Hoe selecteer je het meest geschikte harstype?

Discussie in 'Viool' gestart door Oosterhof Vioolbouw, 11 okt 2005.

  1. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    Er blijken vele soorten en typen hars voor strijkinstrumenten te zijn. Zo beweert de firma Pirastro in haar informatie, dat de verschillende harstypen behoren bij verschillende boogtechnieken en klankkarakter:

    History

    From the 10th to 12th century, people used resin obtained from fir and pine trees for painting and to make their wooden boats waterproof. It was also around that time that people from the eastern parts of the Mediterranean region started to look for new and better ways how to play their stringed instruments. Initially, they would use sticks made from dried sheep gut which had a rather rough surface to strike the strings. Later on, people discovered the benefits of using horsehair for bowing their strings. With a layer of rosin applied onto the bow hair this proved to be the perfect invention. Only bow hair coated with rosin would grab the strings enough for them to be caused to vibrate.

    Extraction

    Natural resin was and still is obtained from pine trees during fall and turpentine oil is the product which is gained through its distillation. Pieces of natural resin are heated up in a boiler in order to evaporate water from it while at the same time impure components within the now liquefied resin slowly sink towards the bottom of the boiler. As a last step, the pure liquid resin is skimmed off and then cooled down.


    [​IMG]

    Er wordt onderscheid gemaakt tussen violisten en altviolisten enerzijds: die hebben drogere en hardere hars nodig en celisten en bassisten anderzijds: die hebben plakkeriger hars nodig. Maar aan de andere kant koppelen ze de snaartypes aan het type hars: Olive snaren zouden beter klinken en bespeelbaar zijn met Olive hars en analoog: Eudoxa snaren hebben Eudoxa hars ‘nodig’. En zo zijn er nog een serie harsen. Waarom de hars wordt gekoppeld aan enkel het snaartype is me niet geheel duidelijk. Ik dacht, dat ook de kwalitiet van het haar op de strijkstok alsmede de hoeveelheid haar, het gewicht en zwaartepunt en de speler zèlf allemaal mede bepalen hoe het instrument klinkt. Bij de firma Pirastro worden deze data niet meegenomen en gaat het alleen over de koppeling snaren en harstype.
    Wie heeft ervaring en welke, met een bepaald type hars? Hebben altviolisten met een zwaarder behaarde stok andere hars nodig dan violisten? Heeft Pirastro gelijk dat het snaartype mede bepaalt welk soort hars beter geschikt is?
     
  2. Andrea

    Andrea

    Lid geworden:
    25 jul 2004
    Berichten:
    57
    Homepage:
    Van hars heb ik weinig tot geen verstand aangezien ik vanaf het begin al met hetzelfde harsblokje werk (het gaat nou eenmaal niet zo snel op....) , en dit verder goed bevalt. Voor altviool gebruik ik ook hetzelfde blokje.
    Maar de koppeling van hars aan hetzelfde merk snaren lijkt me gewoon een verkooptruc. Net zoals bijvoorbeeld Sony haar eigen batterijen aanbeveelt voor gebruik in Sony apparaten.
     
  3. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    Dat deed ik ook altijd. Ik kon wel een jaar of vier, vijf met een blok(je) hars doen. Totdat ik een paar dagen geleden las dat je de hars na zo’n jaar beter kunt vervangen! De reden daarvan is dat er componenten uit de hars verdwijnen door trage verdamping of door degradatie (afbreken van de moleculen). De firma die dat beweert is er natuurlijk op uit veel van haar harsproducten te verkopen, maar helemaal negeren lijkt me ook wat te ver gaan. Dus zal er wel een kern van waarheid in zitten. Diezelfde firma (Pirastro) heeft met de koppling aan bepaalde typen snaren ook weer een beetje gelijk wanneer ze stellen dat stalen snaren (of snaren met een stalen kern) andere hars behoeven dan wanneer gespeeld wordt op synthetische snaren, dit vanwege de spanning per snaar. Ik heb zelf heel lang zwarte hars gebruikt, die was minder plakkerig en daardoor ook heel moeilijk om wat op je strijkstok te krijgen. Totdat ik de gelige zachtere soort bij toeval ontdekte in orkestverband door even wat te lenen van een ander. En dat spul werkte naar mijn idee veel beter, speelde gewoon lekkerder. Bovendien hoefde je er maar even met je strijkstok over te gaan om voldoende grip te hebben. Vanaf dat moment altijd die zachtere hars gebruikt. Maar nooit gerealiseerd dat het snaartype er ook nog wel eens mee te maken kon hebben. Verschil in klank is me toen niet opgevallen maar dat kan gemakkelijk doordat je er niet op let.
     
