Vioolbouwster Meike Aupperle heeft in 2013 iets nieuws ontdekt! Daar waar de lengte van de snaren tussen de kam en het staartstuk meestal zo om en nabij 1/6 lengte van de trillende snaar wordt ingesteld, zo dacht deze vioolbouwster daar toch heel anders over. Ik kwam op haar naam terecht adh van dit YouTube-fragment: Rijke overtonen voor strijkinstrukenten “Senza” (‘zonder’) heeft betrekking op de snaar die geheel onomwonden is dus ook tussen de kam en het zadel van het staartstuk. Zoals in vroegere dagen de darmsnaar onomwonden was, zo is ook de Senza-snaar met een metalen- of kunststofkern, onomwikkeld en loopt van het kielhoutje tot en met het zadel van het staartstuk. Het directe resultaat is dat er zuivere kwinten ontstaan achter de kam, die op hun beurt weer toegevoegde harmonischen creëren. Het bevestigen van de snaren gebeurt op dezelfde manier als die voor de kale darmsnaren: een knoop aan de onderkant van het staartstuk. Alle andere manieren om een snaar te bevestigen zoals een kogel of een lus, zijn ongewenst. De knoop is de enige manier. Het instellen van de juiste afstand tussen kam en staartstuk is essentieel. Na vele experimenten vond ze (= Meike Aupperle), dat het ideale resultaat niet bereikt wordt door het herhalen van het stemmen van de ‘afterlengts’ in dezelfde tonen G - D - A - E (voor violen) maar in het verkrijgen van de tonen B - F# - C# - G#. Dit resulteert in het ontstaan van 8 van de 12 tonen van de diatonische toonladder die ook aanwezig is bij het aanstrijken van een open snaar. Om deze harmonischen te verkrijgen moet de afstand tussen de kam en het zadel van het staartstuk exact worden ingesteld. De Firma Ergo Vio heeft een hoogwaardig staartstuk ontwikkeld om aan de vereiste specificaties van het Senza-systeem te kunnen voldoen. De professionele montage van een Senza-staartstuk kan alleen door experts worden uitgevoerd. Een of meer van onze vederlichte fijnstemmers (titanium ongeveer 10 gram) zal het Ergo Vio Senza-staartstuk afstemmen op uw instrument: Er hangt wel een grote prijskaart aan: €154,70 maar liefst! Het staartstuk is derhalve veel korter dan gebruikelijk (4/4-viool): Voordelen: De snaren achter het staartstuk kunnen vrij trillen zonder demping waardoor een heel scala aan klankkleur wordt toegevoegd. Het is verbazend hoeveel harmonischen aan het geluid worden toegevoegd. Eenmaal de snaren op toon gebracht, kan de musicus er van verzekerd zijn dat de kam in de juiste positie blijft staan. Nadelen: Het systeem is alleen beschikbaar bij de Senza-partners in Duitsland of Engeland. Alleen de snaren van Dominant zijn leverbaar. Bron: http://www.meikeaupperle.com/senza-system/the-senza-system/ Snaren: http://senza-system.de/live/Violinstring_en.AxCMS In Detail: http://senza-system.de/live/System_en.AxCMS?ActiveID=1409
Betekent dit niet ook dat je naar Duitsland moet om zo'n staartstuk te laten monteren op je viool? Voor menigeen van ons wel een eindje rijden! @Oosterhof, zou zo'n staartstuk voor jou een optie zijn?
Ik zou zo'n staartstuk simpel zelf maken. Ik had even gedacht of een staartstuk voor een 1/2-viool dan niet zou kunnen qua lengte maar dan kom je denk ik in de problemen voor wat betreft de breedte aan de kamzijde, die moet breder zijn dan de reguliere zijde van een 1/2-viool staartstuk. Verder zal het gewicht ook wel aan bepaalde eisen moeten voldoen. Wat die eisen -bijvoorbeeld het gewicht (?)- dan zijn ben ik (nog) niet achter. Ik heb ook eens op internet gezocht wat de verkrijgbaarheid van die onomwikkelde snaren (Dominant Senza) is en dat valt zwaar tegen. Kun je wel een staartstuk maken maar zonder die snaren heb je er niets aan.
