Ik heb al sinds mensenheugenis een altviool in mijn bezit. Ooit, in een balorige bui, in een tweedehandswinkel gekocht. Vraag me niet meer waarom. Ik kan me overigens niet herinneren er op te hebben gespeeld, maar dat doet er nu even niet toe. Het probleem is de lak. Niet de originele, want die is, zo op het oog, verwijderd en vervangen door een 'soort' olielak. Inclusief veronreinigingen en niet opgeloste hars- en/of olieresten. Nu kan ik met dit probleem natuurlijk naar de dichtsbijzijnde vioobouwer snellen. Maar ik vrees dat de daaruit voortvloeiende (herstel)uitgaven de waarde van de altviool verre zullen overtreffen. En zodoende dacht ik het zelf te proberen. Mijn vraag is dus: hoe verwijder ik die lak? Mechanisch (en waarmee?) of met behulp van afbijtmiddel? Sorry als ik vloek in de kerk (o) Voor de goede orde; ik behoef me geen zorgen te maken over beschadiging van onderliggende lak- of grondlagen, want uit een (mechanisch) \'deelonderzoek\' bleek dat onder die laag met \'zelfbouwlak\' niets meer zit, anders dan het kale hout. Over het opnieuw lakken ga ik me dan in een later stadium wel weer druk maken. Mocht iemand een verlossend woord spreken: mijn dank. Hopf
Of ik het verlossende Woord spreek denk ik niet, daar zijn andere gelegenheden en mogelijkheden voor (g) . Wanneer ik de verstrekte informatie goed interpreteer gaat het niet om een kostbaar instrument, zodat de lak die er nu op zit er volledig af mag. Als het nu een spirituslak is gaat die er heel gemakkellijk af met alcohol. Dus even testen en indien succes, kan daarna het hele instrument op die manier worden ontdaan van z'n jasje. Neem gedenatureerde alcohol want die is nog betaalbaar (en niemand wil 'em drinken omdat er methanol door gemengd zit. En daar wordt je heel gemakkellijk blind van) Lost er echter niets of nagenoeg niets op met alcohol (een beetje vettigheid en andere ongerechtigheden (nicotine?) zullen wel oplossen), dan zou ik een verfafbijtmiddel nemen, in laten trekken en volgens de vermelde gebruikersinformatie te werk gaan. Op die manier wordt er niets aan de vorm gewijzigd. Dat gebeurt namelijk wèl indien wordt geschuurd of met een schraapstaal aan de slag wordt gegaan. Als dat allemaal succesvol is verlopen, meld je dan maar weer dan zien we wel weer verder wat er mogelijk is.
Bijna nog erger dan vloeken in de kerk, lak haal je nu eenmaal niet van een instrument! Desondanks: wanneer het spirituslak is zou het met alcohol moeten lukken, voor een olielak kan "thinner" (zeer ongezond spul) uitkomst bieden, een kwestie van proberen. Mechanisch verwijderen door schrapen of schuren lijkt mij niet de goede weg omdat het hout grote kans loopt op beschadigingen. Succes!
Frits & Bert, Mijn dank voor de waardevolle adviezen. Een kleine test met een beetje ethanol doet mij vermoeden dat sprake is van spirituslak. Dus die, inderdaad uitermate smerige, thinner kan achterwege blijven. Nog één vraag: gedenatureerde alcohol is, neem ik aan, niet hetzelfde als de zogenoemde 'brandspiritus'? Want ik krijg daarbij visioenen van een blauwe altviool (m) En nogmaals mijn dank. Hopf
Neen, gedenatureerde alcohol is geheel iets anders dan spiritus. De samenstelling daarvan staat vermeld in één van mijn eerdere posts, ik denk die over het schoonmaken van snaren o.i.d. Als ik het mij goed herinner zit er in spiritus naast tolueen nog wat water en een kleurstof gemengd. De tolueen geeft de typische geur. Via de zoekfunctie zou de juiste samenstelling simpeltjes te achterhalen moeten zijn, maar ik zou geenszins spiritus nemen. Even oppassen voor de lijmnaden, anders gaat de lijm week worden en dan ligt de altviool in onderdelen, hetgeen weer nèt even te veel van het goede is.