  4. remi

    remi ♫ ♪

    Lid geworden:
    11 mei 2004
    Berichten:
    1.715
    Beste Frits,

    De ene viool is de andere niet en zelfs als je op een viool andere snaren zet of een iets ander model kam, gaat het instrument anders klinken. Geef mij een Stradivarius in handen (de Soil of zo) en ze zal niet veel beter klinken als mijn eigen instrument, geef echter Perlman mijn instrument en laat hem er op spelen en….
    Maar goed dat hoef ik jou niet te vertellen.

    Om het geheel nog completer te maken dan nu de hars.

    Ik heb je verhaal over de hars gelezen en denk dat de fabrikanten veelal met misleideinde informatie komen om de verkoop te stimuleren.
    Zelf ben ik in het bezit van een blokje hars dat bij mijn viool zat en gebruik dit naar tevredenheid. Het stukje hars is afkomstig van Gustave Bernardel uit de tijd dat hij aan de Passage Saulunier nummer 4 te Parijs zat. Het stukje hars heeft c.a. 60 jaar in de kist bij de viool gezeten en is nog goed te gebruiken. Ik vind het dan ook pure onzin dat hars na verloop van een jaar of zo zou vergaan.
    Argument twee is dat het stuk hars dat je “nieuw” koopt in de winkel, voor jou wel nieuw is maar hoe lang heeft het in de winkel in de la gelegen?, hoe lang bij de groothandel, hoelang in de fabriek?

    Ook heb ik hier een onbekend stuk hars liggen (echt een klompje) dat veel sterker kleeft aan de snaar en heb met een goedkoop stokje wat zitten proberen.
    Tussendoor heb ik de haren van het stokje zelfs een paar keer gewassen met dreft om te kijken wat het resultaat was.
    Ik weet het, je zal me wel voor gek verklaren maar ik heb het gewoon geprobeerd. Ik ben echter blijven hangen aan de hars van Bernardel omdat ik de andere hars te veel; te veel grip vond hebben op de snaren.
    Op mijn instrument zitten Tomastik snaren, niet het beste van het beste, ik weet het. Zelf ben ik benieuwd naar darmsnaren maar die zijn nogal prijzig, gevoelig voor vocht en temperatuur.

    En hebben we weer een nieuw item om over te babbelen, de snaar!

    Verder heb ik wel iets makkelijks ontdekt en wel het brillenpoets doekje. Per stuk verpakt, gedrenkt in een alcohol en heel makkelijk om de snaren mee schoon te maken.
    Wel voor de zekerheid het bovenblad afdekken!

    Remi
     
  5. Bettina †

    Bettina †

    Lid geworden:
    7 mei 2005
    Berichten:
    37
    Homepage:
    De echte 'freaks' gebruiken per situatie een verschillende hars: zomer/winter (warm/koud), droog/nat weer, solo/kamermuziek/orkest, en dan ook nog per instrument en stok verschillend. Bovendien kunnen verschillende harsen gemengd worden.

    Wat de houdbaarheid betreft: zolang je het niet in de zon in de vensterbank bewaart gaat het m.i. heel lang mee.

    Bettina
     
  6. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    ad 1):
    Lijkt me wel moeilijk om de ene soort zuiver op je strijkstok te krijgen, want er zal altijd nog wel wat van de vorige sessie aan de strijkstok zijn blijven hangen. Dus wordt de boel al gemixed op de strijkstok.

    ad 2):
    Ja, volgens Remi wel meer dan 60 jaar. Zal de Firma Pirastro niet blij mee wezen ;)
     
  7. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    @Remi,

    Argument twee is dat het stuk hars dat je “nieuw” koopt in de winkel, voor jou wel nieuw is maar hoe lang heeft het in de winkel in de la gelegen?, hoe lang bij de groothandel, hoelang in de fabriek?

    Remi, misschien moet de Firma Pirastro op de harsblokjes een uiterste gebruiksdatum vermelden?
     
  8. BertBoonVioolbouw

    BertBoonVioolbouw |♫♫|♫

    Lid geworden:
    25 mrt 2003
    Berichten:
    4.918
    Homepage:
    Dat een stukje hars na een jaar al vervangen moet worden is nogal overdreven. Hars droogt na verloop van tijd echter wel degelijk uit. In mijn ervaring bestaat de vervangingsmarkt echter vooral voor kapotgevallen blokjes en mensen die eens iets anders willen proberen. Pirastro vervangt in de praktijk de verpakkingen om de paar jaar, zodat erg oude stukjes ook erg opvallen. Wie nu nog vioolhars/cellohars van Pirastro in een ROND kartonnen doosje in zijn winkel heeft liggen moet maar eens opruiming houden! Pirastro is daarom nog heilig bij veel andere merken die de laatste halve eeuw niets aan nieuwe verpakkingen hebben gedaan. Mijn favorieten zijn Pirastro Oliv/Evah en Tartini, maar het kan zijn omdat dat snel pakkende harsen zijn die moeiteloos een nieuwe of pas behaarde stok van een eerste harslaag voorzien en dat moet ik nogal vaak doen. Andere Aanraders: Bernardel, Millant-Deroux (weinig stof) , Kaplan Rood Of Bruin. Pirastro Tonica en Pirastro Gold of Eudoxa, maar iedereen moet zijn eigen favoriet zoeken. Op mijn site zijn onder toebehoren>strijkstokhars practisch alle merken en typen te vinden.
     
