Ik snap Remi niet helemaal, maar dat zal dan wel aan mij liggen. De oorspronkelijke vraagsteller wilde helemaal geen cursus vioolbouw. Ik snijd een kam pas met mes, schraapstaal en beitel. Het kan ook anders, maar dan voldoet het niet aan mijn kwaliteits-maatstaven en dat zal ik uiteraard niet aanmoedigen.
Jammer Geert dat je ons op het verkeerde been tracht te zetten wat betreft het woord STAPELGEK, want in het woord Stapelgek is de betekenis van Stapel/Krekel, een soort vergelijking van het onsamenhangende gepraat van een persoon met het eindeloze getsjirp van een krekel, het woord stapel voor krekel verdween en men ging het woord stapel beschouwen als met de betekenis heel veel of heel erg.
In dit verband een vraagje aan de heren bouwers hier. Ik begrijp dat simpele en vooral goedkope doe-het-zelfoplossingen tegen hun beroepseer ingaat (wat ik overigens heel goed kan begrijpen) maar ik begrijp dat ts naast haar mooie viool een extra dingetje heeft gekocht, zodat ze in haar vakantie het toch in de vingers houdt, maar waarbij het geen ramp is als het ding beschadigt of wordt gestolen. Misschien zijn er wel mensen die niet zonder kunnen en daarom een el cheapo instrument in de tent hebben liggen. Werkelijk niet een plek die je voor je kostbare 'echte' instrument in gedachten hebt! Zo'n ding die je dus misschien wel uitsluitend met hoteldemper speelt, aangezien je hem ook niet al voor het einde van je vakantie wilt terugvinden in de vuurkorf van de buren. Is het dan niet logisch dat je aan zo'n geval geen geld/vakwerk wilt spenderen, maar puur kijkt naar de goedkoopste oplossing om je vakantie door te kunnen spelen?
Uiteraard is het logisch dat je in zo'n geval naar een goedkope oplossing zoekt, daar is ook geen discussie over. Alleen heeft een "extra dingetje" zoals jij dat noemt ook wel eens wat onderhoud nodig. En helaas, een goedkope viool is ook een viool en heeft dezelfde kam nodig als iedere andere. En het is lastig om daar een goedkope doe-het-zelf oplossing voor aan te dragen. Ik durf te stellen dat de betreffende viool met een goede onderhoudsbeurt (met nieuwe kam en stapel) door een vioolbouwer waarschijnlijk beter wordt dan ie ooit is geweest en dan heb je er in de vakanties nog echt plezier van ook.
Ik weet niet waar je overtuiging vandaan komt, maar ik heb niet zo'n apparaatje. Waarom moet de stapel er óók weer in? Bij het pas snijden en passen hoeft de stapel echt niet om te vallen. Het kán wel eens gebeuren omdat de snaarspanning weg is, maar is geen zekerheid.
Leuke apparaatjes en slimme gemikjes zijn handig voor de eenmalige hobbyist: Het lijkt heel handig, maar met de juiste techniek en het goede gereedschap, gecombineerd met veel oefening werk je uiteindelijk veel preciezer, sneller en efficiënter, al heb ik in dit geval geen ervaring met het Schuurhulpje voor het zogenaamd pasmaken van kammen.
In voorgaande reacties werd gemeld dat de kamvoetjes exact moeten aansluiten aan het oppervlak van het bovenblad. Maar daarmee ben je er niet, want ook de ronding van de kam moet worden aangebracht en de snaren moeten de juiste afstand hebben tot de toets. Als die veel te hoog is, valt er nauwelijks op te spelen omdat je dan de snaren veel te ver moet indrukken. Een 'blanco' kam wordt aangeleverd met een veel te hoge kam en een standaard ronding. Die past nooit zomaar bij een instrument. Omdat de E-snaar meestal uit staal bestaat (soms ook nog omwikkeld) en de hoogst gestemde snaar is, heeft die snaar de grootste spanning waardoor de snaar de kleinste afstand tot de toets heeft, anders valt die met de vingers niet in te drukken. De afstand van de rand van de kam tot het blad is daar ook het kleinst. De dikteverdeling van de kam moet daarom worden aangepast, anders is die bij de E-snaar veel te dik. Dan noem ik nog niet eens de klank, maar het gaat ook om de bespeelbaarheid van de viool.
