden). Speelden mannen vooral (ook gezien het beeldmateriaal)? Voor vrouwen werd het instrument als niet elegant beschouwd (tussen de benen), maar er zijn ook aanwijzingen dat vrouwen speelden.
    Was er destijds iets van een methode om cello te leren spelen, zoals we nu didactische methodes te over hebben? Nee, deze is niet gevonden.
    Dit waren zomaar wat onderwerpen die dan ter sprake kwamen.

    De volgende dag was er de officiële verdediging van het proefschrift. Hier hadden we de vorige avond al wat in kunnnen neuzen, want het lag op een tafel achterin de kerk.
    De verdediging van de dissertatie was op woensdag 13 juni aan het einde van de ochtend in het academiegebouw van de RUL op het Rapenburg in Leiden. Dit ging zoals promoties doorgaans plaatsvinden met professoren met hun typische mantels en hoofddeksels (sorry professoren, er zijn daar heel plechtige woorden voor, ik weet het) en een pedel die uiteindelijk de promovenda zal verlossen van de verplichting nog een antwoord op een vraag te geven.
    Zoals het een universiteit betaamt, was het een interdisciplinair gezelschap dat daar aanwezig was als opponent. Zo had je naast de discipline kunstgeschiedenis en musicologie ook uitvoerende musici. Haar promotor professor Ton Koopman die wetenschap met uitvoeringspraktijk combineert. Hij was teruggekomen uit Leipzig, waar hij actief betrokken was/is bij het Bachfestival daar. De voorzitter van de plechtigheid, degene die de beurten voor de vragen uitdeelt en toestaat dat de promovenda iets toelicht met de cello in de hand, deze komt uit de oogchirurgie.

    Zo kreeg ze de vraag van de kunsthistoricus of je wel conclusies over de manier van speelwijzen kunt baseren op het door haar verzamelde beeldmateriaal (iets van 850 afbeeldingen, of waren het er nóg meer?!). Dat kun je inderdaad niet klakkeloos doen. Je gaat bijvoorbeeld na of bijvoorbeeld de schilder een realistisch beeld geeft voor wat betreft de houding van de cellist. Kún je zo spelen als is afgebeeld? Dat kun je als cellist uitproberen. Ziet het instrument er deugdelijk uit? Allerlei rare fantasieën kun je er zo uit filteren, want natuulijk zijn er ook afbeeldingen die heel twijfelachtig zijn als het met het instrument of de speelhouding al voor geen meter klopt. Verder maak je natuurlijk gebruik van meerdere bronnen; de geschreven bronnen.

    Dan had je ook de vraag naar of er zoiets was als een typische hollandse school in cellospel. Er was eigenlijk toen al veel uitwisseling tussen musici om echt iets typisch hollands te ontwikkelen. Wie heeft nou wat van wie overgenomen in zijn spel? Misschien dat in de Nederlanden onderhands spelen nog wat meer in zwang was dan elders, in zuid-Europa bijvoorbeeld? Op giswerk promoveer je niet, dus hier geen ferme uitspraken.

    Ik heb eigenlijk ook niet iets gehoord over Nederlandse cellobouwers in die tijd (of heb even niet opgelet).

    Nadat de tijd verstreken was, klonk het ferme "Hora Est" van de pedel en trok de stoet professoren zich terug in de beraadskamer, om vrij snel later terug te komen met de blauwe koker met de bul.

    ElskeMetBul.jpeg

    Na de huldiging stond er bij de receptie de kersverse weledelzeergeleerde celliste te stralen en hebben we haar gefeliciteerd. Komende dinsdag zijn we er met z'n allen op de repetitie en gaat er nog een feestje gebouwd worden met nog een verrassing voor haar.

