Isohypsen

@ Woodpecker:

Je schreef:

"Voorts zeg ik niet dat ik over 5 jaar op hetzelfde niveau sta als jij, ik spreek alleen de hoop uit. Jij bent immers 'expert' en ik nog slechts 'newbie'."


Even ter verduidelijking want deze opmerking is vaker gemaakt: het betreft hier een rankingscore die gebaseerd is op het aantal posts die iemand heeft geplaatst. Zo kan een bouwer met heel weinig ervaring toch 'ingeschaald' worden als "expert", door maar genoeg reacties te plaatsen. De term "expert" zegt dus helemaal niets over de kwalificatie van een bouwer, maar meer over diens activiteiten binnen dit forum.

 

@ Woodpecker,

je gaf de lezers een tip:

"(Tip voor als je gaatjes wil gaan boren: kopieer de figuren uit Sacconi op ware grootte, knip ze uit en plak ze met zeer weinig zetmeellijm op je hout).",

 

Geerten,

Ja, dus in het kort komt het er op neer dat je EEN welving maakt, die later puur visueel naar de eindfase wordt gecorrigeerd. Dat laatste is overigens dezelfde methode zoals ik die toepas, geen van mijn instrumenten heeft de kopie qua welving van de vorige.
Hoewel ik wel eens in de verleiding kom te kopiëren, wanneer een instrument prachtig klinkt. Maar dat is, zoals we wel weten, geen enkele garantie dat de klank ook wordt gekopiëerd.
En ook ik neem uit veiligheidsoverwegingen enige marge om later tot de gewenste welving te komen.

Ik zou toch nog even willen terug komen op dat ‘tooltje’ van Robertson: je maakt melding van de toepassing van de BIC-ballpen. Ik herinnerde me het nu pas dat ik dat ook heb gedaan en de betekenis drong wat later tot me door, maar zou dit niet ook kunnen betekenen, dat Robertson hier over nagedacht heeft en met die oplossing komt, geboren uit de negatieve c.q. minder goede, ervaring die hij heeft opgedaan met een zachte of harde potloodpunt? Want een ballpen, slijt niet (althans verwaarloosbaar t.o.v. een potloodpunt) maar verdeelt middels een rollend kogeltje de inkt die wordt aangevoerd. Ik draag dit alleen maar aan om bij de lezers het besef te ontwikkelen, dat er méér achter zit dan zo maar even een paar isohypsen overnemen. En ik raad ze aan de voors en tegens af te wegen en een selectie te maken, desnoods eerst uitproberen en mogelijk later weer verwerpen?

Ook dit (met een ballpen) heb ik een aantal keren uitgevoerd met goed resultaat zij het, dat wanneer je zoiets uitvoert in het laatste stadium van het maken van de welving, je met een inktlijntje zit, die je weer moet wegschuren. [ik zou geen oplosmiddel gebruiken tenzij je je blad alvast van een gekleurd gronderingslaagje wilt voorzien].

 

Ja, zo ongeveer. Ik herinner me dat ook en ik heb het even weer opgezocht. Het was naar aanleiding van een artikel in The Strad van augustus 2006, waarin de auteur Torbjørn beweerde, dat de Cremoneser vioolbouwers hun bladen eerst vanuit de binnenkant de welving gaven, en pas daarna de buitenkant op de gewenste dikte brachten. De curvatuur werd dan op een aparte wijze aangebracht, aldus Torbjørn, namelijk via een diagonaalsgewijze neergelaten soort ketting, vast gehouden op twee punten aan de binnenkant van de bladen. De andere diagonaal idem dito. Door het gewicht van de ketting ontstaat een heel aparte curve. Daarom wordt het ook wel een ‘catenary curve’ genoemd, waarbij ‘catenary’ een ketting betekent. Ook zijn er tegenwoordig computerprogramma’s die de ‘catenary curve’ heel goed benaderen: de mathematisch afgeleide cycloïden.

De theorie achter deze gedachte zou zijn gebaseerd op de reflectie die licht door denkbeeldige concave spiegels binnenin de top en bodem, zou ondergaan. De aanname is dan, dat geluidsgolven zich analoog gedragen als lichtgolven.

Er is heel veel over gediscussieerd op MN en zoals zo vaak vòòr- en tegenstanders, alsmede aanhangers van een heel andere theorie.


Een voor mij interessant artikel, maar ik zal het niet navolgen.

Voor wie nieuwsgierig is geworden en het allemaal nog eens wil nalezen, volgt hier de link, maar neem er wel even een dagje vrij voor, want het is me een heel verhaal .

http://www.maestronet.com/forums/me...=313998&STARTPAGE=1&FTVAR_FORUMVIEWTMP=Linear

 

Ik slaap ook nog niet.

Rob, misschien dat 'ie dat beter zelf kan zeggen?

 

Onderstaand plaatje laat het resultaat zien van een eerste screening van de symmetrie.

Het betreft een altviool (van mijn hand).

De zwart gemaakte en gearceerde gedeelten zijn asymmetrisch en moeten worden gecorrigeerd. Een isohypse kan alleen maar van hoog naar laag worden verplaatst, omdat er nooit materiaal bijkomt maar er altijd wordt afgenomen. Daardoor daalt het punt met dezelfde hoogte.