Beste Hopf, Voordat je de slijptol of de verf-afbrander ter hand neemt. Spirituslak heeft een klein voordeel, afhankelijk van de schade kun je proberen of je de rest van de lak tezamen met een deel nieuwe (spiritus)lak kunt opbrengen. De oude lak zal deels oplossen en de insluitsels kun je dan verwijderen. Dan weer uitstrijken en de insluitsels weer weghalen. Kleine beschadigingen kun je proberen te maskeren door een klein beetje “olie”-lak op een doekje te doen en deze voorzichtig in de kleine krasjes te wrijven. Remi
Beste Remi, in eerdere posts was min of meer afgesproken dat Hopf de lak zou verwijderen met ethanol. Dus slijptol en/of verfafbrander komen in het geheel niet ter sprake. Vanwaar je opmerking dan?
@Frits, Als inleiding had ik ook kunnen beginnen ovetr zandstralen of gritstralen. (l) @Hopf, Voor alcohol (metanol of iso-propyl) kun je o.a. bij Goedman in de Prins Hendrikstraat terecht of bij Pardon Verf in de Piet Heinstraat 107. Remi
Niet doen!! Gèèn methanol noch iso-propylalcohol gebruiken. Waarom niet? Kijk maar eens via Google oid in de chemiekaarten van deze stofjes en dan vooral lezen wat de schadelijke gevolgen zijn. En bij het inademen van methanol is blindheid niet uitgesloten. Dus, tenzij een blindengeleidehond gewenst is, een jerrycan van dat spul aanschaffen en diep inademen .
Remi, Je noemt natuurlijk al dat gereedschap omdat je weet dat ik twee linkerhanden heb Frits, Bedankt voor je terechte waarschuwingen, maar ik heb in mijn leven ook nog eens een paar jaar op een laboratorium doorgebracht. En voor werken met alcohol (van ethanol tot amylalcoholen) gold inderdaad het voorschrift: in de zuurkast er mee. Niet dat we ons er voortdurend aan hielden, natuurlijk )) De enige stof die wel permanent tot voorzichtigheid leidde was ether. Maar ik beschik inmiddels over twee flessen gedenatureerde alcohol, dus ga ik de komende tijd maar aan de slag met mijn altviool. Maar hoe ik onder die toets moet komen? () Hopf
Ja, die opmerking is terecht. Even over het hoofd gezien, maar nu vaststaat dat ethanol het geschikte oplosmiddel is, dient de toets eerst verwijderd te worden anders is het inderdaad wel erg moeilijk de lak daaronder te verwijderen. Een toets verwijder ik altijd met warm tot heet water, dat ik er met een pipet en een dun stukje metaal in de vorm van een mes (oude dunne spatel, maar een dun geslepen en bot gemaakt ontbijtmes kan ook) tussen druppelen. Even tijd geven om week te worden, en zo nodig herhalen. Beginnen bij die kant waar de toets de hals verlaat. Meestal kan er wel wat ruimte worden gemaakt en naarmate er een kleine opening is gaat het tussenvoegen van water ook steeds gemakkelijker. Dat druppelen hoeft niet helemaal tot het eind want met een beetje spanning erop door het 'mes' er verder in te duwen of met een kleine hamer verder in te slaan, springt de toets meestal in één keer los. De brug kan blijven zitten. (of volgens Liuwe heet dat ding een kielhoutje geloof ik?)
@Frits Scherp van je Frits, inderdaad methanol en iso-propyl niet gebruiken. @Hopf Als…. Je een beetje mazzel/pech hebt heeft de bouwer in de hals een kanaaltje uitgehold dus kun je voorzichtig wat heet water daarin proberen te druppelen. Helaas kan ik
Sommige violen hebben inderdaad een kanaaltje in het midden van de toets, maar anderen ook weer niet. Dus geen garantie, maar indien wel, heb je geluk en zal de toets er snel af (kunnen) zijn. @Remi, ik weet wel hoe het komt dat de (digitale)camera het niet meer doet: die lag natuurlijk mèt de gerede krul in het stof! (s).
@Hopf, ik was even nieuwsgierig of mijn geheugen me in de steek liet aangaande de samenstelling van spiritus en helaas, dat deed ie, hoewel ook weer niet helemaal want de topic waarin dat vermeld werd was inderdaad die van het schoonmaken van snaren.