Als ie niet omvalt heb je geluk, dan heeft de stapel misschien zelfs wel iets te vast gezeten. En als je er vanuit gaat dat de stapel wel zal blijven staan dan valt ie zeker om. (gesmeerde boterhammen vallen ook altijd met jam op de grond). Bovendien gaat een amateur meestal aan de slag met schuurpapier een het beruchte schuivertje (ik heb em zelf ook) en dan valt de stapel zeker om.
Waarom zou de stapel omvallen, ik werk vrij regelmatig aan Violen waarvan de snaarspanning geheel weg is, en er is nog nooit een stapel omgevallen, als men de Viool voorzichtig behandeld maar dan ook echt voorzichtig zonder schokken of stoten dan valt de stapel echt niet zo gauw om. Ook de Violen die ik niet gebruik staan nooit onder snaarspanning, en ook daarvan valt nooit een stapel om, slechts één maal in mijn leven moest ik met een Viool naar de vioolbouwer omdat de stapel was omgevallen, en dit was in mijn onbesuisde jonge jaren. Veel mensen kunnen niet met Violen omgaan zelfs sommige vioolbouwers niet, en ook beroemde violisten zie ik vaak ruw omgaan met hun instrument, ze houden hun kostbare Viool vast aan één stemschroef of knellen de Viool onder hun arm, en talloos zijn de keren dat ze met hun bezwete handen het instrument vasthouden aan de lak, tederheid is het devies, veel te vaak zag ik oude instrumenten met beschadigingen die te wijten waren aan ruw gebruik, ja ik moet bijna zeggen aan misbruik.
Waarbij opgemerkt moet worden dat in (de?) Chinese violen (van Tobias?) de stapel stelselmatig te lang is, d.w.z. te strak in het instrument staat en daarom niet snel zal omvallen. Bij het speelklaar maken van veel zo niet alle Chinese violen moeten: de sleutels worden vervangen of bijgewerkt indien nog mogelijk de toets worden geschaafd/geschraapt/gepolijst in de juiste curve de stapel uitgenomen en gecontroleerd en meestal korter gemaakt of vervangen de kam worden vervangen door iets fatsoenlijks de snaren weggegooid en vervangen door westeuropese/amerikaanse makelij (als optie) de snarenhouder vervangen door een Wittner of Ottomusica. Redenen waardoor een Chinees die onderhanden is geweest bij een vioolbouwer doorgaans tweemaal zo goed klinkt als zonder deze behandeling. NB. Ik krijg van Tobias graag een lijst van die "sommige vioolbouwers" die niet met een viool zouden kunnen omgaan, vergezeld van zijn bronnen en de bijbehorende documentatie. Dat lijkt me erg interessant!
Ik zeg toch ook niet dat de stapel altijd omvalt? Alleen als je de de boel er afgooit en geen stapelzetter hebt of er niet mee om kan gaan dan zal je zien dat de stapel wèl omvalt en dan heb je dus een probleem. Ook violen die je niet gebruikt moet je mijns inziens regelmatig even stemmen, de kam goed recht zetten en even bespelen. En vooral de spanning er op houden, dan blijft de stapel goed staan en de kam gaat ook niet krom trekken en zal ook niet zo snel met de toetskant van de kamvoetjes in het bovenblad gaan drukken.
Dat is de wet van de maximale tegenwerking, Murphy's law. Als er iets fout kan gaan dan gaat het ook fout. Als je een stapelzetter hebt dan valt de stapel uiteraard ook wel eens om maar dan ben je er tenminste op voorbereid, het is net zoiets als het hebben van een back-up van je PC.