  9. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    Zijn er strijkers bij wie uit ervaring is gebleken dat ze allergisch zijn bij inademing van harsdeeltjes?
    Een oplossing hier tegen zou kunnen zijn een wat plakkeriger hars te gaan gebruiken.
     
  10. remi

    remi ♫ ♪

    Lid geworden:
    11 mei 2004
    Berichten:
    1.715
    Nee Frits,

    Ik heb geen last van de harsstof en ben er niet alergisch voor.

    Ik ga wel (morgen) bij mijn Katarina een "nieuw" stuk hars kopen. naar aanleiding van dit topick en laat jullie mijn bevindingen weten.

    Remi
     
  11. BertBoonVioolbouw

    BertBoonVioolbouw |♫♫|♫

    Lid geworden:
    25 mrt 2003
    Berichten:
    4.918
    Homepage:
    Wie allergisch reageert op harsstof zou Clarity kunnen proberen, een harsvervanger, een paar jaar geleden door een Amerikaanse allergische chemicus uitgevonden en door Supersensitive op de markt gebracht. Uiteraard verkoop ik het.
     
  12. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    Ook wanneer je niet allergisch bent zijn er nog een aantal andere voordelen te vermelden:


    1.De hars op natuurbasis reageert licht zuur zodat de stofdeeltjes de laklaag van het bovenblad na verloop van tijd aantasten. Clarity® is chemisch gezien inert en doet dat dus niet.

    2.Clarity® is hydrofoob en is daardoor ongevoelig voor verschillen in relatieve luchtvochtigheid waarmee een constante ‘plakkerigheid’ verzekerd is. Hierdoor is een zelfde speelvaardigheid gewaarborgd.
     
  13. remi

    remi ♫ ♪

    Lid geworden:
    11 mei 2004
    Berichten:
    1.715
    Ik ben inmiddels overgeschakeld op Hill Dark.

    Remi
     
  14. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    @Remi,

    Opeens een heleboel vragen:

    betekent dark zwart en dus minder plakkerig dan de heldere hars? Kun je aangeven waarom je (jullie) tot deze keuze bent gekomen?
    Past deze hars het beste bij jouw viool volgens Katharina M.?
     
  15. remi

    remi ♫ ♪

    Lid geworden:
    11 mei 2004
    Berichten:
    1.715
    Sorry Frits,

    De hars (dark) is inderdaad donker van kleur, maar volgens mij redelijk gemiddeld, niet te klevend (zacht) maar stuift wel ten opzichte van mijn oude Bernardel hars (bijna geen residu en stuifsel). Ook moet ik mijn snaren nu veel beter schoonmaken.

    Misschien klinkt het raar maar ik merk gewoon (of het lijkt zo) dat er een laagje hars op mijn snaren komt te zitten, ze spreken anders aan en moet ze ook veel beter schoon maken.

    De hars heb ik dus niet "uitgezocht" door uit te proberen, maar heb deze op advies gekocht.

    Remi

    btw ik heb even gewacht tot ik wat meer met deze hars had gespeeld.
     
  16. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    Nu er een laagje hars op je snaren blijkt te komen, is het dan wel een verbetering tov wat je eerst had? Het lijkt me een nadeel dat je nu de snaren met een zekere regelmaat schoon dient te maken. En dan ook nog met alcohol etc. met alle voorzorgsmaatregelen van dien vanwege de lak. [je herinnert je vast wel een serie posts over dat onderwerp].
    Zou het kunnen zijn dat je met deze hars te vèèl aan je strijkstok hebt, waardoor er nu meer op de snaren achterblijft?
    Lijkt me ook invloed te hebben op de klank: wordt de klank niet wat nasaler nu?

    groet,
     
  17. remi

    remi ♫ ♪

    Lid geworden:
    11 mei 2004
    Berichten:
    1.715
    Ik ben inmiddels “gewend” aan de nieuwe hars “Hill, Dark”. Eigenlijk stuift de hars meer als de c.a. 60 jaar oude hars van Bernardel en geeft meer grip op de snaren, zeker als je je stok moet sparen als je c.a. drie vierkwartsmaten moet strijken en het moet ook nog een beetje klinken.
    Om heel eerlijk te blijven (laten we het maar niet over objectief hebben) ga ik binnenkort eens kijken “hoe” de oude hars reageert.