Frits & Remi, Bedankt voor alle adviezen (en de bijlessen scheikunde) (g) Ik ben tot heden niet verder gekomen dan een proefstukje en de 'lak' laat zich inderdaad prima verwijderen. En de grondlaag was zo vriendelijk te blijven zitten. Ik stel mij voor de kerstdagen (waar ik een hartgrondige hekel aan heb) het allemaal af te maken (en dus door te brengen in een behaaglijke alcohollucht (s) Dat verwijderen van die toets, tja. Het zal voor menigeen hier gesneden koek zijn, maar voor iemand met mijn twee linkerhanden, is het toch een beetje slagerswerk. En dan na afloop weer aan de gaan met die prehistorische lijm. Zelfs na meer dan vijftig jaar herinner ik me nog die lucht uit mijn grootvader's werkplaats (hij was schrijnwerker). Maar op gezag van al die hedendaagse cursussen zie ik het niet zozeer als probleem, als wel als een uitdaging (k) Hopf
Hopf, je zult merken dat je met een beetje beleid (niet forceren!) en gezond verstand (ogen gebruiken) een heel eind komt, zo mogelijk het doel bereikt en wanneer die altviool eenmaal weer een prachtige laklaag heeft en de toets weer netjes op z'n plaats zit, geeft dat een grote voldoening het toch maar eventjes zèlf te hebben gedaan! Maar, voor het zo ver is, moet er nog het een en ander worden uitgevoerd, want lakken is iets anders dan 'kwasten', wat ik zelfs sommige professionele (huis)schilders nog zie doen tegen een niet geringe vergoeding. In feite komt het er op neer kritisch te willen zijn voor je zelf. Ben je dat niet dan kun je genoegen nemen met 'kwasten' en zit die lak er in een dag op.
Het zou mij niet verbazen wanneer jouw grootvader (evenals de mijne destijds, ook meubelmaker) in zijn werkplaats BEENDERlijm gebruikte. In de meeste vioolbouwerswerkplaatsen wordt echter HUIDENlijm gebruikt die aanzienlijk minder onaangenaam ruikt.
[citaat]BertBoonVioolbouw schreef op 13/12/2005: Het zou mij niet verbazen wanneer jouw grootvader (evenals de mijne destijds, ook meubelmaker) in zijn werkplaats BEENDERlijm gebruikte. In de meeste vioolbouwerswerkplaatsen wordt echter HUIDENlijm gebruikt die aanzienlijk minder onaangenaam ruikt.[/quote] Bert, Hoogstwaarschijnlijk heb je gelijk want ik meen dat die troep bij de (Delftse?) lijm- en beendermeelfabriek vandaan kwam. Als kind heb ik een aantal malen die METERShoge stapel uitgebeende botten mogen aanschouwen. In de winter dan, want zomers stonk het te erg. Nog los van de zwermen vliegen. Mijn vader, zijn schoonzoon, knutselde graag met hout. In de ogen van mijn grootvader (die van geen enkele van zijn opvattingen OOIT een geheim maakte) echter een regelrechte prutser want hij SCHROEFDE en SPIJKERDE (c) Overigens, wat toen gold als gewoon vakmanschap, is nu een specialisme geworden. Ooit moest mijn grootvader een beschadigde (eikehouten) preekstoel repareren. De hele wereld werd vervolgens ondersteboven gekeerd op zoek naar dat ene stukje hout dat qua kleur en nerf overeenstemde met dat van die preekstoel uit de 17e eeuw. Het beschadigde stuk werd verwijderd en het nieuwe 'pas' gemaakt. En vervolgens met een grote klap van een houten hamer op zijn plaats gezet. En er werd NIET gelijmd. 'Want iets past of het past niet' sprak grootvader in zijn oneindige wijsheid. Aansluitend werd, sigaar in het hoofd (en een kelkje bij de hand), het nieuwe stukje gebeeldhouwd in overeenstemming met de rest van de stoel. Overigens was hij best bereid de kerkeraad aan te wijzen waar het nieuwe gedeelte zat. Want het was voor leken niet meer te zien. En dat voor iemand die alleen maar 'beroepsmatig' in de kerk kwam (o) Hopf
Hoewel mijn Opa, vroom rooms, een trouwe kerkganger was, kan ik me van hem die sigaar en dat kelkje ook nog goed herinneren.
[citaat]BertBoonVioolbouw schreef op 13/12/2005: Hoewel mijn Opa, vroom rooms, een trouwe kerkganger was, kan ik me van hem die sigaar en dat kelkje ook nog goed herinneren.[/quote] Vroegâh had je tenminste nog echte opa's! (o) Hopf