En in een kleinere uitvoering dat dienst deed ter illustratie wat isohypsen nu zijn hierbij een fotootje dat elders in dit forum onder "Zoekplaatje 2" is opgevoerd:




De welving is gemaakt uit een tiental laagjes fineer (dikte elk circa 0,8 mm) met twee verschillende kleuren: wit en donker. Eenzelfde kleur per gesloten ring, geeft dezelfde hoogte t.o.v. het grondvlak aan.


Frits

 

Via Google search kan een programma worden gevonden en gedownload: heet Ccycloid.

Het programma vergelijkt de kromming van een curtate cycloide (als een parametrische functie in t) met die van een decaying exponentiële functie.
Wanneer men ‘Googlet’ op: 'Curvature Wikipedia', komt er een uitdrukking van een kromming als parametrische functie in t.

Het kan zijn dat Jean echt zélf zo’n soort programma heeft geschreven die dat allemaal uitrekent, maar nodig was het niet: anderen zijn hem voor geweest! Zie:

http://en.wikipedia.org/wiki/Curvature


Het gekke is, dat een curtate kromme heel simpel zelf is te tekenen met behulp van een flinke knoop. Zet de punt van je pen of potlood in het knoopsgat en beweeg al schrijvende de knoop van links naar rechts, waarbij de knoop zich tegen een liniaal bevindt.

Kan natuurlijk ook met een schijf geknipt uit een stuk karton, die op een liniaal rust. Gaat nog veel beter zelfs!!

Nu de praktijk zonder wiskunde:
voor het tekenen van de welving (bovenblad) in de lengterichting van een viool met lengte 348 mm, moet dan een schijf worden gemaakt met diameter 348/2π = 55,4 mm. Als de maximale welving 16 mm bedraagt dan een gat maken precies 16/2= 8 mm vanuit het centrum (middelpunt van de schijf). Wanneer nu met een pen of balpen een cycloide beschreven wordt is dat exact de welving (dwars op de centrale lijn!!) op dat punt. Zo kan iedere hoogte worden genomen door steeds een gaatje te plaatsen in de kartonnen schijf. Voorwaarde is wel dat men weet welke welvingshoogte op een bepaald punt aanwezig moet zijn!
Even laten zien hoe dat er ongeveer gaat uitzien en hoe het werkt:

truc met de knoop


Wanner men een paar van die krommen heeft geproduceerd, blijkt dat die precies overeenkomt met de catenary curve, van een kettinkje die men aan beide uiteinden vasthoudt. Het gewicht bepaalt de kromming. In The Strad is een tijd geleden (vorig jaar of zo) een artikel gewijd aan dit type curve. Deze ‘catenary curve’ (dus van een kettinkje) moest dan aan de binnenkant van het blad worden aangebracht. Het kettinkje werd dan diagonaalsgewijs gelegd. Daarna werd de buitenkant op dikte gebracht. Dit zou dan de werkwijze zijn geweest zoals Stradivari het deed.

Stradivari had natuurlijk geen Spirograaf, maar was mogelijk wel bekend met het gebruik van de de passer en kon misschien wel de Gulden snede construeren.

Frits

 

Knap werk als je dat allemaal zelf hebt uitgedacht!

Het programma voorziet erin de Hohlkehle meer of minder diep te maken, maar dat kan ik ook. Of beter gezegd: dat doe ik ook, alleen zonder een tekenprogramma.

Wanneer de welving van de bladen zo goed als gereed is, wordt de Hohlkehle er door mij handmatig ingemaakt onder gebruikmaking van mijn ogen en het vermogen fraaie lijnen te kunnen onderscheiden en geschikt gereedschap te kunnen hanteren.
Want ook al heb je een prachtig tekenprogramma dat de curven op iedere locatie uit kan tekenen, toch zal op een zeker moment de beitel ter hand genomen moeten worden en moet er materiaal worden weggestoken.

Wat zou de meerwaarde zijn van al die uitgetekende isohypsen?

Zou zoiets niet van toepassing kunnen zijn bij de vioolfabrieken die ieder blad -ongeacht welk stuk hout ze in bewerking hebben- dezelfde curve meegeeft?

In dat verband komt Remi's opmerking deze curven te koppelen aan een freesmachine om de hoek kijken.


Frits

 

Zeker, tekenen is een creatieve vaardigheid, maar in dit geval staat het tekenen niet op zich zelf, maar moet in dienst staan van het kunnen overbrengen op materiaal, hout in dit geval. Dan wordt tekenen iets anders, dan is het een middel om aan te geven en te verduidelijken wat wordt bedoeld en welke lijnen dienen te worden gevolgd.

V.w.b. dat copyright: ik heb dat plaatje in geen geval van van Zandt vandaan gehaald, hetgeen ogenblikkelijk de vraag doet rijzen waar van Zandt zijn plaatje dan vandaan heeft. Daarbij komt dat ik dergelijke plaatjes altijd wel bewerk, zodat het uiteindelijke resultaat afwijkt van het origineel.
Als het je stoort zal ik het verwijderen; kunnen daar ook geen opmerkingen meer over worden gedaan.