Dat het met zo'n staartstuk en die speciale snaren ook zou werken zoals de vioolbouwster vertelt, daar sta je dus wel achter. En als je het zelf maakt voor eigen gebruik, dan is er natuurlijk geen probleem, maar als je daarin zou gaan handelen, wordt dat anders.
O, nee, daar sla je een stap over. Ik breng het hier op het forum om daarover van gedachten te wisselen. Ik denk wel dat het wat doet met de klank, maar of het een verbetering is? Ik denk altijd maar zo: als dit hét ultieme staartstuk is, dan was dat in de tijd van de grote meesters allang toegepast. Zij hadden reeds de Barokstaartstukken en de onomwikkelde darmsnaren. Dus dan zou die stap toch heel aannemelijk geweest zijn. Ik denk dan ook nog dat het er van afhangt of je dan met die snaren de A op 440 Hz stelt of dat je naar 415 Hz gaat, want dat zal ook weer een wezenlijke invloed hebben op de resonatiefrequenties van de gedeelten tussen kam en staartstuk en de totale kamdruk. Het heeft allemaal zo veel met elkaar te maken dat ik best aanneem dat de klank verandert, maar hoe en of het mooier c.q. beter is? Ik weet het niet.
Je bedoelt deze voor viool: Of deze voor de cello: Zit volgens mij dezelfde gedachtegang achter: door de verschillende lengtes van de snaar tussen kam en staartstuk worden daarmee frequenties gecreëerd die meer harmonischen oproepen, waardoor de klank zou verbeteren. Alleen wordt hier niet geclaimd dat de snaren onomwikkeld moeten zijn. Ik heb deze staartstukken nog heel weinig gezien en er is ook geen vraag naar. Of het echt een verbetering is vraag ik me daarom af. Je hebt voor de lagere snaren extra lengte nodig en het is maar de vraag of daar gemakkelijk aan te komen is.
Ik weet dat Willeke dat heeft en dat ze ergens (in Duitsland??) snaren bestelt. Ik weet niet of ik met zo’n snaarstuk gemakkelijk snaren kan verwisselen. (Niet dat ik het van plan ben aan te schaffen) Het lijkt me een stuk lastiger.
O, ik dacht dat dát nog wel redelijk normaal gaat. Alleen moet je bij de ene snaar meer snaar om de sleutel draaien dan bij de andere.
Als je een set snaren koopt zijn ze even lang. Maar hier heb je voor iedere snaar een andere lengte nodig. Die kunnen in die lengtes geleverd worden of juist niet, dan levert men vier maal de grootste lengte. In dat geval moet je zoals je schreef het teveel aan lengte op de stemsleutel wikkelen, hoewel ik vrees dat daar voor de hoogste snaar weinig ruimte voor is. Dan zou ik er een stuk afknippen.
Het meetrillen van secondaire snaren is op een piano nog veel sterker dan op een viool of cello. Ik heb net een filmpje bekeken op You Tube waarin dit gedemonstreerd wordt. De titel is: "Piano sounds never heard before" www.youtube.com/watch?v=zHWex94-mHg. Een piano heeft zoveel snaren van verschillende stemming dat er altijd wel snaren meetrillen met de snaar die aangeslagen wordt en daardoor kun je het akkoord dat gespeeld wordt herkennen zelfs als je de toon die geproduceerd wordt door de snaar die aangeslagen wordt niet hoort. Bij een cello of viool heb je maar vier snaren tussen de kam en het staartstuk en die zullen alleen bij sommige tonen meeklinken met de hoofdsnaar. Ik geloof niet dat ik er prijs op zou stellen dat dit gebeurt en volgens mij kun je die resonanties beter dempen.