    Ik was zo nieuwsgierig hoe je kunt promoveren op de cello en ik heb genoten van de tweedelige promotie!
    Hopelijk komt er een handelseditie uit van haar bevindingen!

    https://www.universiteitleiden.nl/e...-practical-use-in-the-17th-and-18th-centuries
     

    Bijgevoegde bestanden:

    JosHuis, marloes s, ria en 1 andere persoon vinden dit leuk.
  2. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Maar mij is niet duidelijk of Elske nou musicologie heeft gestudeerd of kunstgeschiedenis. :(
     
  3. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.118
    Homepage:
    Als ik het zo zie, zou je een flink deel van haar onderzoek wel onder kunstgeschiedenis kunnen plaatsen.
    Ze heeft het onderzoek in Leiden gedaan en daar wordt kunstgeschiedenis heel interdisciplinair benaderd, zodat er ook musicologische aspecten kunnen worden meegenomen. Je kunt een vraagstelling zodanig formuleren, dat je ook in de muziekwetenschap verzeild kunt raken naast de kunstgeschiedenis.
    Bedenk wel: wetenschap is niet ten behoeve van de 'hokjes', maar de 'hokjes' kunnen je alleen helpen de wetenschap te typeren en je bewust te zijn van beproefde onderzoeksmethoden binnen disciplines.

    Wat is musicologie/muziekwetenschap: https://nl.wikipedia.org/wiki/Musicologie
    Wat bestudeer je als je kunstgeschiedenis studeert (bijvoorbeeld in Leiden, hoe wordt het daar benaderd?): https://www.universiteitleiden.nl/onderwijs/opleidingen/bachelor/kunstgeschiedenis
     
  4. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Maar is Elske dan nu doctor in de musicologie of in de kunstgeschiedenis?
     
  5. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.118
    Homepage:
    In alle feestelijkheid en hoge dosis cello-informatie is het mij ontgaan wat het nu precies geworden is.
    't Kan kunstgeschiedenis zijn.
     
  6. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Hoe komen we daar nu achter? :(
     
  7. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.118
    Homepage:
    Ik zie haar morgen. Als ik eraan denk, vraag ik het haar. Vertel dat het hele strijkersforum met smacht wacht op het verlossende antwoord.;)
     
    Oosterhof Vioolbouw vindt dit leuk.
  8. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Misschien krijgen we er wel een lid bij? :)
     
    Laatst bewerkt: 19 jun 2018
  9. Tobias

    Tobias |♫♫|♫

    Lid geworden:
    13 jul 2013
    Berichten:
    4.532
    Begin je te stotteren Frits ?
     
  10. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.118
    Homepage:
    Gisteravond weer een fijne Spiccato-avond gehad! We hebben er bovendien een feestje 'gebouwd', compleet met slingers, ballonnen en een taart en natuurlijk ons cadeau vanwege de promotie.

    Waarin is ze gepromoveerd? Zowel muziekwetenschap als kunstgeschiedenis als het instituut voor creatieve en uitvoerende kunsten vallen onder de faculteit geesteswetenschappen. Dat is de faculteit waar dus gepromoveerd wordt, dus strict formeel is ze doctor in de geesteswetenschappen.
    Als je verder kijkt naar het vakgebied, dan gaat het dus om een mix van terreinen van kennis en daar leeft de vraag kennelijk niet of je nu meer kunsthistoricus of musicoloog bent of misschien nog wat anders.
     
  11. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Ik denk bij de faculteit Geesteswetenschappen eerder aan filosofie dan aan iemand die zich heeft verdiept in de kunstgeschiedenis of muziekwetenschap. Hoe het ook zij: er is nu duidelijkheid.
    Dank Marcelita dat je dit even hebt nageplozen! :)
     
  12. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.118
    Homepage:
    Ja, toen ik het haar vroeg, moest ze zelf ook lachen om die 'geesteswetenschappen'. Maar ja, dat is puur organisatorisch met die faculteiten. Doctor in de kunstgeschiedenis of musicologie zegt meer. Bovendien merk ik ook wel dat 'in de volksmond' je gewoon wel zegt waar je echt in bent gepromoveerd, want daar kan de ander wat mee. Onder geesteswetenschappen vallen zoveel subfaculteiten!
     