Op een zeker moment stel je de vraag: “waar guts je naar toe?”
Dat kan heel goed zonder mallen of tekeningen met welvingshoogten.
Het enige waar ik nog wel gebruik van maak is isohypsen aanleggen om te zien hoe het met de symmetrie is gesteld. Een voorbeeld daarvan is een aantal posts eerder gegeven voor een altviool.

Door te maken wat het oog wil zien en dat uitvoeren met de handen die een stuk gereedschap omvatten, kom ik tot mijn finale welvingen. Weten waar wat weggehaald moet worden om het te bereiken. Ik gebruik al tijden geen mallen meer. Ieder instrument is weer uniek. Kan ook niet anders want ieder stukje hout is nooit dezelfde als haar voorganger.

En dat betekent ook dat een fabrieksmatig gefreesd blad nooit afgestemd kan zijn op de eigenschappen van dat ene stuk hout waaruit het bovenblad (en analoog natuurlijk ook het onderblad) moet worden gemaakt. Want die afstemming en instellingen voor de freesdieptes is geënt op een gemiddeld blad.
Dat is nu juist waarin een handgemaakt instrument zich onderscheidt van een fabrieksmatig instrument.

Frits

 

Ik heb het in andere ‘threads’ op dit forum ook al wel eens eerder gehad over de benaming van diverse onderdelen in het Nederlands. Ging ergens over de ‘C-bout’, die ik mogelijk wel geïntroduceerd kan hebben op dit forum. Blijkt in het Nederlands ‘taille’ te moeten zijn, terwijl dat toch ook weer zuiver Frans is! Dan laat ik ‘Hohlkehle’ ook maar voor wat het is, als naam dan.

Ik heb geen Nederlandse literatuur over vioolbouw, behalve dan de meer algemenere werkjes als “Vioolbouw in Nederland”. Dan kan het dus goed voorkomen, dat ik namen hanteer die niet door anderen worden gebezigd: zoals onderblad. [ik heb vermoedelijk consequent gedacht: het tegengestelde van boven is onder en niet: achter!]. Maar gebruik gerust achterblad, ik weet wat er mee bedoeld wordt.


Fabrieksmatig frezen, gaat meestal volgens een Stradivarius of Guarnerius model. Want als er op het label staat dat het een model is gemaakt naar een van die twee, dan zal het voor de meeste kopers wel goed zitten, zo wordt gedacht.
Maar onze vriend Stainer had toch wat andere ideeën over de welving van de bladen en heeft daarom ook de f-gaten aangepast. Niet zo maar kort en een groot oppervlak, maar omdat dat in combinatie met een hoge welving moet. En zo zijn er vele bouwers die afwijken van het model wat ooit eens de meesters hebben gemaakt.
Dat is naar mijn mening een gezonde gedachte, want -ik zeg het maar weer- niemand heeft dat stukje hout wat de meesters hadden. Komt ook niet meer terug! Men kan het model wel nabouwen, tot op de tiende millimeter is geen punt tegenwoordig, maar men bouwt nooit de klank na tot op een tiende, ja wat?

Als dat namelijk waar was, dan hadden we geen vioolbouwers meer nodig en konden goede modelbouwers ook aan de slag en zouden de softwareontwikkelaars in samenwerking met de CNC-techneuten gouden tijden beleven. De nieuwe generatie Strad’s en GD’s vlogen over de toonbank voor een zeer schappelijk prijsje, want de kunst van de vioolbouw is dan een techniek geworden. Niet voor niets heeft Otto M’s werk de titel “Die Kunst des Geigenbaues” meegekregen!


Dan je vraag over ‘het afstemmen op eigenschappen van dat ene stuk hout’.
Dat laat zich moeilijk allemaal op schrift stellen, maar in wezen geef je het zelf al aan: vergelijk de flexibiliteit eens van twee stukken met dezelde afmeting. Bepaal het gewicht, bepaal de eigenfrequentie eens, door er op de juiste plaats tegenaan te kloppen. Bekijk de nerfrichting en controleer of ze homogeen zijn en niet ‘weg lopen’.

De dichtheid van de nerf: breed zomerhout of juist heel smal? Al deze zaken zijn mede bepalend. Een blad met een grote Modulus kan veel dunner gemaakt worden dan eentje met een lage M. Een hoge welving kan dunner worden gemaakt dan een redelijk vlak blad. (Denk maar aan het stuwdam-principe: door de vorm kunnen er grote krachten op worden gezet, zonder dat de dam breekt).

Een boekje in dit verband gaat daar behoorlijk uitgebreid op in: Sourène Arakélian. [Ik hoopte meer informatie te kunnen verstrekken, want dat boekje héb ik, staat echter niet op zijn plaats en kan ik dus nu niet vinden.]
Dan ook in Otto Möckel’s boek, wordt over richtstraling het een en ander uit de doeken gedaan.
Johnson & Courtnall besteedt er echter geen woord noch letter aan.

Frits