Meike Aupperle beweert nu juist dat die resonanties een rijke aanvulling zijn op de klank! Als dat gedeelte van de vier snaren gedempt zou zijn, krijg je toch een heel andere klankkleur. En ik denk ook maar, dat wanneer die snaren gedempt hadden moeten wezen de heren Stradivari, Amati, Guarnerius en Stainer (en al die anderen) hun instrumenten wel hadden voorzien van een voorziening die resonantie zou voorkomen van het gedeelte snaar tussen de kam en het staartstuk.
Ja maar bij een piano zijn er altijd wel snaren die meetrillen. Bij de vier snaren van een viool trillen de snaren tussen de kam en het staartstuk alleen maar mee als zij een eigenfrequentie hebben die overeenkomt met de grondtoon of één van de hogere harmonischen van de hoofdsnaar. Je krijgt dan alleen extra resonatie bij sommige tonen en niet bij alle tonen zoals dat bij een piano het geval is. Dat lijkt me nu niet echt een verbetering. Als het werkelijk een verbetering zou zijn dan had men van dit principe al veel eerder gebruik gemaakt.
Ik dacht dat pianosnaren altijd gedempt waren met viltjes? (Ik ben geen pianoreparateur dus misschien heb ik het wel mis?) Dan heb je een pedaal om die demping op te heffen. Neen, dat denk ik niet. Ook als je met de strijkstok een toon genereert door ergens op de snaar een vinger te plaatsen dan kan dat net toevallig een (hogere) harmonische zijn die 'past' bij het gedeelte van de snaar tussen kam en staartstuk. Dat hoeft niet per se een hogere harmonische te zijn van een 'losse snaar' of grondtoon zoals jij dat noemt.
Ik zeg niet de grondtoon of hogere harmonische van de "losse" hoofdsnaar. Elke toon die je op de hoofdsnaren produceert heeft zijn eigen grondtoon met de daarbij behorende reeks hogere harmonischen. De korte snaartjes tussen de kam en het staartstuk hebben ook ieder een grondtoon met zijn eigen reeks hogere harmonischen maar ik denk dat deze snaren alleen met de hoofdsnaar gaan meetrillen als de grondtoon van zo'n kort snaartje gelijk is aan één van de hogere harmonischen van de hoofdsnaar en dat is niet het geval voor elke toon die op een hoofdsnaar geproduceerd wordt. De snaren van een piano die je niet aanslaat worden normaal gedempt maar dat houdt niet in dat ze niet even mee kunnen klinken met de snaar die aangeslagen wordt. In het filmpje waar ik naar verwijs kun je goed horen dat dit gebeurt omdat men een voorziening aangebracht heeft om het klinken van de snaar die aangeslagen wordt meteen te dempen. Het is niet voor niets dat een echte vleugel toch anders klinkt dan een elektronisch instrument zelfs als die gesampelde tonen heeft.
Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat mijn schuine staartstuk van tetulhout mijn altviool écht mooier doet klinken dan mijn Wittner Ultra staartstuk. (meer opem klank, meer resonantie) Dat is dus geen echte 'conclusie' wb schuin gesneden beter of niet… want mischien ligt het wel aan de houtsoort. En elders heb ik een youtube video gepost over de Pellegrina altviool. Tot mijn verbazing heeft die ook een.schuin staartstuk, maar omgekeerd schuin ten opzichte van de ZMT . Niet de C snaar maar de Asnaar heeft de grootste nalengte! En verder kan ik.melden dat spelen met de lengte van de aanhangsnaar (en dus van de lengte van snaren tussen staartstuk en kam) ook invloed op de klank heeft, maar wel een vreselijk vermoeiende bezigheid is (geneuzel op de millimeter en elke keer alle snaren los halen). en wat mij betreft niet die moeite waard.