    Een reële vergelijking zal het niet zijn omdat ik een strijkstok zal moeten gebruiken.
    Een strijkstok (Carbondix ***), maar het is een beetje te veel om tussen het wisselen van hars de haren schoon te wassen en dan opnieuw te harsen
    Buiten dat de haren na het wassen vochtig zijn, meer (kunnen) plakken is het niet reëel.
    Als ik het eerlijk zou moeten spelen zou ik twee, drie, vier de zelfde strijkstokken moeten hebben (liefst meer en van de zelfde kwaliteit (lees eigenschappen). En dan op een viool (mijn Rugerri) met de zelfde snaren onder de zelfde omstandigheden moeten vergelijken.

    Gewoon eerlijk voelen en luisteren hoe je instrument reageert, hoe de klank zich vormt, hoe de snaren reageren, je instrument reageert.

    Natuurlijk reageren darmsnaren totaal anders als kunststof snaren, ze zijn trager door hun gewicht. Met kunststof kun je een constante kwaliteit creëren, met darm snaren is het puur vertrouwen op vakmanschap en “naam” van de fabrikant.

    Zelf denk ik dat een darmsnaar een hars nodig heeft die meer plakt, meer grip heeft terwijl een kunststof snaar gebaad is bij een wat gematigde plakkerigheid, minder grip.
    Op dit ogenblik zie je zelfs carbon snaren verschijnen en natuurlijk titanium.

    Massa in beweging brengen, kwinten rein….

    Waarom moet alles rondom een viool….

    Ach laat ook eigenlijk maar.

    Je houdt van een viool of niet.



    Ik pak mijn viool nog even op en “strangers in the night”, Samba Pa ti, en Sevcick.

    Remi
     
  18. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    Jammer dat Bettina nu niet reageert en jij een beetje voor je beurt spreekt. Die zouden we weer 'aan de praat' moeten krijgen.

    Als ik je reactie zo lees, is de oude hars van 60 jaar terug, zo gek nog niet. Misschien dat je de haren van de strijkstok van oude hars kunt ontdoen door ze te 'behandelen' met een in ethanol (=alcohol) bevochtigde doek.

    Sevçik, bestaat dat nog? Ik dacht dat er tegenwoordig wel wat modernere methoden zouden bestaan.

    De variatie in de kwaliteit van darmsnaren moet niet toegeschreven worden aan vakmanschap van de fabrikant, maar aan de wisselende samenstelling van een natuurlijke schapendarm. De kwaliteit van het gras draagt daar zelfs aan bij, die op zijn beurt weer onderhevig is aan de invloeden van het seizoen, wat mede bepaalt of het schaap moet worden bijgevoerd of niet!

    Ik denk overigens dat een darmsnaar z'n laatste tijd wel gehad heeft mede gezien de korte levensduur en hoge prijs.
     
  19. BertBoonVioolbouw

    BertBoonVioolbouw |♫♫|♫

    Lid geworden:
    25 mrt 2003
    Berichten:
    4.918
    Homepage:
    Voor darmsnaren is nog een behoorlijke markt voor uiteenlopende gebruikersgroepen zoals jazzbassisten, bespelers van gamba's, bespelers van barokviolen/alten/celli en andere oude instrumenten, waarvoor overigens een hernieuwde belangstelling lijkt te zijn.
    Voor moderne instrumenten is nylon en tegenwoordig steeds meer PEEK en koolstofvezel (CF) als kernmateriaal steeds meer in de belangstelling. CF en PEEK zijn echter nauwelijks goedkoper dan darm, althans in het eindproduct "snaar".
     
  20. Oosterhof Vioolbouw

    Oosterhof Vioolbouw Frits Oosterhof Beheerder

    Lid geworden:
    29 mrt 2003
    Berichten:
    14.284
    Homepage:
    Zou het niet kunnen zijn dat, zodra men de synthetische snaarequivalenten als PEEK en CF heeft ontdekt deze de voorkeur krijgen boven de darmsnaren? Gezien de korte levensduur van de darmsnaren is bij eenzelfde prijs toch wel snel een voorkeur gevormd voor eentje met een veel langere levensduur. Het gaat er alleen nog maar om of de zo kenmerkende eigenschappen in de klank van de darmsnaar geëvenaard kunnen worden door een synthetische. De ontwikkeling staat niet stil. Zodra daar een goed alternatief voor is gevonden zal de darmsnaar verdwijnen. Kwaliteit laat zich niet verloochenen, zeker wanneer de prijs de verhouding kwaliteit versus prijs groter, dus gunstiger maakt.
     

Deel Deze Pagina