Sjonge, ik heb een gevoelige (viool)snaar geraakt! Sorry, dat ik even stoor in het gesprek, maar mocht ik aan het zelf-viool-bouwen slaan dan zal ik alle tips nog's grondig doorlezen, maar het vioolspelen zèlf kost me nu teveel tijd... Maar goed: een kam moet altijd op maat gemaakt worden, passend bij de viool....dus....begrepen! Dat wordt, voor mij, toch een reisje vioolbouwer. Eén optie heb ik niet gehoord: houtlijm.
Als je de kam wilt lijmen doe het dan met een lijm die harder is dan de reguliere witte houtlijm (PolyVinylAcetaat). Mocht je niet de beschikking hebben over huidenlijm, dan is secondelijm (CA= cyanoacrylaatlijm) in ieder geval al beter dan PVA. Houtlijm is na droging niet hard genoeg. Komt bij dat je de delen ook nog eens minimaal een uur moet klemmen en dat valt niet mee bij een kam.
Ik heb weliswaar Chinese Violen, maar ook oude Duitse en Franse en van die oude Violen valt ook nooit de stapel om. Wat betreft het optuigen van Chinese Violen dat is best zelf te doen, de stapel laten we lekker staan want die staat stevig, de toets schrapen we niet bij want dat is meestal niet nodig, aan de stemsleutels wordt tegenwoordig veel aandacht besteed en die draaien goed, en in mijn koffer zit altijd een stukje krijt willen ze wat doorglijden, de kam is wel een enkele keer een probleem dat geef ik toe, de snaren en de snarenhouder en wat dies meer zij bestellen we bij een gerenommeerde vioolbouwer uit Groningen die alles keurig en stipt op tijd verzend en die plaatsen we dus zelf. En een lijstje van slechte vioolbouwers geef ik niet want voor ik het weet heb ik een proces aan m'n broek.
Mijn vogelogenesdoorn viool is van chinese makelij. Toen ik er een snaaranalyse erop losliet, werd de stapel als eerste vervangen door de vioolbouwer. De oude stapel sloot niet mooi aan op zowel het onderblad als het bovenblad. Na het eruit halen van de oude stapel, zei de vioolbouwer dat het maar een vreemd stapeltje was. De stapel had aan beide uiteindes een soort van uitholling. Nadat de nieuwe stapel geplaatst was en er een andere combi van snaren erop gezet was. Klonk mijn viool een stuk opener. Alsof er de rem vanaf was gehaald. Ik heb de oude stapel nog steeds in de kist liggen bij mijn viool. Vraag me niet waarom. Maar ik kan de oude ziel nog niet weggooien. Dus mag hij bij het harsblokje en de oude snaren blijven liggen.
Ik vind het best wanneer aan de borreltafel over de al dan niet aanwezige kwaliteit van welke groep beroepsbeoefenaren dan ook wat dan ook wordt gezegd. Op een gespecialiseerd forum over strijkinstrumenten beweren dat "Sommige vioolbouwers niet met instrumenten kunnen omgaan" mag wat mij betreft alléén wanneer daar een reden voor is, wanneer man en paard genoemd worden en vooral wanneer dit voldoende met verslag van eigen waarneming of andere heldere en eenduidige documentatie wordt ondersteund. Wat Tobias hier doet is slechts stemmingmakerij; door geen openheid en argumentatie te leveren stelt hij als het ware allen die hun brood verdienen in de strijkinstrumentenbranche in een mogelijk slecht daglicht. Dat vind ik niet aanvaardbaar. Je mag in dit land vinden wat je wilt, maar dat betekent niet dat je dat altijd zomaar in het openbaar kunt zeggen/schrijven. Wanneer Tobias stelt dat hij niet met namen en argumenten komt, nodig ik hem van harte uit zijn opmerking te nuanceren, te rectificeren of te schrappen.
Dat geeft Tobias alle recht niet op je uitnodiging in te gaan. Die vrijheid heeft hij ook. Ik zou er niet zo'n punt van maken.
