In Australië is in 2005 gedurende drie jaar onderzoek gedaan naar het effect van het bespelen van een viool en een vergelijkbaar instrument wat onder geconditioneerde omstandigheden (museum) drie jaar ouder is geworden en nauwelijks bespeeld. Het te bespelen instrument werd regelmatig door professionals bespeeld waarna akoestische metingen werden uitgevoerd. Het instrument dat bespeeld werd onderging zo nodig kleine correcties voor een optimale klank (kam recht zetten e.d.). Het museuminstrument werd zo nu en dan bespeeld. Het resultaat van dit onderzoek liet zien dat er geen verschil was waar te nemen als gevolg van het frequent bespelen. Dit is in strijd met hetgeen vaak wordt beweerd, dat bespelen de klank ruimer en/of opener zou maken. Ook ik ben van mening dat frequent bespelen de klank opener maakt. Maar ja, je kunt blijkbaar iets anders meten. Je kunt je ook afvragen of de variabelen die gemeten werden wel een eventuele opener klank kunnen registreren. Misschien had er heel iets anders gemeten moeten worden? Als bijlage het onderzoeksresultaat (in het Engels).
Zelf denk ik eerder dat je het instrument beter leert kennen. Ieder instrument heeft zijn/haar eigen karakter, zijn/haar eigen klankvorm. Natuurlijk speelt techniek een rol maar ik denk dat een violist en de viool naar elkaar toe groeien. De violist zal moeten wennen aan een viool, 't is voor de luisteraar vaak niet te horen maar naar mijn mening ligt het meer bij de bespeler. Je moet (naar mijn mening) het instrument "eigen maken", wennen aan hoe het reageert op... Op alles, op je intonatie, strijktechniek op de minuscule verschillen per instrument. Zelf heb ik twee bespeelbare instrumenten, beiden een kopie van.. De een een misvormde "Degani", de andere een Francesco Rugerri, de een fluweel zacht en liefelijk, de ander, de Degani juist heel brutaal, open en uitdagend. Mijn voorkeur gaat uit naar de "Degani". Hoewel sommige partituren toch beter (liever) klinken op de oh zo mooie Rugerri kopie die ik heb mogen erven van een van de mijn onbekende tantes. Tante Maartje, had alleen één wens/eis. Er wordt niet gerookt, of je mag niet roken als je een (mijn) viool bespeelt. Ik ben sinds dien gestopt met roken.
Bij de stelling "Een instrument wordt beter naarmate het veel wordt bespeeld" heb ik altijd al de nodige twijfel gehad. De klank van een instrument blijft een subjectieve waarneming, waarbij ook meerdere factoren als luchtvochtigheid, akoestiek, strijkstok, techniek en niveau van de speler etc. juist wél een rol van betekenis spelen. Over de invloed van tabaksrook op een instrument ken ik geen onderzoek, maar tante Maartje beschikte klaarblijkelijk over het goede "Fingerspitzengefühl", niet zozeer omtrent het instrument maar m.b.t. de gezondheid van de bespeler.
Het is wel interessant dat het artikel vermeldt dat instrumenten van een lagere kwaliteit vaker bespeeld worden door minder ervaren spelers. Dat zou invloed kunnen hebben op de verandering in klank. Goed klinkende instrumenten worden juist gezocht door goede spelers. Tja, dat zou allemaal best wel kunnen natuurlijk, maar de vraag blijft of dat meetbare verschillen oplevert. Door simpelweg te meten sluit je wel subjectieve beoordelingen uit. Maar ik vraag me dan af, of de variabelen die gemeten zijn wel kunnen registreren of er veranderingen in klank hebben plaats gevonden. Waaruit bestaat de ervaring van de bespeler als de klank 'verbetert' of 'verandert'?