  13. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.118
    Homepage:
  14. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.250
    Homepage:
    Wat ik wel bijzonder vind is dat je als kunstenaar tijdens je werk (als ik het goed heb is Elske professioneel celliste) bezig kunt zijn met je promotie. En wanneer je die afrondt en de eigenlijke promotie gaat plaats vinden, dat dan ook kan met een concert waaraan je zelf deelneemt! Zo'n concert wordt dan tijdens de promotie besproken heb ik begrepen en is onderwerp van discussie. Dat is toch heel wat anders dan iemand die promoveert in een specifiek onderwerp in bijvoorbeeld de Natuurkunde. Daar kun je niet zélf onderdeel zijn van het experiment. (Is misschien maar goed ook).
     
  15. Marcelita

    Marcelita |♫♫|♫♫|♫♫|

    Lid geworden:
    6 jan 2014
    Berichten:
    6.118
    Homepage:
    Ja, het is ook een heel bijzondere manier van promoveren.
    Het betrof bij haar onderzoek naar wat er in de Lage Landen in de 17e en 18e eeuw was dat als cello doorging, hoe erop gespeeld werd (technisch, bijvoorbeeld het strijken bovenhands/onderhands?), wát werd erop gespeeld? (Nederlandse componisten?Uitwisseling muziek met andere muziekcentra in Europa?), door wie werd gespeeld (mannen, vrouwen?) en in welke omgeving/context?(paleismuziek, huismuziek, straatmuziek?).

    Voor het onderzoek werden diverse bronnen gebruikt, waaronder ook een enorme collectie schilderijen/tekeningen/etsen/afbeeldingen op tegels. Voor wat betreft het brongebruik kun je al discussies krijgen, vragen op je promotie ter verantwoording. Voor wat betreft dat aspect van het onderzoek is het eigenlijk niet echt anders dan als je in de historische pedagogiek (een voorbeeld waar ik dan ooit mee te maken had) moet gaan onderzoeken of er in weeshuizen in de 18e eeuw sprake was van opvoeding of alleen het met belonen en straffen het in het gareel houden van kinderen. Dan heb je ook te maken met het zoeken naar de juiste bronnen, je bronnen naar deugdelijkheid taxeren en dat heb je dan ook te verantwoorden.
    Tijdens de promotie in het Academiegebouw ging het dus meer om onderzoekstechnische aangelegenheiden (waaronder dus verantwoorden van brongebruik).

    Bijzonder is vooral het concert, waarin werd geïllustreerd wat er gevonden was op het gebied van uitvoeringspraktijk (verschil ook laten horen tussen onderhands en bovenhands strijken), ontwikkelingen in de composities (van, zeg maar, 'kabbelende' muziek naar meer opbouw naar een hoogtepunt in de muziek) van NL componisten waar ik nog nooit van had gehoord.
    En het is dan bijzonder dat daar dan ook de professoren en de vertegenwoordiging van de kunstenaars die dan vragen stellen over de uitvoeringspraktijk, dat heb je inderdaad goed begrepen. Door je eigen uitvoeringspraktijk als musicus moet je dus illustreren wat je hebt gevonden in je onderzoek. Je moet dat dus echt heel goed kunnen laten horen en zien, daar zit je kunstenaarschap in.

    Zo heb je bij dat instituut ook een fagottist die promoveerde op een fagot die gebouwd was door een bouwer van eeuwen geleden en waar muziek voor was gecomponeerd. Die fagot kreeg de promovenda helemaal compleet, maar ze zocht uit hoe je daar toch in vredesnaam die muziek op kon uitvoeren die daar speciaal voor gecomponeerd was. Dat speelde zich destijds af in Zweden en de promovenda heeft Agrell als achternaam en Agrell was ook nog eens een Zweedse componist in de baroktijd. Ik verder lezen dus over die fagot, maar het ging dus verder helemaal niet over componist Agrell (ik dacht: leuk, dan promoveer je op familiestukken:D, maar het ging een andere kant uit).
    De promovenda heeft ook haar fagotleerlingen laten uitproberen hoe je de stukken toch uit de fagot kon krijgen, want het ging wel over een bereik van 3 1/2 oktaaf. Goed, ik ga jullie hier niet verder over vermoeien, maar het was een voorbeeld van waarover onderzoek is bij het instutuut voor creatieve en uitvoerende kunsten in Leiden.
     

Deel Deze Pagina