Bij veel strijkers is het vibrato heilig verklaard. Wat is er mis met een zuivere toon zonder vibrato. Ik erger me de laatste tijd steeds meer aan dat eeuwig toegepaste vibrato. Te pas en te onpas wordt het gebruikt. Ook violisten en cellisten van naam bezondigen zich er te vaak en te veel aan. Jammer is dat toch.
Wie heeft dat gedaan dan? [Nu kan het fenomeen heiligverklaring een punt van discussie zijn, maar daar is dit forum niet geschikt voor.]
Tobias, Ik geloof dat ik begrijp wat je bedoelt maar kan niet de vinger op het plekje gevoelige leggen. Zuiver spelen is een, zeer zuiver spelen is een ander verhaal. Iets met een absoluut gehoor, maar ook met een absolute beheersing van je instrument. Het vibrato voegt ook iets toe, soms iets subtiels en soms idd om te verdoezelen. Remi
Er zijn diverse manieren van vibrato toepassen. Van heel subtiel tot heel dik aangezet. En je kunt met vibrato dus ook van vibratoloos opbouwen naar steeds meer vibrato (vergelijk met crescendo qua geluidssterkte). Bij het ene soort muziek past wel vibrato en dan moet je kijken hoe je dat doet. Je hebt ook muziek waar vibrato niet past; zo ga je muziek uit de barok niet uitvoeren alsof het uit de romantiek komt. Zo ga je ook niet balkanmuziek met vibrato uitvoeren. Zowel barok als balkan bedient zich van allerlei trillers. Het spelen van een stuk dat als lied gezongen wordt, leent zich wel voor vibrato, maar ik vind dat alleen mooi als dat gedoseerd gebeurt. Als je bijvoorbeeld naar een vocalist luistert, hoor je dat veel van hen ook niet alles zo 'aandikken'. Voor wat het toepassen van vibrato betreft, denk ik dat ik veel kan leren door naar (klassieke) zang te luisteren.
Hier een stukje muziek vertolkt door Han Na Chang. Volgens mij één der betere cellisten. Zij gebruikt hier ook het vibrato. Maar dan op een subtiele ter zake doende wijze. Wat is dit toch prachtige muziek.
Ik vind het mooi als iemand eerst de noot laat horen en dan de vibrato laat opzwellen, zeg maar. Dan is het ook zeker geen verdoezelen.
Een absoluut gehoor is beslist niet nodig om zuiver te spelen, het kan zelfs een belemmering zijn. Een goed relatief gehoor is het beste hulpmiddel. Maar het is waar dat een bijna stemmende noot zuiver klinkt zodra je vibrato gebruikt. Is dat erg? Wat mij betreft niet, zolang dit een bijkomend voordeel is, en niet het doel van het toepassen van vibrato. Vibrato moet een muzikaal middel zijn dat moet worden aangepast aan de stijl van de muziek. Bij zang hoor je ook vaak vibrato, maar vooral bij oude muziek hoor je nogal eens zang zonder vibrato, die daardoor verrassend spannend klinkt.
Nee, daar ben ik het absoluut mee oneens! Je kunt een verkeerd geintoneerde toon niet opeens correct maken met vibrato. Lees daarover ook eens een hele verhandeling over vibrato en over intonatie op dit forum: vibrato. Ik vrees overigens dat Tobias verzuimd heeft even te speuren onder het onderwerp 'vibrato', zodat we weer een hoop dubbel werk krijgen.
Ik vroeg celliste (en conservatoriumdocent, barok- en moderne cello) Lucia Swarts hoe dat is met vibrato in de barok. Zij gaf aan dat vibrato in de barok meer een masseren van de snaar is. Ook Bijlsma doet vibrato in de barok, maar heel anders dan het grote, permanente vibrato in romantiek. Mijn voorkeur: bescheiden vibrato (Marcelita in #4). Daarom vind ik violisten en cellisten die thuis zijn in de barok zo mooi vibrato toepassen in later werk. Zij snappen dat het gedoseerd toegepast kan worden. Voorbeeld: Pieter Wispelwey. Han Na in #5: fantastisch en mijn smaak is dat vibrato nog net iets minder mag.
Leuk dat je er met Lucia Swarts over hebt gehad en hier erover vertelt! Over masseren en vibreren; in barok dus meer masseren itt het grote permanente vibrato in werken uit de romantiek. Dat weer meer masseren zie ik ook weer terug in uitvoeren van werk van Arvo Pärth.
Het was een prachtige workshop, met Lucia, over barokstijl spelen enz.. (Enkele jaren geleden in Zwolle).
Gedoseerde vibrato zie ik ook in: Zie en hoor waar Pieter helemaal geen vibrato gebruikt: lange ijle tonen. Om her en der net even subtiel wel wat te vibreren. Maar dit is dan ook heel barok.
Een ander, Steven Isserlis, ook een kei in barok en al het andere, wijdde er aandacht aan in de masterclass:
